Công nghiệp hỗ trợ: Nhiều thách thức từ thị trường

Trưng bày sản phẩm công nghiệp hỗ trợ tại Hội nghị tìm kiếm nhà cung ứng tổ chức ngày 11/9 tại TPHCM. Ảnh: Nguyễn Huế

Nói về cơ hội thị trường, các chuyên gia cho rằng, với 16 FTA đã và đang ký kết trong đó có 12 FTA đã có hiệu lực, Việt Nam đang hội nhập sâu rộng và kinh tế toàn cầu và là điểm nóng thu hút đầu tư. Bên cạnh đó, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng ngày càng rõ nét đang mở ra cơ hội thị trường rất lớn cho các DN CNHT Việt Nam tiếp cận với các tập đoàn đa quốc gia và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Ngoài ra, những chuyển biến của nền kinh tế thế giới với Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ mở ra những cơ hội phát triển mới cho ngành CNHT trong thời gian tới.

Đại diện bộ phận mua hàng của Công ty Panasonic Việt Nam, ông Ngô Bảo Anh cho biết, Công ty Panasonic Việt Nam không chỉ đang sử dụng các linh kiện của DN Việt Nam tại trụ sở sản xuất của Tập đoàn ở Việt Nam và Đông Nam Á mà còn kết nối các DN sản xuất CNHT của Việt Nam với các công ty Panasonic khác trên toàn cầu.

Bà Lê Nguyễn Duy Anh, Phó giám đốc Trung tâm Phát triển CNHT TPHCM nhận định cơ hội thị trường của các DN CNHT là rất lớn, tuy nhiên các DN phải cần có có nỗ lực lớn hơn mới có thể tận dụng được các cơ hội mà thị trường mang lại.

Cùng quan điểm như trên, đại diện Công ty Panasonic cũng cho biết, các nhà mua hàng ngày càng đòi hỏi cao hơn đối với các nhà cung ứng sản phẩm CNHT. Trong đó về chất lượng, ngoài việc phải có đáp ứng được tiêu chuẩn quốc tế, yêu cầu về máy móc thiết bị, các quy trình sản xuất, bảo quản chất lượng ,bảo quản linh kiện nguyên vật liệu, kiểm soát chất lượng.... các nhà cung cấp còn phải đáp ứng các tiêu chí về tài chính, năng lực đáp ứng đơn hàng.... Ngoài ra, trong những năm gần đây, các nhà mua hàng trong đó có Panasonic đặc biệt quan tâm đến trách nhiệm xã hội của các nhà cung cấp. Theo đó, các nhà cung cấp không chỉ phải đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường, lao động còn phải tuân thủ các nghĩa vụ về thuế, các quy định về xuất nhập khẩu và bảo mật thông tin...

Bà Liên Anh, đại diện Ngân hàng thế giới (WB) cũng cho biết, WB lựa chọn công ty hỗ trợ cải thiện năng lực sản xuất. Việc lựa chọn cũng nhắm vào những công ty có khả năng chuyển đổi trong vòng 2 năm. Hiện đã lựa chọn được 25 DN để hỗ trợ. Việc tuyển chọn các DN tham gia chương trình cũng phải dựa trên tiêu chí tiềm năng cung cấp của các DN cho các công ty đa quốc gia tại Việt Nam. Sau khi lựa chọn các DN sẽ được đánh giá khả năng cạnh tranh của công ty và lên kế hoạch cải tiến theo từng giai đoạn.

Theo bà Liên Anh, tuy việc vận hành thiết bị hiệu quả, trình độ máy móc công nghệ của DN Việt Nam không thua so với các nước trong khu vực nhưng khâu vận hành thì chưa hiệu quả, chưa tận dụng hết công suất máy. Một số khác chưa có đủ đơn hàng để vận hành hết công suất công nghệ. DN cũng còn rất lúng túng trong việc phối hợp, triển khai giữa các bộ phận để triển khai đơn hàng mới. DN Việt cũng có rất nhiều chứng chỉ Iso nhưng áp dụng hiệu quả chứng chỉ trên cũng rất hạn chế. Thậm chí, các DN không duy trì thường xuyên những quy trình chứng nhận mà chỉ mang tính chất đối phó. Do đó, năng lực cạnh tranh của DN cũng bị hạn chế.

“Trước thực tế đó, WB đã thành lập tổ chuyên gia đến từng DN tham gia hỗ tợ DN cải tiến. Trên thực tế, những DN được hỗ trợ đã và đang được nhiều kết quả khả quan. Cụ thể, hơn 70% công ty ứng dụng các công cụ, tiêu chuẩn quản lý sản xuất mới. 50% DN tăng lợi nhuận/doanh thu, khai thác được thêm được khách hàng tiềm năng”, đại diện WB cho biết.

Nhận định về sự phát triển của các DN CNHT, ông Nguyễn Phương Đông, Phó giám đốc Sở Công Thương TPHCM cho rằng, Để DN CNHT phát triển phải giải quyết từng lát cắt. Điển hình như DN phải biết nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu của mình và đang xuất khẩu, cung ứng cho các thị trường nào vì mỗi thị trường có xuất xứ khác nhau, do đó DN phải nắm được để đáp ứng yêu cầu xuất xứ của từng quốc gia, từng lãnh thổ. Bên cạnh đó, các DN cũng phải nắm được yêu cầu của các nhà thu mua đối với các sản phẩm CNHT. Qua đó có nhiều cái DN phải tiếp tục cải tiến, đổi mới nâng cao quản trị DN, đáp ứng được điều kiện yêu cầu thì mới trở thành nhà cung ứng được cho các nhà thu mua. Vì các sản phẩm CNHT không chỉ cung ứng tại việt Nam mà còn có thể đi ra chuỗi cung ứng của các DN tại quốc gia vùng lãnh thổ khác. Ngoài ra các DN còn phải đáp ứng được các yêu cầu về năng suất, chất lượng,. Việc đào tạo cán bộ, giám sát viên tuyến đầu để theo dõi giám sát cán bộ công nhân kỹ thuật nhằm đảm bảo làm ra sản phẩm đồng đều về chất lượng và đảm bảo tiến độ giao hàng cũng rất quan trọng.

Trước yêu cầu ngày càng cao về thị trường đối với các DN CNHT, ông Đông cho biết, Sở Công Thương TPHCM đang phối hợp với nhiều cơ quan, ban ngành của thành phố trong các hoạt động hỗ trợ về đào tạo, kết nối tiêu thụ, nâng cao năng suất, chất lượng cho các DN CNHT với mục đích tạo ra một “hệ sinh thái” để nâng tầm ngành sản xuất CNHT vì việc phát triển CNHT có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần tăng sức cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp hoàn chỉnh, giảm giá thành, tạo ra giá trị gia tăng để công nghiệp của thành phố phát triển mạnh hơn.

Nguyễn Huế