Chuyến thăm tạo đà cho quan hệ đồng minh Đức - Thổ Nhĩ Kỳ

Tâm điểm trong chuyến thăm này là cuộc hội đàm giữa Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và Thủ tướng Đức Angela Merkel dự kiến vào sáng 29-9. Qua đó, hai bên sẽ thảo luận về các vấn đề song phương và quốc tế hai bên cùng quan tâm, trong đó có các diễn biến mới nhất hiện nay tại Syria; sự hợp tác của hai nước trong giải quyết cuộc khủng hoảng người di cư; quan hệ kinh tế và thương mại giữa Đức và Thổ Nhĩ Kỳ... Ngoài ra, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan dự kiến sẽ có cuộc gặp với đại diện cộng đồng người Thổ Nhĩ Kỳ và các giám đốc điều hành trong các tập đoàn và công ty hàng đầu của Đức.

Theo tờ The New York Times, việc Thổ Nhĩ Kỳ chủ động hàn gắn mối quan hệ với Đức không phải ngẫu nhiên. Trong những năm qua, mối quan hệ giữa Ankara và Berlin cùng Washington-hai đồng minh Tổ chức hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), đều xuống dốc nghiêm trọng liên quan tới một loạt bất đồng. Tuy nhiên gần đây, những căng thẳng với Mỹ đã và đang tác động tiêu cực đến nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ, buộc Tổng thống Erdogan phải thay đổi chiến lược ngoại giao.

Trong khi đó, Đức và Thổ Nhĩ Kỳ vốn là hai quốc gia đồng minh gần gũi trong NATO. Đức vốn là đối tác thương mại lớn thứ hai của Thổ Nhĩ Kỳ và là quốc gia có khoảng 3,5 triệu người gốc Thổ Nhĩ Kỳ sinh sống. Hai bên đã có bất đồng sau khi Ankara bắt giữ một số công dân Đức và Berlin chỉ trích mạnh mẽ Thổ Nhĩ Kỳ về cách thức xử lý vụ đảo chính bất thành hồi giữa năm 2016, cũng như các vấn đề liên quan đến người Kurd. Dù vậy, mối quan hệ này trong vài tháng gần đây đã được cải thiện, đặc biệt sau khi Thổ Nhĩ Kỳ trả tự do cho nhà báo Đức gốc Thổ Nhĩ Kỳ Deniz Yucel hồi tháng 2 vừa qua và dỡ bỏ lệnh cấm rời khỏi lãnh thổ đối với nữ nhà báo Đức Mesale Tolu.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ (bên trái) và Thủ tướng Đức tại Hội nghị thượng đỉnh G20 hồi năm ngoái. Ảnh: Reuters.

Các nhà phân tích đánh giá, việc gây dựng lại mối quan hệ vốn dĩ rất nồng ấm giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Đức là điều có lợi cho cả hai bên. Bởi vậy, chuyến thăm 3 ngày tới Đức của Tổng thống Erdogan sẽ không chỉ dừng lại ở những nghi lễ ngoại giao để tăng cường kết nối. Tạo lập nền tảng và xây dựng định hướng giải quyết trong tương lai đối với những vấn đề có chung sự quan tâm sẽ là mục đích chính của cả hai bên trong chuyến thăm này.

Chia sẻ về chuyến thăm Đức, Tổng thống Erdogan từng cho biết, chương trình nghị sự ưu tiên của ông trong chuyến thăm này là bỏ lại đằng sau những khúc mắc trong quan hệ chính trị suốt nhiều năm qua. Ông nhấn mạnh tới các bước đi có thể được thực hiện để thúc đẩy quan hệ kinh tế song phương dựa trên cơ sở đôi bên cùng có lợi.

Để chuẩn bị cho chuyến thăm Đức của Tổng thống Erdogan, ngày 21-9 vừa qua, Bộ trưởng Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ cùng với Bộ trưởng Kinh tế và Năng lượng đã tới Berlin nhằm tạo bầu không khí tin tưởng. Hai quan chức trên đã có các cuộc làm việc với những người đồng cấp Đức, gồm Bộ trưởng Tài chính Olaf Scholz và Bộ trưởng Kinh tế và Năng lượng Peter Altmaier.

Trong khi đó, đánh giá về chuyến thăm của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, các quan chức Đức cho rằng thông qua chuyến thăm này, Đức có thể đạt được mục tiêu bình thường hóa quan hệ với một đối tác quan trọng của NATO ở sườn Đông Nam châu Âu. Thực tế, với quy mô quân sự lớn thứ hai trong khối NATO, Thổ Nhĩ Kỳ chính là con át chủ bài của phương Tây trong cuộc đối đầu với Nga, đồng thời đây là quốc gia có vai trò thiết yếu với cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Syria, và là "chốt chặn" dòng người tị nạn Syria vào châu Âu. Tuy nhiên, sự lạnh nhạt trong quan hệ giữa Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) với Thổ Nhĩ Kỳ thời gian vừa qua đã đẩy quốc gia Trung Đông xích gần lại Nga.

HÙNG HÀ