Cơ quan tình báo không gian địa lý Mỹ

Thử thách của một cơ quan gián điệp không gian

Khi chính phủ Mỹ tiến hành “Chương trình Corona” chụp những bức ảnh vệ tinh đầu tiên vào năm 1960, không dễ để đưa những bức ảnh đó trở lại Trái đất. Sau khi vệ tinh chụp ảnh, bộ phim được thả từ không gian trong một viên nang gắn vào một chiếc dù. Một chiếc máy bay quân sự với một chiếc móc lớn bay ngang qua để thu thập viên nang từ bầu trời trên Thái Bình Dương.

Katie Donegan, chuyên gia bản đồ NGA, cho biết: “Người ta gọi những phi công thực hiện sứ mệnh không gian là những người bắt sao, bởi vì họ bắt những thứ trông giống như những ngôi sao từ trên trời rơi xuống”. Donegan nói rằng tất cả những nỗ lực này có thể mang lại một vài bức ảnh đen trắng, nhiễu hạt về một địa điểm quân sự của Liên Xô.

Cựu Tổng thống Barack Obama và các cố vấn hàng đầu nhận được thông tin cập nhật trong Phòng Tình huống của Nhà Trắng về sứ mệnh tiêu diệt trùm khủng bố Osama bin Laden ở Pakistan năm 2011. NGA cung cấp các bức ảnh về khu nhà nơi Osama bin Laden trú ẩn.

Tua nhanh đến năm 2011. NGA đã thực hiện một bước đột phá lớn khi xác định được nơi ẩn náu của trùm khủng bố quốc tế Osama bin Laden ở Pakistan. NGA không chỉ chụp những bức ảnh chi tiết vào thời điểm đó, mà nó thậm chí còn “quay ngược thời gian” để xem hình ảnh vệ tinh trước đó.

Điều này cho thấy khu nhà đang được xây dựng, trước khi thêm phần mái nhà, và để lộ các cửa ra vào, cầu thang và phòng ngủ bên trong ngôi nhà. Quân đội Mỹ sau đó đã tạo ra một bản sao kích thước đầy đủ bên trong và bên ngoài tòa nhà để đặc nhiệm hải quân SEALs có thể luyện tập trước khi đột kích giết chết thủ lĩnh al-Qaeda.

Ngày nay, một mô hình đặt trên bàn về khu nhà của Osama bin Laden được trưng bày tại Trụ sở NGA (cũng được gọi là NGA Campus East) ở căn cứ quân đội Fort Belvoir thuộc bang Virginia. Ngày nay, NGA, một trong những cơ quan gián điệp ít được biết đến nhất của Mỹ đang trải qua một cuộc cách mạng khác. Nó hợp tác chặt chẽ với các công ty vệ tinh thương mại, tư nhân, và điều này đã tạo ra một luồng hình ảnh vô tận từ không gian.

Dave Gauthier, giám đốc Thương mại và Kinh doanh của NGA, giải thích cách các chính phủ và quân đội trên toàn thế giới sẽ phải điều chỉnh tư duy của họ trong một môi trường bị giám sát liên tục.

Dave Gauthier, Giám đốc Thương mại và Kinh doanh của NGA.

Gauthier nói: “Tất cả chúng ta đều bị giám sát mỗi giây trong mỗi ngày. Và vì vậy, chúng ta phải học cách hoạt động giữa không gian. Và điều đó gây ra chiến lược rất khó cho mọi người. Hầu hết mọi người đều quan niệm vệ tinh là một công cụ có kích thước bằng xe buýt của trường học. Điều đáng kinh ngạc ngày nay là nhìn thấy một vệ tinh chụp ảnh Trái đất có kích thước bằng một ổ bánh mì”.

Điều này đã dẫn đến một cách tiếp cận theo hai hướng. Người Mỹ đã sở hữu những vệ tinh rất lớn đó trong nhiều thập niên. Chúng có số lượng ít và tập trung vào những nơi cụ thể. Chúng chụp ảnh có độ phân giải cao về các địa điểm cực kỳ nhạy cảm - như cơ sở hạt nhân ở CHDCND Triều Tiên hoặc tiền đồn của các tay súng tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Nhưng trong những năm gần đây, các công ty thương mại, như PlanetSan Francisco đang lắp đặt những vệ tinh nhỏ hơn nhiều. Mặc dù các bức ảnh không chi tiết nhưng chúng bao gồm hầu hết mọi thứ.

