Chung tay nâng chuỗi giá trị lúa gạo

Cơ giới hóa trong sản xuất lúa gạo ở ĐBSCL giúp tăng năng suất, tăng giá trị, tăng sức cạnh tranh.

Ngân hàng dẫn đầu

Agribank là ngân hàng đi đầu trong đầu tư nguồn tín dụng vào phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, mà lúa gạo là lĩnh vực cho vay trọng điểm luôn được chú trọng đầu tư trong nhiều năm qua.

Dư nợ cho vay ngành lúa gạo của Agribank trong 3 năm trở lại đây có sự tăng trưởng tích cực. Năm 2017, dư nợ cho vay lúa gạo đạt 14.289 tỷ đồng, tăng 2.823 tỷ đồng (+25%) so với năm 2016. Năm 2018, dư nợ cho vay ngành lúa gạo tại Agribank đạt 25.863 tỷ đồng với 70.522 khách hàng, tăng 11.574 tỷ đồng (+81%) và gần 20.000 khách hàng so với năm 2017, chiếm 33% dư nợ cho vay đối với các mặt hàng nông sản của Agribank.

Dư nợ cho vay lúa gạo của Agribank chủ yếu tập trung ở khâu thu mua, chế biến. Năm 2018, dư nợ cho vay thu mua, chế biến lúa gạo của Agribank là 22.120 tỷ đồng, chiếm 86% tổng dư nợ cho vay ngành lúa gạo. Tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, dư nợ cho vay ngành lúa gạo của Agribank đạt 12.822 tỷ đồng với 50.241 khách hàng, chiếm 50% dư nợ cho vay ngành lúa gạo của Agribank. Nhiều chi nhánh Agribank có dư nợ lớn như: Long An 3.010 tỷ đồng; Tiền Giang 1.653 tỷ đồng; An Giang 1.532 tỷ đồng…

Trong số 20 doanh nghiệp xuất khẩu gạo đứng đầu cả nước, Agribank đang tài trợ vốn cho 3 doanh nghiệp: Tổng Công ty Vinafood 2, Công ty CP Tập đoàn Tân Long, Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Thành Tín, đều là các khách hàng tiềm năng, tình hình kinh doanh ổn định và có chiều hướng phát triển trong những năm tới.

Đối mặt nhiều thách thức

Theo nhận định của các doanh nghiệp, thị trường nhập khẩu đang ngày càng yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm. Năm tháng đầu năm 2019, xuất khẩu gạo ước đạt 2,83 triệu tấn, tương đương 1,21 tỷ USD, giảm 4% về khối lượng và giảm 20,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2018.

Sản lượng gạo xuất sang Trung Quốc giảm. Cùng với đó, giá gạo xuất khẩu đang giảm so với Thái Lan và Ấn Độ do bước vào vụ thu hoạch. Đặc biệt, do chưa có thương hiệu gạo xuất khẩu quốc gia nên nước ta liên tiếp bị áp lực đối với xuất khẩu lúa gạo.

Do khó khăn chung của ngành lúa gạo Việt Nam nên Agribank cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, vướng mắc trong cho vay lúa gạo khi dễ nhận thấy lãi suất của Agribank khó cạnh tranh với các tổ chức tín dụng khác.

Năm 2018, nợ xấu cho vay ngành lúa gạo là 644 tỷ đồng, chiếm 2,5%, tập trung chủ yếu tại khâu thu mua, chế biến lúa gạo do biến động giá gạo trên thị trường thế giới và do chất lượng gạo chưa đạt yêu cầu, ảnh hưởng đến cả giá trị và sản lượng xuất khẩu.

Ông Trịnh Ngọc Khánh, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Agribank phát biểu tại Hội nghị “Thúc đẩy sản xuất tiêu thụ lúa gạo Đồng bằng sông Cửu Long” diễn ra cuối tháng 2/2019 tại Đồng Tháp.

Các doanh nghiệp chế biến vay vốn lưu động thường không có đủ tài sản thế chấp, trong khi các trường hợp thế chấp bằng hàng hóa tồn kho thì việc quản lý hàng hóa gặp nhiều khó khăn. Các tổ chức là doanh nghiệp vay vốn thường có tình hình tài chính không minh bạch, không đảm bảo đủ điều kiện vay vốn theo các quy định về cho vay…

Năm 2019, nhiều doanh nghiệp chưa ký các hợp đồng xuất khẩu gạo mới, lượng hàng còn tồn kho lớn; một số doanh nghiệp khác còn khó khăn trong vấn đề kho bãi dự trữ... Từ tháng 6/2018 đến nay, Trung Quốc đánh thuế nhập khẩu gạo Việt Nam lên mức 50%, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến xuất khẩu mặt hàng này. Hiện, 21/156 doanh nghiệp Việt đã được phía Trung Quốc cấp giấy phép xuất khẩu gạo vào thị trường nước này. Đây cũng là một khó khăn không hề nhỏ.

