Chuẩn GMP giúp 'thanh lọc' thị trường thực phẩm chức năng

TS Phạm Hưng Củng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội TPCN Việt Nam cho biết, Việt Nam có nhiều thuận lợi phát triển thực phẩm chức năng với hơn 4.000 thảo dược, 9.000 cây làm thực phẩm truyền thống. Kết hợp với sự phát triển của công nghệ, Việt Nam có nhiều điều kiện để đưa thảo dược thành sản phẩm cho sức khỏe.

Theo quy định, từ ngày 1/7/2019, các doanh nghiệp sản xuất TPCN, thực phẩm bảo vệ sức khỏe đều phải đạt tiêu chuẩn GMP.

Thị trường trong nước cũng đang chứng kiến sự gia tăng chóng mặt của các cơ sở sản xuất TPCN cũng như các loại sản phẩm. Theo Hiệp hội TPCN Việt Nam, nếu như năm 2000 mới chỉ có khoảng 63 sản phẩm TPCN của 13 cơ sở nhập khẩu vào Việt Nam thì đến nay cả nước đã có tới 4.190 doanh nghiệp tham gia sản xuất và kinh doanh với khoảng 10.930 sản phẩm đang lưu hành. Có hơn 90% nhà thuốc trên toàn quốc đang bán TPCN.

Sự phát triển “thần tốc” của thị trường TPCN khiến việc kiểm soát hoạt động sản xuất, kinh doanh TPCN thêm khó khăn. Trên thực tế, cơ quan chức năng đã thu giữ và phát hiện nhiều vụ sản xuất/buôn bán TPCN giả, kém chất lượng rất tinh vi, có đầu tư trang thiết bị, máy móc hiện đại để đóng gói, dán tem nhãn sản phẩm không khác gì hàng chính hãng…

Vì thế, ngày 2/2/2018, Chính phủ ban hành Nghị định số 15 hướng dẫn chi tiết thi hành Luật ATTP thay thế cho Nghị định 38 trước đây. Trong Nghị định mới này có nội dung quy định, từ ngày 1/7/2019 tất cả các cơ sở sản xuất TPCN và thực phẩm bảo vệ sức khỏe phải đạt tiêu chuẩn GMP, với các điều kiện tiệm cận điều kiện sản xuất thuốc. Đây được coi là công cụ để ngăn chặn các thực phẩm kém chất lượng lọt ra thị trường.

Điều này đồng nghĩa với việc, nếu sau 1/7/2019, các doanh nghiệp sản xuất TPCN không đạt tiêu chuẩn GMP, không được cấp chứng nhận GMP sẽ không được phép tiếp tục sản xuất,.

Nhiều doanh nghiệp đã kiến nghị Cục ATTP và cơ quan chức năng cho phép sản phẩm đã được cấp công bố trước tháng 7/2018 thì được phép sản xuất tại nhà máy trước đó.

Về vấn đề này, ông Trần Văn Châu - Cục An toàn thực phẩm cho biết, hiện nay, có gần 4.000 cơ sở sản xuất kinh doanh TPCN, thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Trong đó, có gần 1/10 cơ sở sản xuất, có cơ sở không phải là nhà sản xuất nhưng có hợp đồng với nhà máy sản xuất nào đó, riêng GMP là quy chuẩn tốt với nhà máy sản xuất TPCN.

Theo lộ trình, ngày 1/7/2019, doanh nghiệp ở nước ngoài vào Việt Nam cũng phải thực hiện, nếu không thực hiện quy chuẩn này thì không được vào Việt Nam.

Theo ông Châu, đây sẽ là cuộc chơi bình đẳng bởi nếu doanh nghiệp nước ngoài không thực hiện thì không thể vào Việt Nam được. Với tiêu chuẩn GMP thì tình trạng làm ăn gian dối, đưa chất này chất kia vào trong TPCN, thực phẩm bảo vệ sức khỏe sẽ bị loại bỏ, tình trạng chỉ mấy mét vuông cũng sản xuất TPCN/thực phẩm bảo vệ sức khỏe sẽ được chấm dứt để tạo thị trường lành mạnh. Ông Trần Văn Châu cũng cho biết, với những sản phẩm sản xuất trước ngày 1/7/2019 thời hạn lưu hành và sử dụng sản phẩm vẫn như bình thường đó là thời gian 24 tháng.

Đưa ra quan điểm về vấn đề này, TS Phạm Hưng Củng cho rằng, đúng ra thì cả 5 tiêu chuẩn GMP- GLP- GSP- GDP- GPP chúng ta đều phải thực hiện. Nếu doanh nghiệp không đáp ứng được tiêu chuẩn của GMP có nghĩa doanh nghiệp không thể xuất khẩu sang các thị trường khác thuộc ASEAN, chưa nói đến việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe hơn tại các thị trường như Mỹ, Châu Âu...

Cũng theo ông Củng, Nghị định này mở ra cơ hội cho doanh nghiệp chứ không phải là khó khăn. Câu hỏi đặt ra là, doanh nghiệp có tận dụng được cơ hội này không, và tận dụng như thế nào? Theo đó, để đáp ứng được tiêu chuẩn của GMP, doanh nghiệp phải đáp ứng không chỉ quy mô sản xuất mà còn là cơ sở hạ tầng, nhà xưởng, con người và quy trình quản lý... đều phải thay đổi theo tiêu chuẩn GMP. Doanh nghiệp muốn phát triển bền vững thì phải GMP.

Uyên Chi