Cơn sốt sản xuất pin của Trung Quốc làm dấy lên lo ngại về sức ép cho thị trường pin toàn cầu
Dưới sự hỗ trợ của các khoản trợ cấp lớn của nhà nước và các khoản cho vay từ ngân hàng, Trung Quốc đang xây dựng các nhà máy pin vượt xa mức cần thiết để đáp ứng nhu cầu trong nước về ô tô điện và lưu trữ năng lượng, điều này dự kiến sẽ củng cố sự mở rộng quốc tế của các nhà sản xuất pin của Trung Quốc.
Theo dữ liệu từ Công ty nghiên cứu CRU Group, công suất sản xuất tại các nhà máy pin của Trung Quốc dự kiến sẽ đạt 1.500 GWh trong năm nay - đủ cho 22 triệu xe điện - cao hơn gấp đôi mức nhu cầu dự báo là 636 GWh.
Các giám đốc điều hành trong ngành cảnh báo rằng, các nhà sản xuất pin đang đi theo mô hình từng được áp dụng trong các ngành công nghiệp khác như thép, nhôm và tấm pin mặt trời mà các công ty Trung Quốc được hưởng lợi từ trợ cấp để chiếm thị phần lớn trên thị trường toàn cầu và hạn chế cạnh tranh từ thị trường quốc tế.
Olivier Dufour, đồng sáng lập của Verkor, một công ty khởi nghiệp về pin của Pháp cho biết: “Chúng tôi lo lắng những gì tôi thấy ở đó rất giống với những gì tôi biết về nhôm. Nó còn hơn cả mối bận tâm”.
Các công ty pin của Trung Quốc đang chạy đua với nhau để tận dụng nguồn trợ cấp của chính phủ và trở thành trung tâm sản xuất pin trước nhu cầu tăng cao trong tương lai và có thể dẫn tới nguy cơ dư thừa sản xuất.
Việc gấp rút sản xuất pin đã khiến các nhà chức trách Trung Quốc lo ngại và đã từng cảnh báo ngành này vào tháng 3 về nguy cơ mở rộng quá mức và khả năng xảy ra chu kỳ bùng nổ và phá sản, vốn đã xảy ra với một số ngành công nghiệp đang phát triển nhanh của Trung Quốc, bao gồm bất động sản và năng lượng mặt trời.
Sam Adham, người đứng đầu bộ phận vật liệu pin tại CRU Group cho biết, sản lượng pin của Trung Quốc đạt khoảng 550 GWh vào năm ngoái và đã vượt xa mức 450 GWh được đưa vào sản phẩm cuối cùng và xuất khẩu. “Nhiều nhà sản xuất đang sản xuất quá mức và liên tục tăng cường tồn kho”, ông cho biết.
Trung Quốc sản xuất ra sản lượng thực tế vượt xa nhu cầu pin
Dựa trên các thông báo xây dựng nhà máy pin, tình trạng dư thừa công suất sẽ tăng lên gần gấp 4 lần nhu cầu của Trung Quốc vào năm 2027, gấp đôi khối lượng mà toàn bộ lượng xe ô tô của Trung Quốc sẽ cần để chạy hoàn toàn bằng điện vào năm 2030.
Theo một giám đốc điều hành cấp cao của ngành công nghiệp ô tô phương Tây ở Trung Quốc, kế hoạch mở rộng của các nhà sản xuất là “hoàn toàn phi thực tế” và được thực hiện bất chấp hy vọng hợp nhất ngành. Giờ đây, khi vấn đề dư thừa công suất trở nên trầm trọng hơn, có nguy cơ nhiều công ty chuyển sang xuất khẩu, cùng với ngành năng lượng mặt trời, và làm gia tăng căng thẳng địa chính trị giữa Trung Quốc và phương Tây.
Verkor cảnh báo rằng thiếu hụt nguồn cung 500 GWh ở châu Âu vào năm 2030 có thể được “bù đắp” bằng 1.100 GWh dư thừa ở Trung Quốc.
Patrik Andreasson, Phó chủ tịch chiến lược và bền vững tại Northvolt, nhà sản xuất pin Thụy Điển cảnh báo rằng, lĩnh vực lưu trữ năng lượng quy mô lớn của châu Âu đặc biệt dễ bị tổn thương trước hàng xuất khẩu của Trung Quốc. Việc nhập khẩu một lượng lớn pin Trung Quốc với giá rẻ sẽ làm giảm tham vọng bền vững của châu Âu và có thể bị xem là một sai lầm chiến lược.
Trong khi Trung Quốc có thể gặp trở ngại trong việc đưa pin của mình tràn ngập thị trường toàn cầu thông qua xuất khẩu pin, các nhà sản xuất pin của nước này đang được khuyến khích thành lập tại địa phương vì các chính sách bảo hộ và khuyến khích ở Washington và Brussels.
Bất chấp lệnh cấm và hạn chế về công nghệ, các nhà sản xuất pin của Trung Quốc bao gồm CATL - công ty dẫn đầu thế giới với 37% thị phần toàn cầu - đang có kế hoạch mở rộng sang Mỹ và châu Âu.
Trong khi đó, một số người cho rằng lo ngại về tình trạng dư thừa công suất đã bị thổi phồng quá mức khi pin sẵn sàng đóng một vai trò quan trọng trong việc Trung Quốc hỗ trợ sản xuất điện từ năng lượng tái tạo trong quá trình chuyển đổi khỏi than đá. Goldman Sachs dự báo nhu cầu lưu trữ năng lượng pin của Trung Quốc sẽ tăng gấp 70 lần vào năm 2030.
Tuy nhiên, theo phân tích của CRU, tỷ lệ sử dụng ước tính trung bình của pin - đo lường sản lượng pin thực tế so với công suất mà nhà máy được thiết kế để sản xuất - là 55%.
Adam Panayi, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn Rho Motion cho biết: “Ngược lại, các nhà máy pin ở châu Âu không thể nhận được khoản vay tài chính trừ khi họ có thể đảm bảo tỷ lệ đó trên 70%”.
