Chủng virus nguy hiểm EV71 từng gây đại dịch tay chân miệng xuất hiện trở lại

Từ đầu năm đến nay, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận hơn 200 trường hợp bệnh nhi mắc tay chân miệng phải nhập viện. Trong đó có 10 trường hợp nhiễm chủng virus EV71, có thể gây các biến chứng nặng và tử vong ở trẻ nhỏ.

Bệnh tay-chân-miệng năm nay đã thấy sự xuất hiện trở lại của chủng virus Enterovirus 71 - loại virus đã biến đổi nguy hiểm từng làm cho 150 trẻ em thiệt mạng năm 2011.

Theo thống kê của Bộ Y tế, từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận hơn 53.000 trường hợp mắc tay chân miệng, đặc biệt có 6 ca tử vong tại 5 tỉnh thành phố phía Nam. So với cùng kỳ năm 2017, số ca mắc giảm hơn 25% nhưng tác nhân gây bệnh do virus EV71 có tỷ lệ cao hơn thời gian trước đây nên làm tỷ lệ bệnh nặng cao hơn. Hiện nay, tại một số tỉnh thành như TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Hà Nội… số ca mắc tay chân miệng đang có dấu hiệu gia tăng.

Các chuyên gia y tế cảnh báo, bệnh tay chân miệng hiện đang vào mùa, với số bệnh nhân thường tăng cao vào tháng 8 đến tháng 11. Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vaccine phòng ngừa nhiễm virus EV71 tại Việt Nam.

Để chủ động phòng chống dịch bệnh, người dân cần thực hiện một số khuyến cáo như: Cần rửa tay thường xuyền bằng xà phòng trước khi chế biến thức ăn, cho trẻ ăn và sau khi đi vệ sinh. Đặc biệt là sau khi thay tã và làm vệ sinh cho trẻ.

Bị tay chân miệng trẻ thường xuất hiện mụn nước ở các vị trí đặc biệt như họng, quanh miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, đầu gối…

Thức ăn cho trẻ cần đảm bảo dinh dưỡng, ăn chín uống chín, sử dụng nước sạch, không mớm thức ăn cho trẻ, không cho trẻ ăn bốc, mút tay, ngậm-mút đồ chơi, dùng chung khăn ăn hoặc vật dụng ăn uống.

Các nhà trẻ mẫu giáo, nơi trông trẻ cần thường xuyên lau sạch bề mặt vật dụng như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, cầu thang, bàn ghế, sàn nhà… bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường.

Sử dụng nhà vệ sinh đạt tiêu chuẩn, phân và chất thải của trẻ phải được thu gom và xử lý tốt.

Thường xuyên theo dõi sức khỏe của trẻ để kịp thời phát hiện. Tổ chức cách ly, điều trị các trường hợp mắc bệnh, tránh lây nhiễm cho các trẻ khác; Trẻ bị bệnh phải được cách ly ít nhất 10 ngày kể từ khi trẻ khởi bệnh. Nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được điều trị, hướng dẫn theo dõi kịp thời.

Trước sự chuyển biến của dịch bệnh, ngành y tế TP HCM đang nỗ lực phòng chống, nhất là kiểm soát từ trường học, những nơi phát bệnh. Ngày 28/9, Sở Y tế TP HCM đã đến kiểm tra trường Mầm non phường 1, quận 10, nơi vừa phát hiện 2 ca mắc bệnh TCM. Ca đầu tiên phát hiện vào sáng 22/9; đến sáng 24/9, trường phát hiện thêm ca thứ hai, cùng tại lớp Mầm 3 (trẻ 4 tuổi). Sau khi cách ly, theo dõi, điều trị 2 trẻ, trường đã vệ sinh bằng dung dịch Cloramin B với liều lượng gấp 10 lần tại lớp có bệnh.

Viện Pasteur TP HCM thống kê tại khu vực 20 tỉnh phía Nam, số ca mắc TCM trong 9 tháng đầu năm 2018 giảm 31% so với cùng kỳ 2017. Tuy nhiên, số ca tăng nhanh trong 4 tuần gần đây và cao hơn 50% so với cùng kỳ 2017. Đã có 6 ca tử vong do TCM ở phía Nam (Tây Ninh 2 ca; Bình Dương, Đồng Nai, Đồng Tháp, Bến Tre mỗi tỉnh 1 ca).

Chủng vi rút Ev71 tái xuất hiện khiến cho nhiều trẻ trở bệnh nặng

Lý giải nguyên nhân dịch TCM tăng cao và có thể gây nguy hiểm như năm 2011, PGS-TS Phan Trọng Lân - Viện trưởng Viện Pasteur TP HCM - cho rằng, qua điều tra dịch tễ, năm 2018 có sự phổ biến của chủng virus EV71, chiếm 25% tổng ca mắc. Virus này khiến bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng nặng hơn, tác động lên hệ thần kinh, tim mạch và hô hấp, có thể gây tử vong. Đặc biệt, có sự biến đổi chủng gien của EV71 B5 sang C4. Đây cũng là chủng gen virus gây nên dịch bệnh TCM vào năm 2011.

Theo ông Lân, chủng này cũng dễ gây biến chứng nặng, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi cao gấp 1,7 lần so với các chủng gien khác của EV71. Điều này có thể là nguyên nhân làm số ca bệnh gia tăng nhanh chóng tại các tỉnh, thành trong cả nước những tuần gần đây.

Hàn Trầm