Chuyển thư bằng… tên lửa

Lịch sử của hệ thống bưu chính gắn bó chặt chẽ với lịch sử vận tải. Những tiến bộ trong công nghệ vận chuyển không chỉ cho phép con người đi xa hơn, khám phá nhiều vùng đất hơn, mà còn giúp cho việc phân phát thư đến những khu vực rộng lớn hơn. Trong quá trình phát triển của mình, ngành bưu chính đã áp dụng mọi phương thức vận chuyển, kể cả tên lửa, để phát thư, bưu phẩm.

Hermann Oberth (giữa) giới thiệu động cơ tên lửa nhiên liệu lỏng

Ý tưởng của một nhà thơ

Loại thư từ phát qua tên lửa sớm nhất chỉ có thể được thấy trong các bộ phim lịch sử, trong đó một bản viết trên giấy da được quấn quanh đầu của mũi tên rồi bắn lên trời để chúng rơi xuống một tòa lâu đài hay vùng lãnh thổ của kẻ thù. Hình thức hiện đại hơn của ý tưởng này được nhà thơ, nhà soạn kịch người Đức, Heinrich von Kleist, giới thiệu qua bài viết trên một tờ báo vào năm 1810, khiến người đọc vô cùng kinh ngạc.

Vào thời điểm mà ngành hỏa tiễn học vẫn còn phôi thai, các tên lửa vào thời đó được phóng đi nhờ thuốc súng và chủ yếu được sử dụng như pháo trong các cuộc chiến. Lúc đó, Kleist đã tính toán rằng một tên lửa có thể chuyển một bức thư từ Berlin đến Breslau, khoảng cách gần 300km, chỉ trong nửa ngày, bằng 1/10 thời gian nếu sử dụng ngựa làm nhiệm vụ này.

Lý thuyết của Kleist được đưa vào thực hiện trên hòn đảo nhỏ mang tên Tonga ở Polynesia, bởi nhà phát minh người Anh, Sir William Congreve với các tên lửa tự thiết kế. Tuy nhiên các tên lửa này bay không chính xác khiến ý tưởng dùng chúng làm phương tiện vận chuyển, phân phát thư tín bị gạt bỏ và không có cải tiến nào được tiếp tục cho đến gần một thế kỷ sau đó, khi Hermann Julius Oberth, một kỹ sư và nhà vật lý học người Đức, một trong những cha đẻ của ngành hỏa tiễn học, khơi dậy chủ đề này vào năm 1927.

Friedrich đã thí nghiệm những tên lửa vận hành với nhiên liệu rắn và vào năm 1928 ông đã thí nghiệm với những khí cầu bay đến tầng bình lưu. Sau nhiều nỗ lực không thành công, năm 1931, Friedrich Schmiedl phóng tên lửa vận chuyển thư đầu tiên và đã chuyển 102 bức thư đến một nơi cách đó 5km. Tên lửa được điều khiển từ xa và đáp xuống bằng dù. Tên lửa thứ hai của ông chuyển được 333 bức thư.

Tuy nhiên đi tiên phong trong lĩnh vực thú vị này lại là một kỹ sư trẻ người Áo.

Sống ở vùng núi Alps thuộc Áo, kỹ sư trẻ Friedrich Schmiedl hiểu rất rõ về sự cực nhọc của những người phát thư, họ phải mất 8 tiếng đồng hồ đi bộ từ làng này sang làng kia, trong khi tên lửa chỉ bay trong phút chốc.

Một bức thư “tên lửa” được phát đến bang Sikkim của Ấn Độ vào ngày 28/9/1935 ở Berlin vào năm 1930

Thành công với chi phí cao

Tên lửa chuyển thư của Schmiedl đã tạo cảm hứng cho nhiều quốc gia khác như Đức, Anh, Hà Lan, Mỹ, Ấn Độ và Australia… Các chuyên gia ở đây đã tiến hành thực hiện những thí nghiệm tương tự với những mức độ thành công khác nhau. Vào năm 1934, trong một nỗ lực chứng minh cho người Anh thấy khả năng vận hành hệ thống phát thư bằng tên lửa của mình, một doanh nhân người Đức tên là Gerhard Zucker đã đưa lên một tên lửa 4800 bức thư và phóng nó từ một hòn đảo ở Scotland.

