Cuộc đua quyết liệt đến phút chót

Trong cuộc bầu cử ngày 6-11, cử tri Mỹ đi bỏ phiếu bầu ra toàn bộ 435 ghế trong Hạ viện, 35/100 ghế trong Thượng viện, 36 thống đốc bang, cùng khoảng 6.000 ghế (tương đương gần 82% tổng số ghế) trong các cơ quan lập pháp cấp bang trên toàn nước Mỹ. Hiến pháp Mỹ quy định một đảng cần nắm giữ ít nhất 51 ghế để kiểm soát Thượng viện và 218 ghế để kiểm soát Hạ viện. Tính đến 11g30 ngày 7-11 (giờ Việt Nam), đảng Cộng hòa đã giành được 50 ghế tại Thượng viện Mỹ, nên cộng với 1 ghế Chủ tịch Thượng viện, đảng này chắc chắn bảo toàn được quyền kiểm soát cơ quan lập pháp này, trong khi đảng Dân chủ mới chỉ giành được 42 ghế.

Trong khi đó, tại cuộc đua vào Hạ viện, đảng Dân chủ vẫn được dự báo sẽ giành lại quyền kiểm soát từ tay đảng Cộng hòa, cho dù các kết quả theo truyền hình CNN, đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa vẫn đang rượt đuổi rất sát sao, hiện đang là 166 ghế thuộc về đảng Dân chủ và 166 ghế thuộc về đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, theo abcnews.com, kết quả thăm dò ngoài cho thấy đến thời điểm này đảng Dân chủ nhiều khả năng đã giành được ít nhất 210 ghế Hạ viện, tức chỉ còn thiếu 8 ghế để giành lại quyền kiểm soát Hạ viện, trong khi đảng Cộng hòa mới chỉ được 183 ghế.

Cử tri Mỹ đi bầu cử. Ảnh tư liệu

Nếu đảng Dân chủ có được đủ 218 ghế Hạ viện để giành lại thế đa số, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ bị buộc phải đối phó với một sự thay đổi trong cán cân quyền lực ở Washington. Kết quả này sẽ tạo ra sự cân bằng cán cân quyền lực tại Washington sau khi Tổng thống Trump luôn giành được lợi thế trong 2 năm qua nhờ đảng Cộng hòa của ông kiểm soát lưỡng viện. Trong khi đảng Cộng hòa muốn bảo toàn quyền lực sau cuộc bầu cử, đảng Dân chủ hy vọng ít nhất có thể giành lại Hạ viện để ngăn cản chính sách của ông Trump.

Theo dự đoán của truyền thông mỹ ngày 6-11, sự kiểm soát Quốc hội Mỹ sẽ bị chia rẽ trong năm 2019, khi đảng Dân chủ giành lại quyền kiểm soát Hạ viện trong khi đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump lại duy trì ưu thế đa số tại Thượng viện. Nếu điều này xảy ra, Tổng thống Trump chắc chắn sẽ không khỏi phiền lòng bởi các các dự luật mà ông muốn thông qua buộc phải có sự đồng thuận từ các "kẻ thù chính trị" của mình.

Tuy nhiên, dù Dân chủ có thắng ở Hạ viện, các chính sách kinh tế đã được thông qua sẽ khó đảo ngược. Chính sách cải cách thuế cho các hộ gia đình và DN đã dẫn đến một sự tăng trưởng tích cực của nền kinh tế đầu tàu thế giới. Thực tế cho thấy nhiều người dân Mỹ không thể phủ nhận cuộc sống của họ đã tốt lên khi cơ hội việc làm được mở rộng trong khi tiền lương cũng được cải thiện nhờ chính sách kinh tế và siết chặt nhập cư của ông Trump.

Bên cạnh đó, một sự thay đổi đối với ưu thế đa số của đảng Cộng hòa nhiều khả năng sẽ không có tác động đáng kể đến việc thông qua các nghị quyết về ngân sách của chính phủ và trần nợ công vì đây là quan tâm chung của cả hai đảng. Tuy nhiên, thế đa số tại Hạ viện của đảng Dân chủ sẽ cho phép đảng này tiến hành các cuộc điều tra về vấn đề tài chính của Tổng thống Trump, cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ, các vụ bê bối liên quan tới sắc tộc... Ngoài ra, đảng Dân chủ cũng có thể yêu cầu Tổng thống Trump phải hoàn lại các khoản thuế bị che đậy bấy lâu.

Cũng như các cuộc chạy đua vào Quốc hội trong những năm trước, cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay ghi nhận mức độ quan tâm cao của cử tri Mỹ đối với các vấn đề đối nội nhiều hơn là đối ngoại. Ba chủ đề nổi cộm được phần lớn cử tri Mỹ quan tâm trong mùa bầu cử giữa kỳ năm 2018 là chăm sóc sức khỏe, kinh tế và nhập cư - những yếu tố sẽ quyết định tới kết quả của cuộc bầu cử năm nay. Tương tự cuộc bầu cử tổng thống 2016, nhập cư và chính sách nhập cư được cử tri Cộng hòa đặc biệt lưu tâm và nhiều khả năng sẽ trở thành “lá bài quyết định” trong các cuộc đua.

Trong khi đó, cử tri của đảng Dân chủ lại quan tâm nhiều hơn tới chính sách chăm sóc sức khỏe, trong bối cảnh nỗ lực của chính quyền Tổng thống Trump loại bỏ Chương trình chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (Obamacare) thời cựu Tổng thống Barack đang vấp phải rào cản tại Quốc hội Mỹ. Số cử tri đi bỏ phiếu trong ngày bầu cử Quốc hội Mỹ giữa nhiệm kỳ năm 2018 được dự báo cao hơn nhiều so với các cuộc bầu cử giữa kỳ trước đó.

Rõ ràng, cuộc bầu cử lần này được xem như một cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc đầu tiên về nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump. Sự kiện này là cuộc vận động mang tính quyết định của Tổng thống Trump nhằm mục tiêu hướng tới cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020. Nó được ví như một cuộc bầu cử tổng thống trước thời hạn, đánh giá mức độ tín nhiệm của người dân đối với cá nhân Tổng thống Trump và chính quyền Cộng hòa, cũng như đối với định hướng của nước Mỹ, quan hệ chủng tộc, xã hội và uy tín của nước Mỹ trên thế giới.

Nếu cuộc bầu cử giữa kỳ lần này phơi bày sự bất tín nhiệm của cử tri đối với ông Trump, có thể nói triển vọng về một nhiệm kỳ thứ 2 đối với ông Trump sẽ phai nhạt. Ngược lại, nếu đảng của ông Trump giành chiến thắng, điều đó cho thấy tất cả những gì ông đã thực hiện trong 2 năm đầu tiên trên cương vị tổng thống đã phát huy tác dụng.

Hồng Phúc