Cơ hội tìm hiểu và triển vọng phát triển ngành hàng Halal cho doanh nghiệp Việt Nam

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ theo Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal của Việt Nam đến năm 2030” theo Quyết định số 10/QĐ-TTg ngày 14/2/2023, Viện Nghiên cứu châu Phi và Trung Đông cùng Viện Nghiên cứu tôn giáo thuộc Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam tổ chức hội thảo “Văn hóa Hồi giáo và triển vọng phát triển ngành hàng Halal ở Việt Nam” vào ngày 14/8/2023.

Chứng nhận Halal là điều kiện để sản phẩm Việt bước chân vào thị trường thế giới

Hiện tại, dân số các nước theo đạo Hồi đang chiếm gần 30% dân số thế giới và đây là một thị trường có tổng giá trị 1.972 tỷ USD vào năm 2024 với tỷ lệ tăng trưởng khoảng 6,3%/năm. Tuy nhiên, đây là một thị trường khó tính với tiêu chuẩn Halal (theo tiếng Ả Rập có nghĩa là được phép). Vì thế, để cung cấp sản phẩm và dịch vụ cho thị trường này thì cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam phải đáp ứng được về tiêu chuẩn Halal. Đây là công việc không đơn giản và phải được khảo sát, cấp chứng nhận với những tiêu chí đặc thù của Halal.

Ngoài các tín đồ Islam/Hồi giáo, người tiêu dùng trên thế giới ngày càng quan tâm đến thực phẩm Halal bởi các sản phẩm Halal được nhận diện là sản phẩm chất lượng cao, được sản xuất trong một hệ thống quản lý đảm bảo an toàn vệ sinh nghiêm ngặt. Riêng ngành thực phẩm Halal không chỉ về sản xuất, chế biến mà còn liên quan đến nguyên liệu, dịch vụ hậu cần… Do vậy, phát triển ngành Halal sẽ thúc đẩy sự phát triển các lĩnh vực, dịch vụ phụ trợ đi kèm.

Hơn thế nữa, theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), chỉ riêng du lịch của người Islam/Hồi giáo chiếm 10% nền kinh tế du lịch thế giới với chi tiêu cho du lịch ước tính đạt 200 tỷ USD. Du lịch Halal sẽ tiếp tục là một trong những ngành du lịch phát triển nhanh nhất thế giới và du khách Halal sẽ là một phân khúc chính của thị trường du lịch khi dân số Islam/Hồi giáo được dự báo đạt 2,2 tỷ người vào năm 2030.

Tại Việt Nam, từ giữa năm 2021, Viện Nghiên cứu châu Phi và Trung Đông chủ động lập nhóm đặc nhiệm mang lên Vietnam Halal Center of Excelence (Vietnam Halal COE). Từ đó đến nay, nỗ lực và thành quả của nhóm đã và đang được ghi nhận ở các Đại sứ quán các nước châu Phi, Trung Đông, ở Bộ Ngoại giao.

Với nhiều lợi thế về nông nghiệp, thực phẩm, du lịch, dệt may… và là một nước hội nhập sâu với việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) như: Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), nhưng mức độ và hiệu quả tham gia thị trường Halal toàn cầu chưa tương xứng với tiềm năng của Việt Nam.

Hiện nay, ở Việt Nam, cộng đồng Islam/Hồi giáo có khoảng hơn 32.000 tín đồ tập trung ở 14 tỉnh, thành phố. Việt Nam chỉ có khoảng 20 mặt hàng xuất khẩu sang thị trường Halal - một con số rất thấp, có tới 40% các địa phương Việt Nam chưa có sản phẩm xuất khẩu có chứng nhận Halal hay nói cách khác Việt Nam mới chỉ bước đầu tiếp cận thị trường Halal. Du lịch Việt Nam được coi là một ngành kinh tế mũi nhọn vì có tiềm năng du lịch đa dạng và phong phú. Giai đoạn từ năm 2015-2019, lượng khách quốc tế đến Việt Nam đã tăng 2,3 lần từ 7,9 triệu lượt lên 18 triệu lượt, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 22,7% mỗi năm, song lượng du khách Islam/Hồi giáo chiếm tỷ lệ không đáng kể.

Trong khi đó, các nước láng giềng của Việt Nam như: Thái Lan và Singapore rất thành công trong việc thu hút du khách đến từ các quốc gia thuộc Hội đồng hợp tác Vùng Vịnh (GCC) - là những khách hạng sang, có khả năng chi tiêu cao và thời gian lưu trú dài. Do vậy, việc hiểu về văn hóa Islam sẽ giúp Việt Nam nắm bắt được tâm lý, thói quen, thị hiếu, lễ nghi, tôn giáo… của người theo Islam/Hồi giáo để từ đó khai mở thị trường xuất nhập khẩu hàng hóa Halal toàn cầu cũng như thu hút nhiều hơn du khách và nhà đầu tư Islam/Hồi giáo đến Việt Nam, góp phần bứt phá tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững trong bối cảnh mới.

Do vậy, việc tổ chức hội thảo này không chỉ phổ biến kiến thức về văn hóa Islam bao gồm phong tục, tập quán, những điều kiêng kỵ trong cuộc sống của cộng đồng Hồi giáo trên thế giới và ở Việt Nam, mà còn nâng cao nhận thức và hiểu biết về ngành Halal cho các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp và người dân Việt Nam. Điều này góp phần quan trọng, mở ra cơ hội để Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị Halal toàn cầu và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, thu hút du khách Hồi giáo và nguồn vốn đầu tư hàng tỷ USD từ cộng đồng Hồi giáo trên thế giới. Đồng thời, góp phần thắt chặt quan hệ hợp tác của Việt Nam với 57 quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC).

Các đơn vị và doanh nghiệp quan tâm thông tin chi tiết về hội thảo có thể liên hệ: Đỗ Đức Hiệp - Ban Văn hóa Xã hội, Viện Nghiên cứu châu Phi và Trung Đông. ĐT: (+84) 913 589 777. Email: doduchiep@iames.gov.vn./.

Nguyễn Đức Hoàng