Trước sự quan sát của nhiều viên chức chính phủ, tên lửa bay vút lên bầu trời và phát nổ, tung ra những lá thư bị cháy xém xuống bờ biển như người ta rải hoa giấy. Sau thất bại thảm hại này, Zucker bị trục xuất trở về Đức và bị chính quyền ở đây bắt giữ do nghi ngờ ông làm gián điệp và hợp tác với nước Anh.

Tuy nhiên, các thí nghiệm về tên lửa phát thư lại thành công lớn ở Ấn Độ, nơi một kỹ sư hàng không tên là Stephen Smith hoàn chỉnh kỹ thuật chuyển thư bằng tên lửa. Giữa năm 1934 và 1944, Smith đã thực hiện 270 vụ phóng, ít nhất 80 trong số này mang thư tín, bưu phẩm đến nơi cần chuyển. Smith đã làm nên lịch sử khi ông dùng tên lửa chuyển kiện hàng thực phẩm, gồm gạo, lúa mì, đồ gia vị và thuốc lá do địa phương sản xuất đến vùng đổ nát do động đất Quetta, hiện nay thuộc Pakistan, ngang qua một con sông.

Sau đó, Smith buộc một con gà mái và một con gà trống vào tên lửa rồi phóng qua một con sông khác. Cả hai con vật sống sót trên được hiến cho một vườn thú tư nhân ở Calcutta sau khi trải qua thử thách đáng sợ này. Bưu kiện kế tiếp của ông chở một con rắn và một quả táo.

Sau những thành công này, Stephen Smith được sự ủng hộ hết mình của Hoàng tử xứ Sikkim, một quan nhiếp chính ở phía Đông Himalaya, nơi ông thực hiện hầu hết các thí nghiệm tên lửa của mình.

Những ý tưởng này lại không thịnh hành ở Mỹ, nơi có ngành công nghệ tên lửa tiên tiến. Mãi cho đến 1959, khi Cục Bưu chính quốc gia phóng một tên lửa tuần tra Regulus với đầu đạn hạt nhân thay thế hai xe container chở thư, về phía một căn cứ hải quân ở Mayport, Florida.

Tên lửa nặng 6 tấn mang 3000 bức thư và chỉ 22 phút sau đã đến mục tiêu, cách đó 1100km. Những bức thư được tiếp nhận, đóng dấu tem và lưu chuyển như đã định. Tất cả 3000 bức thư trên là bản sao của một văn bản được viết ra bởi Tổng giám đốc Bưu cục. Mỗi thành viên của tàu ngầm phóng tên lửa trên được nhận bản sao bức thư này, cả Tổng thống Eisenhower và các nhà lãnh đạo Mỹ, cùng giám đốc bưu cục trên khắp thế giới cũng nhận được một bản như vậy.

Việc phát thư thành công bằng tên lửa đã khiến lãnh đạo Bưu cục Summerfield phấn khởi tuyên bố rằng “trước khi con người lên tới Mặt trăng, một bức thư sẽ được chuyển từ New York đến California, đến Anh, đến Ấn Độ hay Australia bằng tên lửa dẫn đường chỉ trong vài giờ”.

Tuy nhiên, mọi người lạc quan quá sớm. Mọi chuyện không suôn sẻ. Cái chính là chi phí cho việc phát thư này quá cao. Một số thí nghiệm với tên lửa phóng từ biển đã ngốn của chính phủ số tiền lên đến 1 triệu USD, nhưng chỉ phát sinh 240 USD doanh thu từ việc bán tem. Cả Cục Bưu chính và Bộ Quốc phòng không thể giải trình cụ thể về phí tổn khi phát thư bằng tên lửa, đặc biệt khi máy bay đã bước vào lĩnh vực phát thư khắp thế giới với chi phí rất thấp.

Vậy là chương trình thú vị này sớm kết thúc. Từ đó đến này, không có nỗ lực nào nữa nhằm khơi dậy việc phát thư bằng tên lửa.

Minh Thư

Nguồn GD&TĐ: http://giaoducthoidai.vn/khoa-hoc/chuyen-thu-bang-ten-lua-3940611-b.html