Trong vài năm qua, Planet đã làm được điều chưa từng có -150 vệ tinh của nó quay quanh địa cầu tạo ra hơn 1 triệu hình ảnh mỗi ngày. Chúng cho thấy toàn bộ khối lượng đất của Trái đất khi nó thay đổi sau mỗi 24 giờ. Gautheir cho biết chính phủ mua những hình ảnh đó theo hợp đồng với Planet.

Tại trung tâm hoạt động của NGA ở Fort Belvoir thuộc bang Virginia, giờ đây hợp tác với các công ty vệ tinh tư nhân và nhận được hơn 1 triệu hình ảnh mỗi ngày.

Ông nói: “Chúng tôi có thể nhìn vào toàn bộ đống cỏ khô, và những thứ trông giống như kim tiêm có thể thu hút sự chú ý của chúng tôi”. Khi tìm thấy “kim tiêm”, NGA sẽ chia sẻ chúng với quân đội và các cơ quan tình báo khác của Mỹ. Rich Leshner, người điều hành văn phòng của Planet ở Washington, giải thích mô hình cơ bản của công ty: “Hãy tưởng tượng đặt Trái đất phẳng, chụp ảnh nó từ không gian bằng một chiếc máy ảnh thực sự tuyệt vời. Chúng tôi làm điều đó hàng ngày”.

Chính phủ từng độc quyền về hình ảnh vệ tinh. Nhưng giờ đây Planet và một số công ty khác bán hình ảnh của họ cho nhiều đối tượng khách hàng - bao gồm các chính phủ nước ngoài liên minh với Mỹ; cũng như các công ty tư nhân, thương mại và các tổ chức phi lợi nhuận.

Các nhà môi trường theo dõi băng tan ở biển. Các nhóm viện trợ mua dữ liệu hình ảnh về dòng người tị nạn. Nông dân giám sát mùa màng. Leshner cho biết một loại khách hàng không ngờ tới là các chính quyền địa phương đang mua ảnh Planet để giám sát việc sản xuất cần sa hợp pháp trong cộng đồng của họ. Vì vậy, nếu tất cả những điều này có thể được quan sát từ không gian, điều đó có ý nghĩa gì đối với quyền riêng tư cá nhân?

Luật pháp Mỹ giới hạn mức độ chi tiết của hình ảnh được chụp bởi vệ tinh thương mại để không thể nhận dạng các cá nhân. Leshner nói về những hình ảnh do vệ tinh Planet chụp: “Bạn không thể nhận ra bất kỳ con người nào. Bạn không thể phát hiện ra những thứ có thể gắn liền với họ như là biển số xe ô tô. Về quyền riêng tư chi tiết cá nhân con người, chúng tôi rất tự tin rằng các sản phẩm mà chúng tôi tạo ra không vượt qua loại ranh giới đó”.

Giới chức NGA nhấn mạnh rằng họ không xem xét các hình ảnh của Mỹ trừ khi được yêu cầu bởi một cơ quan chính phủ khác. Một ví dụ là Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang (FEMA) đánh giá thiệt hại do cháy rừng hoặc bão. Tuy nhiên, Gauthier của NGA nói: “Hầu hết mọi người đều hiểu khi mang theo điện thoại di động, một số thông tin của họ đang bị theo dõi. Chúng tôi chỉ nhận ra rằng có một khả năng quan sát từ không gian hơn bao giờ hết”.

Những điều bạn có thể chưa biết về NGA

Không nghi ngờ gì nữa, chính những nỗ lực công khai tích cực của J. Edgar Hoover, cựu giám đốc Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI), đã thấm nhuần quy ước về cơ quan “3 chữ cái” như một huy hiệu chính thức về chất lượng. (Trước khi Hoover nắm quyền, xét cho cùng, FBI chỉ đơn giản được gọi là Cục Tình báo - BI).

