Chuyện nông dân ở huyện nghèo 30a xuất khẩu chuối sang Nhật

Chuối Laba: Năng suất cao, giá bán cũng cao

Tháng 7/2018, lô chuối Laba đầu tiên của người dân xã Ðạ K’Nàng (huyện Ðam Rông) được xuất sang Nhật Bản với số lượng 8 tấn, mở ra cơ hội mới nhiều tiềm năng cho thương hiệu chuối nổi tiếng lâu nay, đồng thời tạo sự chuyển đổi cơ cấu cây trồng có hiệu quả cho nông dân nơi vùng sâu, vùng xa Ðạ K’Nàng. Điều đáng nói, huyện Ðam Rông là huyện nghèo nhất của tỉnh Lâm Đồng, cách TP Đà Lạt lên đến gần 100km. Tỷ lệ đồng bào dân tộc nơi đây lên đến gần 80% và tỷ lệ hộ nghèo trên 35%, Đam Rông là huyện duy nhất của tỉnh Lâm Đồng hưởng chính sách từ chương trình 30a của Chính phủ dành cho 64 huyện nghèo nhất cả nước.

Các chuyên gia Nhật hướng dẫn người dân quy cách đóng gói chuối Laba xuất khẩu sang Nhật Bản.

Chúng tôi đến thăm vườn chuối của gia đình anh Nguyễn Huy Phương (thôn Đạ Mun, xã Đạ K’Nàng) đúng lúc đoàn chuyên gia của doanh nghiệp Nhật Bản đang kiểm tra kích thước quả và kiểm tra chất lượng chuối của gia đình anh. Những cái gật gù với nhau khi người Nhật nếm những quả chuối chín vàng được cô thông dịch viên truyền đạt lại, rằng họ rất hài lòng với hương vị chuối Laba nơi này.

Với diện tích 5 ha cây chuối một năm tuổi hiện đang cho thu hoạch, anh Phương cho biết: Trước đây, gia đình anh chủ yếu trồng cà phê. Nhưng sau nhiều năm cà phê mất mùa và giá cả bấp bênh, từ tháng 4/2017, anh quyết định cùng 3 hộ khác chuyển đổi 5 ha trồng cà phê sang trồng chuối Laba với số lượng 10.000 cây. Trước đó, anh Phương đã nghiên cứu kỹ về đặc tính, giống và thị trường của chuối Laba. Theo anh phương, trồng chuối Laba có ưu điểm nhanh cho thu hoạch. Thời gian một gốc từ lúc trồng tới ra buồng khoảng 8 tháng, từ lúc ra buồng đến thu hoạch khoảng 4 tháng nữa, tổng cộng 12 tháng là có thể thu chính vụ.

Việc chăm sóc loại cây này cũng rất dễ, mỗi tuần anh tưới 1 lần, nếu vào mùa khô thì rút ngắn thời gian lại. Trung bình một gốc chuối bón 20kg phân chuồng, bỏ 1 tấn NPK/ha, 3 tháng xịt thuốc bảo vệ thực vật 1 lần, thuốc trừ sâu sinh học, không gây độc hại, vừa an toàn lại nhanh phân hủy.

Thời điểm cây chuối Laba trổ buồng rất cần nước nên cần chú ý tưới nước và bón phân đầy đủ để quả phát triển tốt. Vào mùa mưa (từ tháng 5 - 11 dương lịch) chú ý thoát nước tốt cho vườn ở những chân đất thấp để hạn chế ngập úng.

Sau khi trồng 6 tháng có thể tiến hành để chồi cho vụ sau. Nên chọn những chồi con mập khỏe đều nhau cao dưới 1m, mọc cách xa cây mẹ 20cm và cùng hàng với cây mẹ. Mỗi bụi chuối chỉ nên để 3 cây và có thời gian sinh trưởng cách nhau từ 4 - 5 tháng. Khi buồng chuối lớn thì dùng cây có chạng chữ V để chống, tránh tình trạng gãy, đổ do buồng quá nặng.

Các chuyên gia Nhật đánh giá cao chất lượng chuối Laba.

“Mặc dù trồng chuối xuất sang Nhật Bản có kỳ công hơn một chút so với trồng thường để đảm bảo những yêu cầu khắt khe hơn của họ về lượng thuốc bảo vệ thực vật, kích thước trái, thời gian cắt, nhưng với giá bán ổn định từ 8.000 - 9.000 đồng/kg, tôi ước tính 1ha sẽ thu được 500 - 600 triệu đồng (sau khi đã trừ chi phí khoảng 200 triệu đồng/ha) trong một năm. Tới đây, chúng tôi đang có kế hoạch sẽ nhân lên khoảng 20 ha trồng chuối Laba để đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường Nhật” - anh Phương chia sẻ.

Quả chuối Laba bén duyên với đất nước “Mặt trời mọc”

Để quả chuối bén duyên với một xã vùng sâu của huyện nghèo 30a và có thể xuất khẩu sang thị trường khó tính là Nhật Bản là cả một quá trình học hỏi, liên kết để cây chuối mang lại hiệu quả kinh tế cao. Theo đó, anh Phương đã kết nối với HTX Thương mại dịch vụ Laba Phú Sơn để xuất khẩu quả chuối sang Nhật.

