Có một '5B' lấp lánh trong làng sân khấu

TP Hồ Chí Minh hiện có nhiều đơn vị sân khấu xã hội hóa và mỗi sân khấu đều có khán giả của riêng mình, nhưng Sân khấu 5B mới là đơn vị xã hội hóa đầu tiên xuất hiện sớm nhất từ hơn 30 năm trước của thành phố. Ðây cũng là mô hình duy trì hoạt động hiệu quả và tạo thành một thương hiệu được công chúng yêu mến.

Một buổi biểu diễn của các nghệ sĩ Sân khấu 5B Võ Văn Tần (TP Hồ Chí Minh).

Một buổi biểu diễn của các nghệ sĩ Sân khấu 5B Võ Văn Tần (TP Hồ Chí Minh).

Sân khấu nhỏ của Hội Sân khấu TP Hồ Chí Minh nằm trên tầng cao của tòa nhà 5B đường Võ Văn Tần đã trở thành một địa chỉ quen thuộc với công chúng của thành phố phương nam. Cái sự "chả giống ai" của Sân khấu 5B đã tạo nên sức hút với những thể nghiệm và sáng tạo độc đáo khi mà ghế ngồi của người xem trong khán phòng luôn thay đổi để họ có cảm giác như đang ở trong câu chuyện kịch diễn ra cùng với các nhân vật. Nghệ thuật phải luôn mới và khán giả đến với 5B dù có phải leo lên tít tầng cao vẫn háo hức trước hết từ những yếu tố mới lạ này. Không ngoa khi nói rằng 5B chính là cái nôi sinh ra nhiều thế hệ tác giả, đạo diễn và các nghệ sĩ sân khấu tài năng, cung cấp cho sàn diễn TP Hồ Chí Minh một nguồn lực lớn diễn viên, trong đó có nhiều người trở thành "ngôi sao" hôm nay.

Cuộc sống vốn không bằng phẳng và không thiếu sự thăng trầm. Khi 5B có lúc rời bỏ chính mình, chạy theo thị hiếu, đánh mất tính thể nghiệm để hướng tới kịch giải trí thì lâm vào khủng hoảng. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất hạn chế cùng với "địa không lợi" thành nguy cơ có thể xóa sổ một đơn vị sân khấu từng được mệnh danh là "Anh cả đỏ" của sân khấu thành phố… Mà nguy cơ là có thật khi đã có gần ba năm tối đèn để 5B chỉ còn trong hoài niệm với những tiếc nuối. Không cam chịu sự "chết yểu" của một thương hiệu sân khấu đáng tự hào, các nghệ sĩ, diễn viên của Nhà hát Kịch Sân khấu nhỏ TP Hồ Chí Minh đã cùng nắm tay nhau quyết giành lại khán giả đã mất. Với sự ủng hộ của Hội Sân khấu TP Hồ Chí Minh, ban giám đốc mới với người đứng đầu là NSƯT Mỹ Uyên đã gom góp, huy động các nguồn kinh phí để sửa chữa, nâng cấp cơ sở vật chất để tái lập nhà hát, song đó chỉ là biện pháp tối thiểu bước đầu. Ðiều quan trọng cốt lõi là đưa Sân khấu 5B tìm lại chính mình, tìm lại khán giả khi biết rằng sức hấp dẫn chính là cách diễn trong lòng khán giả khi nghệ sĩ và khán giả không còn khoảng cách, để cùng nhau đắm mình trong vở diễn. Khán phòng cũng là sàn diễn sân khấu để khán giả được sống trong không khí câu chuyện kịch. Sự giao lưu gần gũi giữa nhân vật kịch và người xem khiến diễn viên vào vai say hơn, thật hơn.

Hóa ra sức hấp dẫn của sân khấu không phải là chạy theo thị hiếu, không phải là sự so đo cạnh tranh với các đơn vị nghệ thuật sân khấu khác mà chính là tạo ra được phong cách, kịch mục riêng của chính mình. Ðó là diện mạo không giống ai để khán giả nhận ra và tìm đến. Tất nhiên, khi đời sống càng cao, trình độ dân trí càng phát triển thì nhu cầu thưởng thức trong công chúng càng đa dạng và mong muốn "đắt khách" được đặt lên hàng đầu mà quên tạo ra diện mạo riêng của chính mình chỉ làm sân khấu thêm bế tắc. Có thể nói, NSƯT Mỹ Uyên - giám đốc nhà hát và các nghệ sĩ đã chọn cho mình một hướng đi đúng. Các vở diễn: Kỳ án xứ mặt trời, Gương mặt kẻ khác; Chuyện tình Nữ phạm nhân, Ðêm vượn hú, Ðiều vô giá, Diều ơi, Tiền là số 1… đã trở thành sự vẫy gọi, thu hút công chúng.

Ðến với Sân khấu 5B hôm nay, tôi cứ tự hỏi điều gì làm sân khấu ở đây trở nên lung linh sau những năm hiu hắt. Ngoài những lý do trên phải chăng quan trọng nhất là yếu tố con người? 5B không có nguồn diễn viên có biên chế, đa số diễn viên tham gia là theo hợp đồng vở diễn. Ðây là điểm yếu của 5B nhưng chính điểm yếu này sẽ trở thành điểm mạnh nếu ban giám đốc thật sự trở thành viên nam châm hút các nghệ sĩ đến bằng cái tình chứ không hẳn từ thù lao đêm diễn. Những nghệ sĩ mới ra trường, chưa có tên tuổi thường ít được mời tham gia vì lý do "an toàn" cho vở diễn nếu nhìn ở góc độ thành công về doanh thu vé bán nếu thiếu các "sao". Cái điểm yếu này lại là nơi có điều kiện để các nghệ sĩ trẻ phát lộ tài năng. Nghệ thuật là tìm tòi cái mới cùng sức trẻ trong đó và 5B biến yếu thành mạnh cũng là sức hấp dẫn của 5B với các nghệ sĩ trẻ. Họ đến để được thử sức và thể hiện chứ không hẳn vì thu nhập đã tạo ra sức hút đối với công chúng. Từ 30 năm trước, Sân khấu 5B không thiếu những tác phẩm đỉnh cao với những tên tuổi nổi tiếng đã ra ở riêng, đầu tư làm sân khấu cho mình và nay 5B lại tiếp tục đi tìm sức trẻ và cái mới để trở thành điểm sáng lung linh trong làng sân khấu TP Hồ Chí Minh.

Những cố gắng vượt qua chính mình của Sân khấu 5B trong hoàn cảnh nghiệt ngã đã được ghi nhận khi vở Gương mặt kẻ khác nhận được giải B với số điểm cao nhất trong nhóm này tại Liên hoan Sân khấu kịch nói chuyên nghiệp toàn quốc năm 2018. Và những bước chân khán giả leo bộ hằng đêm lên tận tầng trên cùng của ngôi nhà 5B Võ Văn Tần phải chăng cũng là những tấm huy chương vô hình mà họ dành cho sân khấu yêu quý của mình…

LÊ QUÝ HIỀN

Nguồn Nhân Dân: http://nhandan.com.vn/vanhoa/dong-chay/item/40866402-co-mot-5b-lap-lanh-trong-lang-san-khau.html