Cuộc đua phát triển xe tăng tương lai tại châu Âu

“Xe tăng của thế kỷ 20”

Theo đánh giá của Tạp chí quân sự DefenseTalk, kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, với sự tan rã của Liên Xô đã khiến phương Tây không còn đối trọng chính ở châu Âu và không coi trọng phát triển các phương tiện chiến đấu hạng nặng mới, trong đó có xe tăng. Phần lớn các dòng xe tăng được trang bị trong biên chế các quốc gia Tây Âu đều được phát triển từ những thập kỷ 1980, 1990 của thế kỷ 20. Dù chúng vẫn được nâng cấp thường xuyên, nhưng chủ yếu nhằm mục tiêu kéo dài thời gian phục vụ, chứ không phải là nâng cấp sức mạnh.

Tăng cỡ nòng xe tăng có thể là giải pháp đơn giản nhất so với việc phát triển một dòng xe tăng hoàn toàn mới.

Điều này đã thay đổi đáng kể vào năm 2015, khi Nga bất ngờ cho ra mắt xe tăng T-14 Armata với nhiều tính năng kỹ-chiến thuật vượt trội so với các dòng xe tăng truyền thống trước đó của Liên Xô như: T-72, T-80 và thậm chí là cả T-90. T-14 Armata không phải là một bản nâng cấp của xe tăng truyền thống, mà là nền tảng phương tiện thiết giáp hạng nặng hoàn toàn mới có tiềm năng nâng cấp và tích hợp nhiều công nghệ của thế kỷ 21.

Chính vì sự xuất hiện của xe tăng T-14, phương Tây đã giật mình nhìn lại lực lượng xe tăng không chỉ đang thu hẹp về quy mô, mà tính năng chiến đấu không thể tương xứng với phương tiện chiến đấu hạng nặng mới của Nga. Đây chính là tiền đề của các chương trình phát triển xe tăng mới và đặc biệt là pháo tăng mới của các quốc gia châu Âu trong những năm qua.

Giới chuyên gia quân sự của phương Tây đánh giá, điểm đáng lo ngại của xe tăng T-14 không chỉ nằm ở các giải pháp kỹ thuật, công nghệ được áp dụng, mà là khung gầm thiết giáp này to lớn hơn đáng kể so với các dòng xe tăng truyền thống của Nga để tích hợp các loại pháo tăng cỡ lớn hơn. Khung gầm của T-14 đủ khả năng mang theo pháo chính cỡ 152mm với các loại đạn pháo tăng uy lực hơn nhiều so với pháo cỡ 120mm (chuẩn NATO) và 125mm (chuẩn Liên Xô, Nga) hiện nay cả về tầm bắn, lẫn khả năng xuyên giáp. Pháo 152mm đáp ứng khả năng tiêu diệt mục tiêu bằng đạn xuyên giáp dưới cỡ ở khoảng cách 5km và lên tới 10km với đạn tên lửa bắn qua nòng pháo chính.

Như vậy, xe tăng Nga sẽ có lợi thế “thấy trước, bắn trước và có thể tiêu diệt trước” các dòng xe tăng hiện đại nhất của Mỹ và phương Tây. Chính vì lý do này, năm 2016, hãng Rheinmetall của Đức công bố chương trình phát triển pháo 130mm và sau đó là hãng chế tạo Bourges, một chi nhánh của Tập đoàn Nexter (Pháp) giới thiệu pháo chính cỡ 140mm với mục tiêu chính là giúp các xe tăng của châu Âu có vũ khí đủ uy lực để giáp chiến với T-14 Armata của Nga. Ngoài ra, kinh nghiệm thực tế tại cuộc xung đột tại Ukraine cũng chứng minh xe tăng hiện đại cần các giải pháp bảo vệ mới trước sự nguy hiểm của vũ khí chống tăng cá nhân và đạn tuần kích.

