Chung sống như vợ chồng với người khác khi đang ly thân có vi phạm pháp luật?

Ảnh minh họa. Nguồn: VietNamNet.

Bạn đọc có địa chỉ email nghivu@gmail.com gửi email câu hỏi tới địa chỉ toasoan@phapluatplus.vn.

Pháp luật Plus xin trích đăng nội dung câu hỏi như sau: “Vợ chồng tôi đã ly thân được 6 năm. Nhiều lần, tôi đưa đơn ly hôn nhưng cô ấy không ký với lý do chờ con trưởng thành. Gần đây, tôi đã đơn phương nộp đơn đến tòa án xin ly hôn và đang chờ được giải quyết. Nếu trong thời gian này tôi chung sống với phụ nữ khác thì có bị coi là ngoại tình không, có ảnh hưởng gì với phán quyết ly hôn của tòa?”

Tòa soạn Pháp luật Plus cùng các văn phòng luật xin trả lời câu hỏi:

Việc ly thân và thời gian ly thân chỉ là một trong các dấu hiệu phản ánh tình trạng hôn nhân mà trên cơ sở đó tòa án xem xét có chấp thuận cho việc ly hôn hay không.

Tòa án giải quyết cho vợ chồng ly hôn khi hai vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, thật sự tự nguyện ly hôn, đã thỏa thuận về vấn đề chia tài sản, việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con (Điều 55 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014) hoặc xem xét yêu cầu ly hôn của một bên khi vợ hoặc chồng có căn cứ về việc vợ, chồng vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ của vợ chồng hoặc hành vi bạo lực gia đình làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được (Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).

Hiện nay không có văn bản nào hướng dẫn cụ thể như thế nào là “hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được”. Tuy nhiên theo tinh thần Nghị quyết số 02/2000/NĐ-HĐTP ngày 23/12/2000 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 và việc xem xét hoàn cảnh cụ thể của vợ chồng Tòa án sẽ xem xét để giải quyết cho yêu cầu ly hôn của vợ, chồng

+ Tình trạng của vợ chồng trầm trọng khi:

- Vợ, chồng không thương yêu, quý trọng, chăm sóc, giúp đỡ nhau như người nào chỉ biết bổn phận người đó, bỏ mặc người vợ hoặc người chồng muốn sống ra sao thì sống, đã được bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, nhắc nhở, hòa giải nhiều lần.

- Vợ hoặc chồng luôn có hành vi ngược đãi, hành hạ nhau, như thường xuyên đánh đập, hoặc có hành vi khác xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của nhau, đã được bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, đoàn thể nhắc nhở, hòa giải nhiều lần.

- Vợ chồng không chung thủy với nhau như có quan hệ ngoại tình, đã được người vợ hoặc người chồng hoặc bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, nhắc nhở, khuyên bảo nhưng vẫn tiếp tục có quan hệ ngoại tình;

+ Đời sống chung không thể kéo dài: để có cơ sở nhận định đời sống chung của vợ chồng không thể kéo dài được phải căn cứ tình trạng hiện tại của vợ chồng đã đến mức trầm trọng như hướng dẫn như thế nào là hôn nhân lâm vào trầm trọng nêu trên. Nếu thực tế cho thấy đã được nhắc nhở, hòa giải nhiều lần, nhưng vẫn tiếp tục có quan hệ ngoại tình hoặc vẫn tiếp tục sống ly thân, bỏ mặc nhau hoặc vẫn tiếp tục có hành vi ngược đãi hành hạ, xúc phạm nhau, thì có căn cứ để nhận định rằng đời sống chung của vợ chồng không thể kéo dài được.

+ Mục đích của hôn nhân không đạt được là không có tình nghĩa vợ chồng; không bình đẳng về nghĩa vụ và quyền giữa vợ, chồng; không tôn trọng danh dự, nhân phẩm, uy tín của vợ, chồng; không tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của vợ, chồng; không giúp đỡ, tạo điều kiện cho nhau phát triển mọi mặt.

Tuy nhiên, luật không đòi hỏi tình trạng mâu thuẫn vợ chồng phải thỏa mãn tất cả các dấu hiệu nêu trên như: đánh chửi nhau, xúc phạm nhau, vợ hoặc chồng ngoại tình… thì Tòa mới xử cho ly hôn. Nhiều trường hợp tình trạng mâu thuẫn chỉ là ngoại tình nhưng tòa án xét thấy tình cảm vợ chồng không còn, không thể hàn gắn được thì tòa cũng xem xét xử cho ly hôn.

Về việc vợ chồng anh đang ly thân nhưng nếu anh lại chung sống với người phụ nữ khác thì không những vi phạm pháp luật mà còn vi phạm đạo đức. Khi Tòa án chưa xử cho ly hôn và bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật thì anh và vợ anh vẫn là vợ chồng, vẫn trong thời kỳ hôn nhân. Luật Hôn nhân và gia đình cũng như Bộ luật hình sự nghiêm cấm người đang có vợ hoặc có chồng lại chung sống với người khác như vợ chồng.

Tùy theo mức độ, hậu quả gây ra mà người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Về mức xử phạt vi phạm hành chính, theo quy định tại Nghị định 110/2013/NĐ-CP ngày 24/09/2013:

“Điều 48. Hành vi vi phạm quy định về cấm kết hôn, vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng; vi phạm quy định về ly hôn

1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác, chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;

b) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;”

Nếu gây hậu quả nghiêm trọng thì người vi phạm phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 182 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017:

“Điều 182. Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng

1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;

b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.”

Tú Anh