Công bố và đón nhận Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt Văn hóa Sa Huỳnh
Sáng ngày 24-3, UBND tỉnh Quảng Ngãi tổ chức Lễ công bố và đón nhận Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt Văn hóa Sa Huỳnh. Buổi lễ được tổ chức tại Doi Cát, khu vực Nhà trưng bày Văn hóa Sa Huỳnh, phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ.
Di tích Quốc gia đặc biệt Văn hóa Sa Huỳnh thuộc loại hình di tích khảo cổ. Trong đó, 6 điểm di tích gồm: địa điểm Di tích Long Thạnh, địa điểm Di tích Phú Khương, địa điểm Di tích Thạnh Đức, Quần thể di tích Chămpa trong không gian Sa Huỳnh, đầm An Khê và lạch An Khê, sông Cửa Lỗ.
Trong các địa điểm trên có 3 di tích khảo cổ Văn hóa Sa Huỳnh nằm liền kề nhau là địa điểm di tích Long Thạnh khai quật các năm 1977, 1978, 2010; địa điểm di tích Phú Khương khai quật các năm 1923, 1959; Địa điểm di tích Thạnh Đức phát hiện đầu tiên Văn hóa Sa Huỳnh năm 1909, khai quật các năm 1923, 1934.
Di tích Văn hóa Sa Huỳnh tại Sa Huỳnh là nơi phát hiện đầu tiên và xác lập tên gọi Văn hóa Sa Huỳnh, được các nhà khảo cổ học khai quật nghiên cứu trong suốt thế kỷ XX.
Phát biểu tại buổi lễ, ông Trần Hoàng Tuấn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ngãi, nhấn mạnh: Di tích Văn hóa Sa Huỳnh được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích Quốc gia đặc biệt là niềm vinh dự lớn và cũng là trách nhiệm của Đảng bộ, chính quyền và đồng bào các dân tộc tỉnh Quảng Ngãi trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị đặc biệt của di tích.
PGS.TS Bùi Văn Liêm, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia, cho biết: “Văn hóa Sa Huỳnh là văn hóa khảo cổ thuộc thời đại kim khí có táng thức cơ bản là mộ chum, không gian phân bố rộng trên dải đất miền Trung từ Hà Tĩnh đến Bình Thuận, Đồng Nai. Trung tâm của văn hóa này nằm ở các tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Nam và bắc Bình Định. Cư dân Văn hóa Sa Huỳnh làm nghề trồng trọt, khai thác thủy hải sản, làm đồ trang sức, làm đồ gốm, mỹ nghệ, đúc thủy tinh, đặc biệt là mộ chum lớn thường tập trung cồn cát ven biển lan dần ra các đảo ven bờ”.
PGS.TS Bùi Văn Liêm nhận định: “Những phát hiện về di vật Văn hóa Sa Huỳnh có giá trị rất lớn được các nhà khảo cổ học, nhà khoa học đánh giá cao. Sự hiện diện Văn hóa Sa Huỳnh tại Quảng Ngãi là thế mạnh không phải nơi nào cũng có được. Với những giá trị là di tích gốc có giá trị đặc biệt, độc đáo, Di tích Văn hóa Sa Huỳnh được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt Văn hóa Sa Huỳnh đã khẳng định, ghi nhận giá trị di tích và nổ lực chính quyền, nhân dân tỉnh Quảng Ngãi”.
Địa điểm Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) là nơi phát hiện đầu tiên Văn hóa Sa Huỳnh, nơi đây tồn tại quần thể di tích Long Thạnh, Phú Khương, Thạnh Đức, từ sơ kỳ đồng thau tiền Sa Huỳnh phát triển lên Sa Huỳnh sơ kỳ sắt, tầng văn hóa khảo cổ, mộ táng của giai đoạn sớm – muộn là bằng chứng khoa học xác thực về việc khẳng định tính bản địa, nội sinh của Văn hóa Sa Huỳnh, đó là nền văn hóa trong thời đại kim khí có nguồn gốc hình thành, phát sinh phát triển ngay trên dải đất miền Trung Việt Nam.
Từ năm 1909 đến năm 1961, các học giả Phương Tây như M.Colani, O.Jansee, L.Malleret, W.G.Solheim II đã tập trung nghiên cứu tư liệu tại Sa Huỳnh và so sánh các nơi khác để xác lập tên gọi, mối quan hệ của Văn hóa Sa Huỳnh và các văn hóa khảo cổ đồng đại khác ở khu vực Đông Nam Á.
>> Một số di vật Văn hóa Sa Huỳnh