Cuộc chiến cam go

Lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc hỗ trợ người dân CHDC Congo.

Chiến dịch truy quét các tay súng ADF được phát động từ cuối tháng 10-2019 đạt tiến triển, song CHDC Congo vẫn phải đối mặt thách thức trong cuộc chiến chống khủng bố nhiều cam go.

Những ngày cuối năm 2019, người dân vùng Beni, miền đông CHDC Congo tiếp tục chịu đựng thêm nhiều mất mát, khi ADF tiến công và giết hại khoảng 20 người tại khu vực A-pê-ti-na Xa-na, phía tây thị trấn Oicha, tỉnh Bắc Kivu. Trước đó hai tuần, cũng tại vùng Beni, ít nhất 22 người, trong đó có 13 phụ nữ thiệt mạng trong một vụ đột kích xảy ra trong đêm, mà thủ phạm vẫn là các tay súng ADF.

ADF là nhóm phiến quân Hồi giáo hoạt động dọc biên giới CHDC Congo - Uganda trong hơn 20 năm qua. Ðây cũng là một trong nhiều nhóm vũ trang hoành hành ở miền đông CHDC Congo kể từ khi cuộc nội chiến 1998 - 2003 kết thúc. Sau khi quân đội CHDC Congo phát động chiến dịch quân sự truy quét các nhóm phiến quân ở tỉnh Bắc Kivu cuối tháng 10-2019, ADF đã sát hại hơn 200 người, nhằm ngăn dân thường giúp đỡ quân đội.

Theo Tổ chức Bác sĩ không biên giới (MSF), khoảng 700 nghìn người đã phải rời bỏ nhà cửa do bạo lực ở khu vực miền đông CHDC Congo. Tình hình an ninh đáng báo động tại đây cũng gây ra nhiều trường hợp suy dinh dưỡng trầm trọng và là nạn nhân của bạo lực tình dục. Trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9-2019, MSF đã điều trị cho hơn 11 nghìn trẻ suy dinh dưỡng, 2.300 nạn nhân bị xâm hại tình dục và 2.000 người bị thương. Ðáng chú ý là số nạn nhân bị xâm hại tình dục được MSF điều trị trong năm 2019 tăng gấp đôi so số liệu của năm 2018, trong đó có nhiều nạn nhân tại tỉnh Bắc Kivu.

Bắc Kivu là một trong những khu vực nguy hiểm nhất ở vùng Hồ Lớn của châu Phi. Các nhóm vũ trang kiểm soát phần lớn lãnh thổ tỉnh này từ các cuộc chiến tranh vào những năm 90 của thế kỷ trước, sát hại nhiều dân thường và giành quyền kiểm soát các nguồn tài nguyên. Cuối năm 2019, năm quốc gia vùng Hồ Lớn, gồm CHDC Congo, Burundi, Rwanda, Tanzania và Uganda quyết định triển khai các hoạt động quân sự chung, nhằm đối phó các nhóm vũ trang.

Cộng đồng chung sức, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của Phái bộ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc (LHQ), CHDC Congo đạt nhiều bước tiến trong chiến dịch chống khủng bố. Giữa tháng 1-2020, trong chiến dịch mới nhất, quân đội CHDC Congo thông báo đã tiêu diệt khoảng 40 tay súng ADF, trong đó có năm chỉ huy, đồng thời thu giữ nhiều vũ khí và đạn dược. Sau khi đánh đuổi các tay súng khỏi trụ sở của ADF tại Ma-đi-na ở vùng Beni, quân đội CHDC Congo tiếp tục tiến về phía Ca-man-gô, một trong những thành trì của ADF ở phía bắc Beni hướng về Uganda. Tuy nhiên, để đạt bước tiến trên, quân đội CHDC Congo cũng phải chịu mất mát không hề nhỏ. Giới chức nước này cho biết, 30 binh sĩ chết, khoảng 70 người bị thương trong các chiến dịch mới nhất nhằm truy quét các tay súng ADF.

Ngoài ADF, hàng chục nhóm vũ trang đang hoạt động và gây bất ổn cho vùng phía đông CHDC Congo, bất chấp sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ. Trong bối cảnh số lượng dân thường bị chết và các cuộc tiến công của các tay súng chưa có dấu hiệu giảm, giới chức CHDC Congo hiểu rằng, còn không ít thách thức trước mắt trong cuộc chiến chống khủng bố.

NAM HỒNG