Có phải việc tạo mây đã gây ra trận lụt lịch sử ở UAE và Oman?

Một cơn bão tấn công UAE và Oman trong tuần này mang theo lượng mưa kỷ lục và hiếm gặp ở các quốc gia sa mạc này, làm ngập đường cao tốc, ngập nhà, giao thông bị tắc nghẽn và người dân bị mắc kẹt trong nhà của họ.

Ít nhất 20 người được cho là đã chết trong trận lũ lụt ở Oman trong khi một người khác được cho là đã chết trong lũ lụt ở UAE khiến các văn phòng chính phủ và trường học phải đóng cửa trong nhiều ngày.

Các con đường cao tốc của Dubai bị tắc nghẽn do lũ lụt sau trận mưa lớn kỷ lục. Ảnh: CNBC

Cơn bão ban đầu tấn công Oman hôm Chủ nhật trước khi đổ bộ vào UAE vào ngày 17/4, làm mất điện và gây gián đoạn lớn cho các chuyến bay do đường băng biến thành sông.

Tại UAE, lượng mưa kỷ lục 254 mm đã được ghi nhận ở Al Ain, một thành phố giáp ranh với Oman. Đây là con số lớn nhất từ trước đến nay trong khoảng thời gian 24 giờ kể từ khi hồ sơ bắt đầu được ghi nhận vào năm 1949.

Gieo hạt mây có gây bão không?

Lượng mưa rất hiếm ở UAE và các nơi khác trên Bán đảo Ả Rập, nơi thường được biết đến với khí hậu sa mạc khô hạn. Nhiệt độ không khí mùa hè có thể lên tới trên 50 độ C. Nhưng UAE và Oman cũng thiếu hệ thống thoát nước để đối phó với mưa lớn và tình trạng đường ngập trong mưa không phải là hiếm.

Sau trận lụt hôm 17/4, người ta đặt ra câu hỏi liệu việc gieo hạt mây, một quá trình mà UAE thường xuyên tiến hành để tạo đám mây, có thể gây ra mưa lớn hay không.

Tạo đám mây là một quá trình trong đó các hóa chất được cấy vào các đám mây để tăng lượng mưa trong môi trường mà tình trạng khan hiếm nước đang là vấn đề đáng lo ngại. UAE, nằm ở một trong những khu vực nóng nhất và khô nhất trên trái đất, đang dẫn đầu nỗ lực tạo mây và tăng lượng mưa.

Nhưng đấy có lẽ không phải nguyên nhân dẫn tới trận lụt. Các chuyên gia cho biết, lượng mưa khổng lồ đổ xuống UAE và Oman có thể là do hệ thống thời tiết bình thường đã trở nên trầm trọng hơn do biến đổi khí hậu.

Theo Esraa Alnaqbi, nhà dự báo cấp cao tại Trung tâm Khí tượng Quốc gia của UAE, hệ thống áp suất thấp ở tầng trên bầu khí quyển, cùng với áp suất thấp ở bề mặt đã hoạt động giống như một áp suất 'ép' lên không khí.

Bà Alnaqbi cho biết, lực ép đó, được tăng cường bởi sự tương phản giữa nhiệt độ ấm hơn ở mặt đất và nhiệt độ lạnh hơn ở trên cao, đã tạo điều kiện cho giông bão mạnh.

Các nhà khoa học khí hậu cho biết nhiệt độ toàn cầu tăng cao do biến đổi khí hậu do con người gây ra đang dẫn đến nhiều hiện tượng thời tiết khắc nghiệt hơn trên khắp thế giới, bao gồm cả lượng mưa dữ dội.

Hệ thống thoát nước của UAE không được thiết kế cho những trận mưa lớn như hôm 17/4. Ảnh: BBC

Dim Coumou, giáo sư tại khí hậu cực đoan tại Đại học Amsterdam, cho biết: “Lượng mưa do giông bão, giống như những trận mưa ở UAE trong những ngày gần đây, đặc biệt gia tăng mạnh mẽ cùng với sự nóng lên. Điều này là do sự đối lưu, vốn là dòng khí chuyển động mạnh trong giông bão, mạnh lên trong một thế giới ấm hơn”.

Không thể tạo đám mây từ không có gì

Friederike Otto, giảng viên cao cấp về khoa học khí hậu tại Đại học Hoàng gia London, cho biết lượng mưa trên khắp thế giới đang trở nên nặng hạt hơn nhiều khi khí hậu ấm lên vì bầu không khí ấm hơn có thể giữ được nhiều độ ẩm hơn. Bà nói, thật sai lầm khi cho rằng việc tạo mây là nguyên nhân gây ra lượng mưa lớn.

Bà Otto nói: “Việc gieo hạt trên đám mây không thể tạo ra mây từ hư không. Nó khuyến khích nước vốn có trên bầu trời ngưng tụ nhanh hơn và làm rơi nước ở một số nơi nhất định. Vì vậy, trước tiên, bạn cần độ ẩm. Không có nó, sẽ không có mây”.

Mark Howden, Giám đốc Viện Giải pháp Khí hậu, Năng lượng & Thảm họa của Đại học Quốc gia Australia, cũng cho rằng sự nóng lên toàn cầu đã dẫn đến nước ấm “bất thường” ở các vùng biển xung quanh Dubai, nơi cũng có không khí rất ấm phía trên.

“Điều này làm tăng cả tốc độ bốc hơi tiềm năng và khả năng giữ lượng nước đó của khí quyển, cho phép lượng mưa lớn hơn như những gì chúng ta vừa thấy ở Dubai”, ông Howden nói.

Gabi Hegerl, nhà khí hậu học tại Đại học Edinburgh, cho biết lượng mưa cực lớn, như ở UAE và Oman, có khả năng trở nên tồi tệ hơn ở nhiều nơi do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Quang Anh