Chung tay vì sự phát triền bền vững của ngành lúa gạo

Để hỗ trợ vốn phát triển nông nghiệp, nông thôn nói chung và cho người dân, doanh nghiệp tham gia sản xuất, kinh doanh xuất khẩu lúa gạo nói riêng, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi đặc thù, ban hành cơ chế hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ nông dân khi vay vốn ngân hàng để mua máy móc, thiết bị phục vụ hoạt động sản xuất, chế biến lúa gạo… nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp.

Ngay sau đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại cân đối nguồn vốn, tập trung cho vay đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn để doanh nghiệp thu mua thóc, gạo cho nông dân.

Phát huy tiềm năng, thế mạnh của vùng Đồng bằng sông Cửu Long , trong những năm qua, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ tín dụng linh hoạt nhằm tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ thị trường, tạo điều kiện cho hộ dân, doanh nghiệp tiếp cận vốn hoạt động sản xuất kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội gắn với các ngành chủ lực của vùng là nuôi trồng - sản xuất - xuất khẩu lúa gạo, thủy hải sản và rau quả.

Năm 2019, ngành lúa gạo xác định tiếp tục tập trung đi theo hướng sản xuất bền vững, tăng sản xuất các giống lúa chất lượng để nâng cao chất lượng, giá trị tại thị trường trong nước và xuất khẩu. Theo đó, nhu cầu vay vốn để nâng cấp công nghệ nhằm nâng cao chất lượng và công suất chế biến gạo tăng cao.

Để giải quyết vấn đề thu mua lúa cho nông dân, Thủ tướng đã nhất trí mua để phục vụ cho dự trữ lương thực quốc gia 80.000 tấn thóc và 200.000 tấn gạo, thu mua để hỗ trợ nông dân tiêu thụ khoảng 100.000 tấn.

Nhằm kịp thời hỗ trợ, góp phần tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực lúa gạo, mới đây, Agribank đã nhận đăng ký vay vốn của một số doanh nghiệp lớn với số tiền xấp xỉ 1.200 tỷ đồng.

Tại Hội nghị Thúc đẩy sản xuất tiêu thụ lúa gạo Đồng bằng sông Cửu Long diễn ra cuối tháng 2/2019 tại Đồng Tháp, ông Trịnh Ngọc Khánh, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Agribank, khẳng định: “Agribank cam kết đảm bảo cung cấp đủ hạn mức tín dụng cho nông nghiệp, sẵn sàng cung ứng đủ vốn để đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp trong quá trình sản xuất, thu mua, chế biến, tiêu thụ lúa gạo với hình thức cho vay đơn giản và lãi suất cho vay phù hợp”.

Ông Khánh kỳ vọng, những giải pháp hỗ trợ cho người nông dân trong thời gian tới sẽ góp phần cải thiện đáng kể và nâng cao chất lượng lúa gạo, giúp người nông dân được mùa nhưng không rớt giá, thu mua ổn định và xuất khẩu ổn định.

Từ năm 2017 đến nay, thông qua thực hiện ký kết thỏa thuận hợp tác với các tập đoàn lớn, cung ứng thiết bị, máy móc phục vụ nông nghiệp, Agribank đã mở ra cơ hội cho nông dân, đặc biệt là nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu, đẩy nhanh cơ giới hóa nông nghiệp, nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất và xây dựng một nền nông nghiệp xanh, sạch, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất. Từ đó góp phần hiện thực hóa chủ trương của Chính phủ và NHNN về đầu tư phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao.

Hy vọng rằng, với sự quyết liệt của Chính phủ, NHNN, sự chung tay của các bộ, ban, ngành từ trung ương tới địa phương và người nông dân, trong đó có nỗ lực đóng góp của Agribank, là những trợ lực tích cực chắp cánh cho hạt gạo Việt Nam có thể khẳng định thương hiệu riêng và tiếp tục vươn cao trên thị trường quốc tế.

Bảo Linh