Sự xuất hiện của xe tăng T-14 Armata vào năm 2015 đã khởi động cho cuộc đua phát triển xe tăng mới tại châu Âu.

Không chỉ nằm trong gói nâng cấp dành cho các dòng xe tăng hiện tại, các dòng pháo tăng cỡ lớn mới còn là trang bị tiêu chuẩn trên các dòng xe tăng tương lai thuộc Hệ thống tác chiến mặt đất chính châu Âu (Main Ground Combat System – MGCS) và Xe chiến đấu thế hệ tiếp theo của quân đội Mỹ (Next Generation Combat Vehicle – NGCV) hay mới đây nhất, hãng Rheinmetall đã giới thiệu mẫu xe tăng KF-51 Panther mới ứng dụng nhiều giải pháp công nghệ tương lai như mang tên lửa chống tăng đột nóc, đạn tuần kích và pháo tăng cỡ nòng lớn…

Cuộc đua đang nóng lên!

Đánh giá về dòng pháo tăng cỡ 130mm mới của châu Âu, lãnh đạo Cục phân tích Chính trị quân sự, Bộ Quốc phòng Nga Alexander Mikhailov cho biết, căn cứ vào những hình ảnh được công bố rất khó có thể đánh giá dòng pháo tăng NG 130 mới có thể giúp các xe tăng hiện tại của châu Âu có thể đối đầu với T-14 Armata hay không vì nó chỉ nằm trong một đoạn clip quảng cáo ngắn của Rheinmetall.

Các dòng xe tăng tương lai của châu Âu mới đang dừng ở dạng nguyên mẫu và sẽ mất nhiều năm nữa để chúng trở thành sản phẩm được đưa vào trang bị thực tế.

Tuy nhiên, vấn đề đầu tiên đối với xe tăng của phương Tây là làm thế nào để tiếp cận được phạm vi tấn công hiệu quả trước xe tăng T-14 Armata. Chưa cần pháo tăng 152mm, chỉ với phiên bản nâng cấp mới nhất của pháo 125mm, xe tăng T-14 đã có thể khai hỏa tấn công mục tiêu ở khoảng cách 10-12km. Cùng với đó, hàng loạt giải pháp “phòng thủ mềm” về lớp sơn phủ tàng hình, vải hấp thụ nhiệt Nakhitka hạn chế bộc lộ bức xạ hồng ngoại, radar được áp dụng trên xe tăng T-14 khiến các phương tiện trinh sát, quan sát trên xe tăng của đối phương khó phát hiện ra nó ở khoảng cách trên. Như vậy, khi chưa tiếp cận tới khu vực khai hỏa hiệu quả, các dòng xe tăng phương Tây đã phải hứng chịu cơn mưa đạn từ T-14.

Kể cả sau khi vượt qua bức tường hỏa lực nói trên, để tấn công tiêu diệt xe tăng T-14, xe tăng phương Tây cần xuyên phá hàng phòng thủ cứng (giáp phản ứng nổ, giáp chính), cũng như phòng thủ chủ động (tổ hợp đánh chặn Afghanit) trên xe tăng Nga.

Chuyên gia Alexander Mikhailov nhận định, pháo tăng mới đơn giản là giúp rút ngắn khoảng cách về công nghệ, cũng như khả năng tấn công của các dòng xe tăng phương Tây hiện tại khi đối đầu với T-14 Armata. Pháo tăng mới chưa thể coi là vũ khí hiệu quả để đối trọng với xe tăng thế hệ mới của Nga.

Tờ báo Nga Izvestia đánh giá, việc tăng cỡ nòng pháo tăng được phương Tây giới thiệu đơn giản là giải pháp tình huống trong “cuộc đua xe tăng” với Nga. Giải pháp hữu hiệu đối trọng với T-14 Armata chính là các dòng xe tăng thế hệ mới đang Mỹ và châu Âu phát triển và dự kiến ra mắt trong những năm 2030.

TUẤN SƠN (tổng hợp theo DefenseTalk, Izvestia…)