Có thể trao thêm quyền cho cơ quan kiểm toán

Theo phản ánh của báo chí, có thể hiểu cơ quan kiểm toán nhà nước của Việt Nam có chức năng kiểm tra lại sổ sách kế toán của doanh nghiệp sau khi Tổng cục Thuế đã kiểm tra. Nếu Việt Nam không tin tưởng vào Tổng cục Thuế (nên phải có thêm cơ quan kiểm toán nhà nước làm việc này) thì giao luôn cho họ chức năng truy thu số thuế chưa nộp đủ và (đề xuất) truy tố những doanh nghiệp trốn thuế, đồng thời quy trách nhiệm cho những cán bộ thuế phụ trách các doanh nghiệp đó. Như vậy nếu doanh nghiệp không đồng ý với kết luận của cơ quan kiểm toán nhà nước thì họ kiện trực tiếp cơ quan này ra tòa chứ không phải kiện Tổng cục thuế.

Một điểm đặc thù ở Úc là rất ít doanh nghiệp trốn thuế, đa số các trường hợp trốn thuế là cá nhân. Một trong những lý do quan trọng, trốn thuế là tội hình sự có thể bị đi tù đến 10 năm và quy trách nhiệm trực tiếp cho lãnh đạo doanh nghiệp. Bởi vậy chẳng ai dại gì trốn thuế mà phần lớn các doanh nghiệp thuê công ty tư vấn thuế làm hồ sơ thuế để tránh tính sai. Các công ty này ngoài việc khai thuế còn giúp doanh nghiệp “tối ưu hóa” thuế, nói trắng ra là “né thuế” thông qua các thủ thuật như chuyển giá. Mặc dù ATO và báo chí biết những thủ thuật này nhưng vì chúng không trái luật nên cũng chẳng làm gì được. Họ chỉ có cách là hàng năm công bố một danh sách các công ty lớn không đóng thuế như một hình thức tạo hình ảnh xấu cho các doanh nghiệp đó.

TS. Lê Hồng Giang