Cơ hội để Đà Nẵng hoàn thiện tổ chức chính quyền đô thị

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Lương Nguyễn Minh Triết phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: TRỌNG HUY

Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Lương Nguyễn Minh Triết, sau hơn 3 năm thực hiện thí điểm tổ chức chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng (không tổ chức HĐND ở quận, phường) bước đầu phát huy tính ưu việt.

Bộ máy hành chính Nhà nước được sắp xếp tinh gọn gắn với đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền, từng bước nâng cao được vai trò, trách nhiệm của chính quyền các cấp, phát huy được dân chủ ở cơ sở và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống hành chính Nhà nước.

UBND các quận, phường hoạt động theo cơ chế thủ trưởng đã phát huy được tính chủ động, linh hoạt, tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu. Chế độ công vụ mới tạo cơ sở cho việc chuẩn hóa đội ngũ công chức phường theo hướng chuyên nghiệp.

Công tác tổ chức điều hành phát triển kinh tế - xã hội của UBND các cấp duy trì được ổn định, thông suốt. Các chỉ tiêu kinh tế - xã hội cơ bản của địa phương đều đạt kết quả khá tốt; quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.

Quyền dân chủ của người dân tiếp tục được tăng cường và phát huy; người đứng đầu các cấp tích cực đối thoại với nhân dân, kịp thời giải quyết các phản ánh, kiến nghị của nhân dân ngay tại cơ sở.

Đặc biệt, nhiều mô hình, cách làm hiệu quả của nhiều quận, phường trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền đô thị. Theo kết quả khảo sát, hơn 80% người dân đồng thuận với chủ trương thực hiện thí điểm tổ chức chính quyền đô thị trên địa bàn thành phố.

Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị trên địa bàn thành phố đã gặp phải một số khó khăn, lúng túng ban đầu.

Cụ thể, cơ chế quản lý tài chính - ngân sách khi cấp quận, phường trở thành cấp dự toán là vấn đề khó khăn, hạn chế cơ bản nhất. Cùng với đó, chế độ công vụ của cán bộ phường chưa thống nhất với công chức phường; quy định về tổ chức bộ máy của quận chưa linh hoạt với đặc thù từng quận...

Một số cơ chế, chính sách đặc thù chưa triển khai, đang trong giai đoạn đề xuất hoặc chưa thực sự phát huy hiệu quả.

“Trên cơ sở kết quả sơ kết 3 năm triển khai thực hiện thí điểm, thành phố Đà Nẵng đã đề xuất sửa đổi và đã được Quốc hội thống nhất tại Nghị quyết Kỳ họp thứ 6 vừa qua về chủ trương điều chỉnh, bổ sung Nghị quyết số 119/2020/QH14.

Theo đó, thành phố Đà Nẵng sẽ đề xuất cấp thẩm quyền các cơ chế, chính sách nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập cũng như các điều kiện để triển khai hiệu quả tổ chức chính quyền đô thị trên địa bàn thành phố trong thời gian đến”, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy cho biết.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học, người có kinh nghiệm trên lĩnh vực xây dựng chính quyền cung cấp những luận cứ mang tính lý luận và thực tiễn sâu sắc, góp phần giúp các địa phương nói chung và cả Trung ương để tiếp tục hoàn thiện mô hình này trong thời gian đến.

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: TRỌNG HUY

Phát biểu đề dẫn tại hội thảo, PGS.TS Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập phụ trách Tạp chí Cộng sản cho biết, từ khi thực hiện thí điểm đến nay, chính quyền đô thị tại các thành phố lớn (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng) từng bước được tiến hành đồng bộ, hoàn thiện, thống nhất về thể chế, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, cơ chế hoạt động; chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ngày càng được nâng lên, đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng phát triển đất nước trong bối cảnh mới.

Nhận thức của các ngành, các cấp, đặc biệt là vai trò, trách nhiệm của thủ trưởng các cơ quan, đơn vị ngày càng có sự chuyển biến tích cực; quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan chuyên môn, UBND các quận, huyện trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước theo lĩnh vực và địa bàn không ngừng được phát huy.

Thẩm quyền, tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các sở, ban, ngành, địa phương, nhất là trên lĩnh vực quản lý đầu tư, đất đai, quản lý tài chính, ngân sách và quản lý tổ chức bộ máy, cán bộ, công chức, viên chức... được tăng cường,…

Tuy nhiên, quá trình tổ chức và hoạt động của chính quyền đô thị vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc, như tình trạng di cư tự do, gia tăng dân số đô thị, biến đổi khí hậu, kết cấu hạ tầng lạc hậu, quá trình đô thị hóa nhanh chóng, chính sách chồng chéo, cải cách hành chính chậm so với yêu cầu phát triển, thẩm quyền ra quyết định những vấn đề cấp bách chưa thật rõ,...

Bên cạnh đó, chức năng, nhiệm vụ của bộ máy chính quyền đô thị chưa được điều chỉnh, cải cách cho phù hợp với vai trò của các cấp chính quyền địa phương trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Tổ chức bộ máy chính quyền đô thị còn nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối, chưa bảo đảm sự tập trung, thống nhất, phân tán quyền lực, cũng như các nguồn lực.

Theo PGS.TS Phạm Minh Tuấn, hội thảo tập trung các nội dung cơ bản, như vấn đề về yêu cầu, nhiệm vụ mới đặt ra trong việc tiếp tục thực hiện xây dựng mô hình chính quyền đô thị ở Việt Nam nói chung và thành phố Đà Nẵng nói riêng trong bối cảnh hiện nay.

Những điều kiện thuận lợi, thế mạnh cũng như vướng mắc, rào cản, và thách thức trong xây dựng chính quyền đô thị ở nước ta nói chung và thành phố Đà Nẵng nói riêng.

Những kết quả, thành tựu đạt được và hạn chế, tồn tại sau qua trình thực hiện thí điểm chính quyền đô thị ở một số thành phố lớn của Việt Nam, tiêu biểu là thành phố Đà Nẵng.

Những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm xây dựng, hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền đô thị ở nước ta trong giai đoạn hiện nay.

TRỌNG HUY