Chuột chũi Punxsutawney Phil đã sai

Chuột chũi Punxsutawney Phil ngày 2/2 đã dự đoán mùa đông sẽ kéo dài trong năm nay. Ảnh: AP.

Vào ngày 2/2 hàng năm tại Mỹ, những con chuột chũi sẽ trở thành tâm điểm, khi sẽ cho người dân đoán mùa đông sẽ kéo dài hay mùa xuân đến sớm.

Theo từ điển Cambridge, "Ngày Chuột chũi" bắt nguồn từ câu chuyện cổ. Đây là thời điểm chuột chũi kết thúc kỳ ngủ đông và chui khỏi tổ. Nếu nó nhìn thấy bóng của mình vào ngày này (2/2), mùa đông sẽ kéo dài thêm 6 tuần. Ngược lại, mùa xuân sẽ đến sớm hơn.

Trong đó, nổi tiếng là Punxsutawney Phil, còn được gọi là con chuột chũi "dự báo thời tiết". Nó được các quan chức địa phương chăm sóc và có một sự kiện riêng để dự báo về thời tiết sắp tới. Vào ngày 2/2, Phil đã dự đoán mùa đông sẽ kéo dài thêm 6 tuần, theo Guardian.

Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) đã so sánh thực tế thời tiết với những dự báo của Phil trong 10 năm qua, và nhận thấy con chuột chũi này đã đoán đúng 40%, theo AP.

Song, ở nhiều nơi tại Mỹ, mọi người có thể phát hiện những dấu hiệu cho thấy mùa xuân đến sớm mà không cần chờ loài chuột chũi. Phần lớn sẽ dựa vào sự phát triển của thực vật và động vật.

Chuột chũi Phil đã dự đoán về mùa đông tại Punxsutawney, Pennsylvania vào ngày 2/2. Ảnh: Reuters.

Bờ Đông nước Mỹ đón mùa xuân sớm

Các bang ở miền Nam thường sẽ đón mùa xuân sớm hơn, nhưng mùa xuân năm nay lại đến sớm hơn “20-25 ngày”, Alyssa Rosemartin, nhà sinh thái học từ Mạng lưới Vật hậu học Mỹ (National Phenology Network), cho biết.

Một số vùng ở bang Texas, Arkansas, Louisiana và Mississippi đang trải qua mùa xuân đến sớm nhất trong 40 năm qua, dù giai đoạn này chậm lại do đợt lạnh gần đây.

Tại bang miền Nam Louisiana, dấu hiệu mùa xuân đến sớm xuất hiện khi cây du Mỹ nở hoa, lá mọc từ cây bạch tật lê, và phấn hoa trào ra từ cây bách hói.

Dữ liệu cho thấy dấu hiệu mùa xuân đến sớm là kết quả của nhiệt độ ôn hòa liên tục, sau khi đợt không khí lạnh tại Bắc Cực tràn vào nước Mỹ trước Giáng sinh.

Theo Trung tâm Khí hậu khu vực Đông Nam, nhiều địa điểm phía đông dãy Rocky có nhiệt độ vào tháng 1 ấm nhất từng được ghi nhận ở Rio Grande, Maine, hay biên giới Canada.

Việc đạt mức nhiệt kỷ lục cũng mang đến những khác biệt cho cây trồng và vật nuôi.

Theo mạng lưới vật hậu học, sự tích tụ nhiệt là một trong những cách chính để dự đoán vòng đời ở động thực vật.

Hoa dạ lan hương nở tại Vườn Smithsonian hôm 1/2. Ảnh: Vườn Smithsonian.

Nhiều loài động vật và thực vật cần có một độ ấm được duy trì nhất định để kích hoạt quá trình nở trứng hoặc đâm chồi, mà các nhà nghiên cứu sẽ dựa vào “ngày sinh trưởng” - dùng để đo nhiệt độ cần thiết để một sinh vật phát triển, theo Washington Post.

Khi mùa xuân đến sớm, động vật và thực vật trải qua thời tiết ấm hơn, khiến chúng sớm đạt ngày sinh trưởng cần thiết. Ngược lại, nhiệt độ lạnh có thể khiến sinh vật sinh trưởng chậm hơn thông thường.

Ngoài thực vật, một số loài động vật cũng có thể báo hiệu mùa xuân đến sớm.

Gina Lloyd, điều phối viên tại Khu bảo tồn Barataria ở New Orleans, nói rằng bà bắt đầu nghe thấy tiếng kêu của ếch vào cuối tháng 1. Tiếng ếch kêu có thể báo hiệu mùa xuân tới khi mùa sinh sản của nó gắn liền với các cơn mưa rào mùa xuân.

Xu hướng biến đổi khí hậu

Dấu hiệu xuân đến sớm cũng theo xu hướng nóng lên trong những thập kỷ gần đây.

Các phân tích cho thấy mùa đông tại Mỹ đang trôi qua nhanh hơn. Trong 50 năm qua, nhiệt độ trung bình đã tăng ít nhất một độ F tại tất cả bang ở Mỹ, 70% số bang tăng ít nhất 3 độ F. Không riêng Mỹ, mùa đông trên toàn cầu cũng đang được rút ngắn.

“Biến đổi khí hậu đang làm tăng khả năng xuất hiện những hiện tượng trên: Mùa đông ấm hơn, ngắn hơn, mùa xuân đến sớm hơn”, bà Rosemartin nói.

Các nghiên cứu cho biết dù biến đổi khí hậu đang khiến mùa đông ấm hơn, những đợt lạnh dữ dội vẫn có thể xuất hiện, và thời tiết băng giá có thể xuất hiện.

Mùa đông dựa theo khí tượng học tại Bắc bán cầu sẽ kéo dài đến hết tháng 2, và thời tiết lạnh giá tại Mỹ vẫn có thể xuất hiện vào tháng 3 và tháng 4.

Tại Texas, bão tuyết đã bao phủ hầu hết bang vào ngày 1/2, và nhiệt độ sẽ dưới mức đóng băng trong 4 ngày.

Nước đóng băng trên cây bên ngoài một nhà thờ tại bang Tennessee hôm 1/2. Ảnh: USA Today.

Courtney Blevins, kiểm lâm khu vực Fort Worth ở Texas, cho biết các loại cây trồng tăng trưởng sớm có thể bị ảnh hưởng do thời tiết lạnh cho đến khi mùa xuân đến.

“Chúng tôi không thường có nhiệt độ dưới mức đóng băng quá một đến hai ngày”, ông Blevins nói.

Những năm qua, băng giá đã gây hại những loại cây trồng ra nụ sớm, khiến giá nhiều mặt hàng trái cây tăng cao.

Dù mùa xuân đến sớm ở miền Nam Louisiana, vẫn có những nguy cơ xuất hiện tình trạng đóng băng trong tháng 2 khiến nước không thể ngấm vào đất để cây phát triển, Julie Whitbeck, nhà sinh thái học tại Khu bảo tồn và Công viên Lịch sử Quốc gia Jean Lafitte, cho biết.

Đã có những dấu hiệu mùa xuân đến sớm, song thời tiết lạnh giá của mùa đông vẫn có thể kéo dài. Đó là những đặc điểm mà một con chuột chũi khó có thể dự đoán được.

Trần Hoàng