Công nghệ ùa vào sân khấu: Được và mất

Ứng dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật đã giúp cho nhiều tác phẩm sân khấu ở nước ta thời gian qua hút khán giả hơn.

NSND Quốc Chiêm cho rằng, áp dụng công nghệ vào sáng tạo sân khấu để nâng cao hiệu quả nghệ thuật là rất cần thiết. Các trang thiết bị hiện đại cho sân khấu như dựng cảnh, thiết kế sân khấu điện tử, hiệu ứng ánh sáng, âm nhạc, tiếng động... nếu được đầu tư có chiều sâu sẽ giúp sân khấu phát triển, khán giả thưởng thức nghệ thuật cũng không cảm thấy nhàm chán.

Để không bị khuất lấp trước nhiều loại hình giải trí thời đại mới, nhiều vở diễn của các đơn vị sân khấu Việt đã phải thay đổi để tiếp cận và hút khán giả về phía mình. Trong đó, các vở diễn đã áp dụng công nghệ một cách phù hợp, khéo léo để tăng tính thẩm mỹ với khán giả.

Mai Hắc Đế - vở diễn đầu tiên của Nhà hát Cải lương Việt Nam đưa màn LED vào hỗ trợ trang trí sân khấu.

Công chúng đến xem vở Hừng Đông (tác giả Nguyễn Thế Kỷ) - tác phẩm sân khấu tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ hiện đại để tăng hiệu quả thị giác được khán giả đánh giá cao. Một màn hình LED cỡ lớn được dựng trên sân khấu với những mảng đồ họa thay đổi liên tục, tạo hiệu ứng chuyển động đầy sinh động với những gam màu mà có lẽ trước đây không nhiều sân khấu có được. Việc tận dụng một màn hình LED thay đổi bối cảnh giúp giảm thiểu thời gian chuyển cảnh. Nhờ vậy, cảm xúc của khán giả Hừng Đông được liền mạch. Vua Phật cũng là một trong những tác phẩm sân khấu tạo tiếng vang khi đạo diễn - NSND Triệu Trung Kiên khéo léo sử dụng ngôn ngữ điện ảnh vào vở diễn với 2 màn hình LED lớn thay cho phông nền. Những thước phim đẹp, chất lượng nghệ thuật cao về cảnh hoàng cung, núi thiêng Yên Tử, bến thủy, chợ quê... đã tạo chiều sâu cho sân khấu khiến khán giả “mãn nhãn”.

Vài năm trước, khi dựng vở Mai Hắc Đế, Nhà hát Cải lương Việt Nam lần đầu tiên đưa màn LED vào phát huy hỗ trợ trang trí sân khấu. Cùng với hệ thống âm thanh, ánh sáng hiện đại, đầu tư trang trí lớn... một câu chuyện lịch sử được các nghệ sĩ “kể” trên sân khấu, với sự hỗ trợ hợp lý của công nghệ. Trong đó, màn hình LED trình chiếu những hình ảnh minh họa phù hợp với diễn xuất của diễn viên, đặc biệt là hình ảnh về cuộc khởi nghĩa quy tụ hơn 40 vạn nghĩa binh cách đây hàng ngàn năm đã mang đến sự hấp dẫn, thích thú đặc biệt cho khán giả bởi họ được “đã tai, đã mắt” khi được thưởng thức một tác phẩm nghệ thuật có tính chất nghe nhìn, giải trí cao. Sự cũ kỹ của một tác phẩm cải lương được “mềm hóa” bởi công nghệ là điều mà ai cũng nhận ra khi xem vở Mai Hắc Đế.

Trong khi đó, Liên đoàn Xiếc Việt Nam trong những chương trình gần đây đã chịu khó đầu tư, sáng tạo về phần nhìn bên cạnh các trò diễn xiếc. Thay vì chỉ có sân khấu tròn của rạp xiếc như cách làm truyền thống, Liên đoàn Xiếc Việt Nam đã dàn dựng sử dụng sân khấu nổi 4D, kết hợp sử dụng 3 loại sân khấu khác nhau nhằm tạo không gian mới lạ đối với khán giả.

Sự đón nhận của công chúng đối với những vở diễn trên cho thấy, trong cuộc cách mạng công nghệ 4.0, muốn ghi dấu ấn, ngôn ngữ sân khấu thì bên cạnh diễn xuất của diễn viên việc thiết kế, âm nhạc, ánh sáng... phải được coi là những thành tố cộng hưởng cùng tham gia chuyển tải giá trị tác phẩm. Trong một số cuộc bàn tròn, nhiều chuyên gia cho rằng, các vở diễn ở ta khó thu hút khán giả ngày nay nếu các đơn vị vẫn giữ những cảnh trí sân khấu cồng kềnh, tốn nhiều thời gian chuyển cảnh. Bên cạnh đó, hệ thống âm thanh, ánh sáng cũ kỹ, lạc hậu sẽ khiến vở diễn thiếu đi sinh khí.

Bởi vậy, áp dụng công nghệ vào sáng tạo sân khấu để nâng cao hiệu quả nghệ thuật là hướng đi đúng đắn, cần thiết, đòi hỏi phải có sự đầu tư theo chiều sâu, hoàn thiện các trang thiết bị hiện đại cho sân khấu như ứng dụng về dựng cảnh, thiết kế sân khấu điện tử, hiệu ứng ánh sáng, âm nhạc, tiếng động... Tuy nhiên, nhiều nghệ sĩ làm nghề cũng cho rằng, sân khấu không nên quá lệ thuộc vào công nghệ bởi tính duy nhất, độc đáo của mỗi vở diễn trước hết phải thể hiện bằng chính sự tương tác giữa người diễn và khán giả thông qua diễn xuất, sự thăng hoa của các nghệ sĩ.

Sơn Tùng

Nguồn SK&ĐS: https://suckhoedoisong.vn/cong-nghe-ua-vao-san-khau-duoc-va-mat-n191320.html