Cố vấn của ông Trump đề xuất hệ thống phân cấp mới cho các thành viên NATO

Keith Kellogg, một trung tướng đã nghỉ hưu và từng là chánh văn phòng Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời ông Trump, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng nếu một thành viên của liên minh 31 quốc gia không chi ít nhất 2% tổng sản phẩm quốc nội của mình cho quốc phòng, thì ông sẽ ủng hộ việc loại bỏ các biện pháp bảo vệ quốc gia đó, điều vốn được đề cập trong Điều 5 theo Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương.

Điều 5 tuyên bố rằng một cuộc tấn công chống lại một thành viên của liên minh có trụ sở tại châu Âu sẽ được coi là một cuộc tấn công chống lại tất cả các thành viên. Các thành viên của liên minh phải cùng phản ứng một cách thích hợp.

Kellogg, người cũng từng là cố vấn an ninh quốc gia của cựu Phó Tổng thống Mike Pence cho biết: "Nếu bạn sẽ là một phần của liên minh, hãy đóng góp cho liên minh, hãy là một phần của liên minh".

Ông Keith Kellogg. Ảnh: REUTERS

Ông Trump đã nhanh chóng nhận những lời chỉ trích từ Tổng thống Đảng Dân chủ Joe Biden và các quan chức hàng đầu của phương Tây khi ông nói tại một cuộc vận động bầu cử cuối tuần rằng ông sẽ không bảo vệ các đồng minh NATO, những nước không chi tiêu đủ cho quốc phòng và thậm chí sẽ khuyến khích Nga tấn công họ.

Kellogg từ chối cho biết liệu ông đã thảo luận về đề xuất của mình với ông Trump hay chưa, mặc dù ông cho biết họ thường xuyên thảo luận về tương lai của NATO. Ông Trump sắp giành được đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa cho cuộc tổng tuyển cử ngày 5 tháng 11.

Kellogg cho biết nếu ông Trump thắng, ông có thể sẽ đề xuất tổ chức một cuộc họp NATO vào tháng 6 năm 2025 để thảo luận về tương lai của liên minh. Ông cho biết NATO sau đó có thể trở thành một "liên minh theo cấp bậc", trong đó một số thành viên được hưởng sự bảo vệ tốt hơn dựa trên việc họ tuân thủ các điều khoản thành lập của NATO.

Ông Trump và các đồng minh của ông ngày càng tỏ ra rằng họ có ý định xem xét lại cam kết kéo dài hàng thập kỷ của Mỹ với NATO và từ lâu họ đã phàn nàn rằng các thành viên châu Âu trong liên minh không đóng góp công bằng với họ.

Kellogg cho biết, ngoài việc mất các biện pháp bảo vệ theo Điều 5, các biện pháp trừng phạt khác ít nghiêm khắc hơn cũng có thể xảy ra, chẳng hạn như mất quyền tiếp cận đào tạo hoặc tài nguyên thiết bị dùng chung. Ông nói thêm rằng các nước thành viên nên thoải mái rút khỏi NATO.

Kellogg nói rằng nếu Điều 3 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương không được tôn trọng thì các biện pháp bảo vệ theo Điều 5 sẽ không được coi là tự động.

Điều 3 quy định rằng các nước thành viên NATO phải có những nỗ lực thích hợp để phát triển khả năng phòng thủ của mỗi nước. Mặc dù Điều 3 không quy định các quốc gia phải chi ít nhất 2% GDP cho quốc phòng nhưng các quốc gia thành viên đã cam kết tại hội nghị thượng đỉnh năm 2014 ở Wales sẽ hướng tới con số đó trong vòng một thập kỷ.

Theo ước tính của NATO từ tháng 7 năm ngoái, 11 trong số 31 quốc gia đã đặt mục tiêu đạt được mục tiêu đó vào năm 2023, bao gồm Mỹ, Vương quốc Anh và một số quốc gia Đông Âu gần hoặc giáp với Nga. "Mọi người đều hiểu Điều 5 - tấn công vào một thành viên là tấn công vào tất cả - nhưng họ quên tất cả các điều khoản khác được xây dựng theo nó hoặc bên trên nó. Một trong số đó là Điều 3", Kellogg nói.

Mai Anh (theo Reuters)