Cổ phiếu ngành ngân hàng liệu còn hấp dẫn?
Các ngân hàng khó để tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2019, nhiều khả năng sẽ tăng chậm lại, hoặc giảm. Sự tiếp tục tăng trưởng của tín dụng cá nhân và dịch vụ ngân hàng bán lẻ vẫn sẽ là yếu tố tạo đà cho tăng trưởng lợi nhuận của ngành ngân hàng.
Cổ phiếu ngành Ngân hàng là một trong những nhóm cổ phiếu dẫn dắt thị trường trong suốt những năm qua. Số liệu FiinPro cho thấy cổ phiếu ngành này đã đạt mức tăng trưởng 3 con số trong năm năm qua, tăng 154,1% so với mức tăng 2 con số của VN-Index là 96,5%. Liệu sức hấp dẫn của cổ phiếu Ngân hàng có còn trong những tháng cuối năm 2018 và năm 2019?
Tăng trưởng lợi nhuận ngành ngân hàng có thể chậm lại trong năm 2019
Trả lời báo giới bên lề hội thảo thường kỳ Triển vọng Kinh tế Việt Nam 2018 do Ngân hàng HSBC Việt Nam tổ chức vào ngày 11/12/2018, ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc HSBC Việt Nam cho biết ông Hải đồng tình với quan điểm năm 2018 thu nhập cơ bản trên mỗi cổ phiếu (EPS) của các ngân hàng trong hệ thống sẽ đạt đỉnh bởi tất cả các ngân hàng lớn hầu hết đã trích lập xong dự phòng rủi ro của những năm 2012 – 2014.
Nguồn: StoxPlus, FiinPro
Tuy nhiên, theo ông Phạm Hồng Hải, các ngân hàng khó để tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2019, nhiều khả năng sẽ tăng chậm lại, hoặc giảm.
“Room” tăng trưởng tín dụng của những năm tới khó tăng thêm, nhiều khả năng năm 2019 chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng sẽ tiếp tục giảm, các động thái cho thấy Ngân hàng Nhà nước cũng không có chủ trương duy trì mặt bằng tăng trưởng tín dụng cao.
Hơn nữa, Basel II khi áp dụng, một số ngân hàng phải chuyển dịch mảng kinh doanh của họ, không còn dựa chủ yếu vào tăng trưởng tín dụng nữa, họ phải tăng tỷ trọng đóng góp của thu nhập từ hoạt động dịch vụ. Thu nhập của các ngân hàng giảm phụ thuộc vào tăng trưởng tín dụng là hướng đi tốt, nhưng về mặt định tính trong ngắn hạn số lợi nhuận thu được từ dịch vụ sẽ không cao hơn cho vay tín dụng.
Cuối cùng, tăng trưởng tín dụng mạnh từ năm 2014 – nay (tăng trưởng tín dụng năm 2014 là 14,16%; năm 2015 là 17,29%; năm 2016 là 18,71%; năm 2017 là 18,17%, PV), nhưng chúng ta chưa thấy hết bức tranh của nợ xấu cho giai đoạn nói trên trong bối cảnh có nhiều bất ổn thị trường tài chính thế giới, có khả năng mặt bằng lãi suất sẽ phải tăng lên nên sẽ tác động đến trích lập dự phòng của các ngân hàng trong năm 2019.
Một lượng vốn cho vay phục vụ xây dựng các cơ sở, cho vay kinh doanh bất động sản chưa lộ diện hết (do ẩn nấp dưới hình thức cho vay tiêu dùng, vay cá nhân). Vì vậy, chúng ta chưa có đánh giá đầy đủ tác động của nó lên nợ xấu của các ngân hàng.
Tăng trưởng tín dụng cá nhân và dịch vụ ngân hàng bán lẻ sẽ tạo đà cho tăng trưởng
Trong khi đó, StoxPlus, các diễn giả và các nhà phân tích tham dự hội thảo FiinPro Talk 7 với chủ đề “Cổ phiếu Ngân hàng và Bất động sản: Kết thúc năm 2018 & Triển vọng” tổ chức vào cuối tháng 9 vừa qua cho rằng, sự tiếp tục tăng trưởng của tín dụng cá nhân và dịch vụ ngân hàng bán lẻ vẫn sẽ là yếu tố tạo đà cho tăng trưởng lợi nhuận của ngành ngân hàng.