Dù có chủ ý hay không, Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA - trước đây gọi là Cơ quan An ninh Lực lượng Vũ trang, hay AFSA), NRO (Cục Do thám Quốc gia Mỹ) và CIA (Cục Tình báo trung ương Mỹ) đã làm theo. Do đó, Cơ quan Bản đồ và Hình ảnh Quốc gia (NIMA) đã gặp bất lợi.

Khi vai trò của nó bắt đầu mở rộng ra ngoài bản đồ học, nó đã trở nên nổi tiếng hơn và nhu cầu đổi tên thương hiệu. Theo đó, vào năm 2003, Cơ quan Tình báo-Không gian Địa lý Quốc gia - được gọi tắt là NGA - ra đời, mang lại cho nó một số điểm tương đương với những người anh em 3 chữ cái của nó.

Trụ sở NGA (cũng được gọi là NGA Campus East) ở căn cứ quân đội Fort Belvoir thuộc bang Virginia.

Sử dụng máy bay không người lái cung cấp nhiều dữ liệu. Với số lượng lớn các cảnh quay giám sát được thu thập bằng máy bay không người lái, nhu cầu phân tích dữ liệu đó là rất lớn. Công việc này phần lớn thuộc về NGA, tổ chức nhận thông tin tình báo hình ảnh từ Không quân Mỹ và làm việc chung với nhau để xác định những gì đang xảy ra trên mặt đất và nơi Mỹ nên tập trung tài sản của mình. NGA cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích radar và hình ảnh từ trên cao về các cơ sở hạt nhân của Iran.

Giúp dự đoán các cuộc tấn công của quân nổi dậy ở các vùng nhạy cảm. Trong cuộc chiến ở Iraq, Bộ Chỉ huy Tác chiến Đặc biệt (JSOC) đã trải qua một cuộc "đại tu" tình báo tích cực. Một chương trình được thành lập để giúp lực lượng biệt kích trên mặt đất được gọi là NGA SKOPE. Đó là một chương trình hợp tác giữa NGA và Bộ Tư lệnh Chiến lược Mỹ.

JSOC đã sử dụng chương trình này để hợp nhất dữ liệu thu thập được từ nhiều nguồn khác nhau và dự đoán nơi quân nổi dậy có thể tấn công tiếp theo. Các nhóm SKOPE giám sát những phương tiện được sử dụng để cài thiết bị nổ tự tạo (IED). Dựa trên định vị của chiếc xe trong một cuộc tấn công trước đó, nó có thể phát hiện vị trí của chiếc xe tương tự để ngăn chặn các cuộc tấn công bằng IED trong tương lai trước khi chúng xảy ra.

Với khả năng giúp theo dõi những kẻ khủng bố liên lạc đường dài, từ đầu cuộc chiến chống khủng bố, NSA và NGA đã làm việc cùng nhau trong một chương trình gọi là GEOCELL. Mục đích của chương trình là theo dõi những kẻ khủng bố thông qua lưu lượng điện thoại của chúng. Khi bọn chúng nhấc điện thoại, NSA sẽ bắt tín hiệu và NGA sẽ sử dụng hình ảnh vệ tinh để xác định chính xác điểm xuất phát của cuộc gọi trên bản đồ.

Letitia Long là Giám đốc NGA (nhiệm kỳ 2010 -2014) và là phụ nữ đầu tiên lãnh đạo một cơ quan tình báo Mỹ.

NGA có 15.400 nhân viên, đặt trụ sở chính tại căn cứ quân đội FortBelvoir ở bang Virginia, và có thêm 2 cơ sở khác ở St. Louis thuộc bang Missouri. Tuy nhiên, đừng bận tâm đến việc đi thăm cả hai nơi. Mặc dù NGA khá hào phóng trong việc cung cấp bản đồ, biểu đồ và hình ảnh cho công chúng, nhưng trừ khi bạn làm việc cho cơ quan, bạn sẽ không vào được cửa.

Letitia Long là giám đốc NGA (nhiệm kỳ 2010 – 2014) và là phụ nữ đầu tiên lãnh đạo một cơ quan tình báo Mỹ. Trước đây, bà là Phó Giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng (DIA) và Phó Bộ trưởng Quốc phòng phụ trách danh mục đầu tư, chương trình và nguồn lực.

Duy Ân (Tổng hợp)