'Cú sốc' mang tên Merkel

Quyết định không tham gia tranh cử chức Chủ tịch đảng CDU của bà Merkel được cho là chịu sự tác động đáng kể từ kết quả bầu cử bang Hessen diễn ra hôm 28-10. Cuộc bầu cử ở bang Hessen được ví như một thước đo đối với nền chính trị ở thủ đô Berlin. Việc đảng CDU chỉ giành được 27,6% số phiếu, giảm gần 11% so với kết quả bầu cử năm 2013 khiến uy tín của chính phủ đại liên minh và cá nhân Thủ tướng Merkel vốn dĩ đã thấp nay càng bị sứt mẻ.

Thủ tướng Đức Angela Merkel. Ảnh: CDU

Tình trạng bấp bênh của chính trường Đức xuất hiện kể từ khi cuộc khủng hoảng người di cư ở châu Âu nổ ra vào năm 2015, mà nước Đức với quyết định mở cửa của Thủ tướng Angela Merkel là tâm điểm. Sự chia rẽ được phản ánh rõ qua kết quả cuộc tổng tuyển cử bầu Quốc hội liên bang hồi tháng 9-2017, quá trình đàm phán thành lập cũng như vận hành của chính phủ, và mới nhất là kết quả bầu cử nghị viện các bang Bayern và Hessen. Do vậy, quyết định rút dần khỏi “sân khấu chính trị” của bà Merkel được cho là kịp thời, vừa nhằm xoa dịu chỉ trích của cử tri và các đảng đối lập nhằm vào liên đảng cầm quyền, vừa tạo bước đệm cho quá trình chuyển giao và tìm người kế cận trong đảng CDU.

Tuy nhiên, từ lâu người dân Đức đã quá quen với sự điều hành của bà Merkel-người được coi là “biểu tượng của sự ổn định”. Bà Merkel đã lãnh đạo nước Đức trong 13 năm liên tiếp và cũng chừng đó năm được coi là nhà lãnh đạo của cả EU, là nữ chính trị gia quyền lực nhất thế giới. Thậm chí, sau khi ông Donald Trump lên làm Tổng thống Mỹ với nhiều quan điểm gây tranh cãi, nhiều học giả phương Tây đã xem bà Merkel là nhà lãnh đạo của thế giới tự do phương Tây. Uy tín cá nhân của bà Merkel trong hơn một thập kỷ qua là rất lớn và nhờ có năng lực của bà Merkel nên vị thế nước Đức cũng được củng cố rất nhiều.

Quyết định không tham gia tranh cử chức Chủ tịch đảng CDU đồng nghĩa với việc bà Merkel sẽ “ra đi” sau nhiệm kỳ này, để lại khoảng trống quyền lực lớn trên chính trường Đức khi hiện tại hầu như không có nhân vật nào nổi bật, đủ tầm vóc, uy tín cũng như kinh nghiệm như bà Merkel. Tất nhiên, Đức-cường quốc kinh tế thứ 4 thế giới và số 1 châu Âu-sẽ không bị suy yếu vì sự ra đi của một nhân vật, nhưng chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Thậm chí, ngay cả khi tìm ra một nhà lãnh đạo mới, nước Đức vẫn phải đối mặt với rất nhiều thách thức, như vấn đề nhập cư, sự tăng trưởng của nền kinh tế…

Không chỉ chính trường Đức xáo trộn, quyết định rời chính trường của bà Merkel cũng khiến châu Âu không khỏi lo lắng. Phải khẳng định rằng, trong 13 năm giữ vai trò thuyền trưởng chèo lái “con thuyền” nước Đức và là “lá cờ đầu” của EU, bà Merkel đã để lại những dấu ấn quan trọng về kinh tế và ngoại giao. Đó là cách bà xử lý cuộc khủng hoảng kinh tế giai đoạn 2008-2009 hay sự quyết liệt trong các hồ sơ “nóng” của quốc tế về chương trình hạt nhân Iran, xung đột ở Ukraine, Syria... Bà cũng là nhân tố trụ cột giúp duy trì quan điểm thống nhất, đoàn kết toàn khối EU.

Trong thời điểm EU đang cần thể hiện sự mạnh mẽ và đoàn kết nhất để giải quyết các hồ sơ gai góc, như: Brexit, khủng hoảng tị nạn, môi trường an ninh bị đe dọa, quan hệ đồng minh chiến lược với Mỹ bị sứt mẻ, tương lai của NATO bất ổn… việc bà Merkel tuyên bố kế hoạch rút khỏi chính trường là một bất lợi lớn với khối này. Quyết định trên còn ảnh hưởng đến các cuộc họp quan trọng sắp tới của EU, nhất là cuộc họp thượng đỉnh tháng 12 tới bàn về vấn đề di cư và cải tổ khu vực đồng euro, hai hồ sơ đang gây chia rẽ các quốc gia thành viên EU. Nếu cuộc họp thượng đỉnh tháng 12 không đạt được thỏa thuận nào, đây sẽ là cơn ác mộng thật sự với châu Âu.

Vì thế, ngay từ lúc này, cả EU và nước Đức cần phải làm quen để thích ứng với một sự thay đổi mới ở phía trước-giai đoạn “hậu Merkel”.

LINH OANH