Nguồn: StoxPlus, FiinPro
Dĩ nhiên, chất lượng lợi nhuận sẽ tùy thuộc vào danh mục sản phẩm mà ngân hàng đó có thế mạnh và tập trung, ví dụ VIB chủ yếu mạnh về cho vay ô tô trong khi hầu hết các ngân hàng khác có danh mục khá đa dạng và cho vay mua nhà cũng là một cấu phần lớn.
Theo StoxPlus, nguồn thu từ bán bảo hiểm sẽ có thể tạo đột biến cho một số ngân hàng còn lại chưa triển khai mạnh hoặc có thể đàm phán lại với đối tác bảo hiểm của họ. Trong đó phải kể đến VCB, hay trường hợp Ngân hàng Bưu Điện Liên Việt và Ngân hàng SHB, ….Thực tế Ngân hàng VCB có cơ sở dữ liệu khách hàng lớn nhất và đã có đối tác bảo hiểm nhưng họ đang công khai đấu thầu tìm kiếm đối tác bảo hiểm với tổng giá trị lên đến 1 tỷ USD.
Điểm tiếp theo, NIM của các ngân hàng đang có dấu hiệu cải thiện tốt và chủ yếu nhờ tăng trưởng tín dụng cá nhân vốn là các sản phẩm có lợi nhuận biên cao hơn cho vay doanh nghiệp.
Nguồn: StoxPlus, FiinPro
Kinh doanh trái phiếu của các ngân hàng đang gặp rủi ro
StoxPlus cho rằng, rủi ro lãi suất sẽ có tác động lớn đến lợi nhuận trái phiếu của các ngân hàng trong năm 2018 và dự kiến sẽ không đạt như năm 2017 vì lợi tức trái phiếu đã tăng hơn 100 điểm từ đầu 2018!
Trong các năm gần đây, nguồn thu từ hoạt động đầu tư (treasury) chủ yếu thông qua việc đầu tư vào trái phiếu chính phủ đóng góp khá lớn và tổng nguồn thu của ngân hàng. Tuy nhiên, trong bối cảnh lãi suất tăng trở lại và thực tế lợi tức trái phiếu chính phủ tăng hơn 1% lên 3,89% trong tháng 9 này sẽ làm cho nhiều ngân hàng bị giảm nguồn thu hoặc thậm chí phát sinh lỗ từ hoạt động này nếu như danh mục của họ được xây dựng trong lúc mặt bằng lãi suất thấp trước đây.
Dĩ nhiên, theo quy định về chế độ kế toán cho ngân hàng hiện nay, các khoản đầu tư nói trên hiện được hạch toán theo giá gốc khi đầu tư và ghi nhận thu nhập tiền lãi cho đến khi bán hoặc đáo hạn. Do đó, thực tế lãi hay lỗ từ hoạt động đầu tư này sẽ chỉ được hạch toán khi ngân hàng thực hiện bán các khoản đầu tư này hoặc phải đóng sổ khi đáo hạn.
Nguồn: StoxPlus, FiinPro
Đồng thời, rủi ro sẽ nằm ở chỗ gần 25% trong tổng số hơn 1 triệu tỷ đồng danh mục đầu tư (trái phiếu và chứng khoán) của 19 ngân hàng hiện có kỳ hạn dưới 1 năm và 43% có kỳ hạn từ 1-5 năm. Và đây có thể là yếu tố làm sói mòn lợi nhuận ngân hàng trong thời gian tới đây vào nửa đầu 2019 hoặc cuối năm 2019 nếu như lợi tức trái phiếu Chính phủ tiếp tục giữ mặt bằng hiện tại hoặc tiếp tục tăng đáng kể trong thời gian tới.