Đến nay, qua HTX Thương mại dịch vụ Laba Phú Sơn anh Phương đã xuất khẩu 30 tấn chuối Laba sang Nhật Bản. Ông Nguyễn Tấn Chơi - Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX cho biết: Hợp đồng xuất chuối Laba của HTX và Công ty Chuối Việt để xuất chuối sang Nhật Bản đã được ký kết từ năm 2017. Tuy nhiên, phải sau một năm trồng chuối theo đúng kỹ thuật, quy trình của Nhật Bản hướng dẫn, tháng 7 vừa rồi, 30 tấn chuối đầu tiên của HTX mới được xuất sang Nhật. Một tín hiệu đáng mừng là sau lô chuối đầu tiên được kiểm định gắt gao về chất lượng, từ tháng 8/2018, thị trường Nhật Bản đã yêu cầu HTX mỗi tháng xuất sang Nhật từ 3 - 4 container chuối Laba (20 tấn/container).

Anh Nguyễn Huy Phương giới thiệu quả chuối Laba với chuyên gia Nhật.

Theo ông Chơi, chuối Laba của huyện Lâm Hà và xã Đạ K’Nàng trước giờ đã có thương hiệu và chất lượng đã được kiểm chứng. Trải qua một thời gian gián đoạn, mai một, việc một thị trường mới và rộng như Nhật Bản tự tìm đến đã mở ra hướng cho HTX giữ thế mạnh của địa phương, xây dựng lại thương hiệu, giúp bà con nông dân phát triển kinh tế bền vững bằng chính cây chuối. Hiện tại, HTX Thương mại dịch vụ Laba Phú Sơn có khoảng 200 ha trồng chuối, phân bố tại các xã trên địa bàn huyện Lâm Hà và xã Đạ K’Nàng. Trong đó, diện tích đã cho thu khoảng 100 ha và đều đang được hỗ trợ kỹ thuật để đảm bảo yêu cầu xuất sang Nhật. HTX đang trở thành cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp và thị trường nước Nhật, định hướng xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ trong và ngoài nước để nâng cao giá trị cây chuối Laba, từ đó giúp bà con phát triển ổn định hơn.

Ông Hay ashi Yohei (Công ty Norlake, Nhật Bản) đánh giá: “Khí hậu ở vùng đất này rất khác so với các vùng mà chúng tôi từng khảo sát, các loại chuối trồng ra có hương vị thơm ngon hơn và khá phù hợp với khẩu vị của người Nhật. Hy vọng đây là bước đầu tiên để các bạn phát triển được số lượng chuối nhiều hơn cho thị trường Nhật Bản”.

Ông Phạm Đức Luận, Chủ tịch Hội Nông dân xã Đạ K’Nàng, cho biết: “Trước đây, Trung tâm Nông nghiệp huyện Đam Rông đã có đầu tư giống chuối Laba cho nông dân, nhưng do chưa tìm được đầu ra để bao tiêu nông sản, nên số lượng người dân và diện tích trồng chuối không nhiều. Anh Phương cùng 2 hộ dân khác là những người đầu tiên ở Đạ K’Nàng dám mạnh dạn trồng chuối với diện tích lớn như vậy để xuất sang Nhật Bản mà không phải ai cũng làm được. Thời gian tới, địa phương không khuyến khích người dân phát triển diện tích trồng chuối ồ ạt, mà chỉ nên đi từng bước khi đã tìm ra nơi bao tiêu đầu ra, hỗ trợ về khoa học, nhằm đảm bảo phát triển nông nghiệp bền vững”.

So với nhiều loại cây màu và cây ăn quả, cây công nghiệp ngắn ngày, hiện chuối Laba đang là cây mang lại hiệu quả kinh tế cao. Anh Phương cho biết, hiện công ty anh đang giải quyết việc làm thường xuyên cho 10 lao động địa phương với thu nhập 5 – 6 triệu đồng/tháng. Có những thời điểm, công ty thuê đến 20 nhân công làm việc.

“Hướng sắp tới, tôi sẽ liên kết với nhiều hô dân ở xã Đạ K’Nàng để cùng trồng chuối xuất khẩu. Trước mắt, cơ sở tôi tao việc làm và tăng thu nhập cho người dân nhưng quan trọng là trong quá trình làm việc người dân được hướng dẫn kỹ thuật trồng chuối xuất khẩu. Bởi trồng chuối bình thường rất dễ nhưng muốn nâng cao giá trị nông sản, xuất khẩu được quả chuối sang các thị trường khó tính quan trọng nhất là phải hướng dẫn người dân tuyệt đối tuân thủ quy trình chăm sóc của đối tác yêu cầu. Trước khi xuất chuối đi, phía Nhật Bản cử người sang tận nơi kiểm tra gắt gao về chất lượng, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, quy trình thu hoạch, quy cách đóng gói… đạt yêu cầu mới thông qua”, anh Phương thông tin.

Laba là một giống chuối đặc sản trồng nhiều ở Lâm Đồng và hiện được du khách rất yêu thích khi đến Đà Lạt. Do có vị ngọt thơm, dẻo nên trước kia từng được cung cấp cho hoàng triều Bảo Đại và quan chức người Pháp nên còn gọi là chuối “Tiến Vua”. Có một giai đoạn, giống chuối này từng bị mai một và có nguy cơ biến mất vì hiệu quả kinh tế thấp, người dân không mặn mà trồng kinh doanh vì chưa tìm được đầu ra cho sản phẩm. Đến nay, quả chuối Laba được xuất khẩu sang Nhật Bản là tín hiệu khẳng định thương hiệu, chất lượng chuối Laba của Lâm Đồng nói chung và người dân huyện nghèo Đam Rông riêng. Quả chuối xuất khẩu mở ra cơ hội thoát nghèo, tăng thu nhập cho người dân địa phương.

VÂN KHÁNH