Cuộc gặp gỡ kỳ diệu giữa ông thầy người Pháp, gốm Raku và trẻ em khuyết tật

Những đứa trẻ khuyết tật sinh hoạt tại Trung tâm Hy vọng Huế hằng ngày vẫn miệt mài với việc nặn hình, tạo dáng làm ra những mặt người, con thú, ly chén từ đất sét. Đồ gốm được các em làm ra có tên là gốm Raku, một kỹ thuật làm gốm của Nhật được ông thầy người Pháp mang đến Huế và tạo nên điều kỳ diệu cho những đứa trẻ nơi đây.

Oliver dạy trẻ khuyết tật làm gốm. Ảnh: Nguyễn Nguyên

Oliver Oet và cuộc hội tụ với trẻ khuyết tật

62 tuổi, Oliver Oet đến từ nước Pháp xa xôi đã đem đến Việt Nam kỹ thuật làm gốm Raku của người Nhật và trực tiếp gieo mầm cho những số phận không may mắn ở thành phố Huế. Những đứa trẻ khuyết tật đang sinh hoạt tại Trung tâm Hy Vọng - thành phố Huế mỗi em có một số phận, mỗi hoàn cảnh, nhưng lại có một đích đến là xây giấc mơ từ đất.

Duyên cơ đưa Oliver Oet đến với những đứa trẻ ở Trung tâm Hy vọng cũng khá tình cờ. 7 năm trước, một người phụ nữ Pháp gốc Việt gặp ông và đưa ra lời đề nghị giúp đỡ trẻ em khuyết tật Việt Nam. Sau khi nghe lời đề nghị của người phụ nữ đó, Oliver đã cùng với gia đình tìm cách để giúp đỡ trẻ em khuyết tật ở Việt Nam, trong đó có Trung tâm Hy vọng. Làm gốm Raku là ý tưởng mà Oliver đưa ra để hỗ trợ và dạy cho những cán bộ nuôi dạy trẻ khuyết tật và trẻ khuyết tật ở Việt Nam.

“Với người khuyết tật, nghệ thuật sẽ giúp các em sáng tạo theo suy nghĩ riêng và chỉ có gốm Raku mới giúp các em làm được điều đó” - Oliver giải thích về thắc mắc của tôi, vì sao lại chọn gốm Raku để dạy trẻ em ở đây làm mà không phải là thứ khác.

Ở Pháp, gốm Raku rất thịnh hành, dù nó có nguồn gốc ở Nhật. Và đặc biệt, gốm Raku là một kỹ thuật men rạn phát triển tại Nhật Bản từ thế kỷ 16. Để làm một sản phẩm gốm Raku là cả một quá trình khám phá và các cảm nhận về đất và men. Gốm Raku đặc biệt ở chỗ là không sản phẩm nào giống sản phẩm nào.

Năm 2012, ông Oliver Oet cùng vợ đến Trung tâm Hy vọng Huế và quyết định thực hiện dự án để giúp đỡ các em nhỏ ở đây. Và rồi mỗi năm Oliver dành ít nhất 3 tuần để sang trung tâm dạy các em làm gốm. “Các anh đến chậm ngày là không được gặp tôi rồi, mai tôi phải bay về Pháp” - Oliver nói.

Trước đây Oliver từng làm trong một trung tâm của người khuyết tật khá lớn ở Paris nên ông cảm nhận được những ước mơ của các em khi đến Việt Nam. Dù đã nghỉ hưu, nhưng Oliver hiện đang là Chủ tịch tổ chức Ateliers Vincent Marie Oet (A.V.M.O). Mới hình thành được 4 năm, nhưng tổ chức này đã góp phần vào việc giúp đỡ Trung tâm Hy vọng làm gốm, xây dựng xưởng và cung cấp nguyên vật liệu. Năm 2017, tổ chức hỗ trợ thêm mô hình nghề ở A Lưới về việc nuôi dê sinh sản, năm 2018, triển khai tiếp nuôi gà. “Các mô hình này làm thí điểm để cho các hộ nông dân học tập và triển khai trong tương lai” - Oliver chia sẻ.

Trong 3 năm đầu tiên trên con đường giúp đỡ trẻ khuyết tật tại Việt Nam, Oliver phải tự bỏ tiền túi của mình để đầu tư, hình thành xưởng gốm Raku tại Trung tâm Hy vọng Huế. Để xưởng gốm có thể duy trì và phát triển, thắp lên hy vọng cho những người khuyết tật đúng nghĩa như tên gọi của mình cũng là điều mà ông trăn trở.

Qua mấy năm học nghề, hiện tại, những đứa trẻ ở Trung tâm Hy vọng đã tự biết lấy đất, nhào nặn cho nhuyễn để làm gốm Raku với hình ly, tách, tô, chén, rổ, các con thú... “Các em đã chủ động mời chào bằng những ký hiệu và chỉ cho khách làm theo chứ không rụt rè như trước đây” - Bà Nguyễn Thị Hồng, Giám đốc Trung tâm Hy vọng Huế chia sẻ.

“Làm gốm, các em được vận động, được thỏa thích sáng tạo cũng là cách để các em vơi bớt buồn phiền. Rồi mai này, những mặt hàng các em làm ra nếu bán được cũng góp phần giúp các em và trung tâm. Không chỉ giúp thay đổi cuộc sống của những đứa trẻ bất hạnh, Oliver còn là người truyền lửa cho chúng tôi bằng tấm gương kiên trì theo đuổi mục tiêu đặt ra dù gặp khó khăn đến mấy” - Bà Hồng nói.

“Em thấy vui vì được làm gốm…”

Trung tâm Hy vọng nằm trong nội thành Huế, bên con đường Nhật Lệ, ở đó là nơi dạy nghề, tạo việc làm cho những đứa trẻ khuyết tật có hoàn cảnh khó khăn. Mỗi đứa trẻ trong ngôi nhà Hy vọng mang một số phận khác nhau, chúng đến và tụ họp ở Hy vọng từ khắp các vùng trong tỉnh.

7 giờ 30 phút, như thường lệ, những đứa trẻ khuyết tật ở đây sẽ bắt đầu với công việc. Nguyên vật liệu đã được nhào nặn nhuyễn, chúng bắt đầu tạo hình. Mỗi đứa một ý nghĩ, nặn gì tùy thích, miễn sao ra hình, ra dáng. Quanh chiếc bàn gỗ phủ đầy bụi đất, chúng ngồi quanh, tỷ mẩn nặn đất, tạo hình. Đôi lúc, những đôi mắt chúng nhìn nhau, rồi bất chợt cười. Ở đây không em nào biết nói, chúng giao tiếp với nhau bằng mắt và cử chỉ. Duy nhất chỉ có Long là biết nói, nhưng cũng từ được, từ mất.

Võ Thành Long (23 tuổi) đến với Trung tâm đã khá lâu. Long là một trong những thanh niên được học làm nghề gốm Raku do Oliver dạy từ bé. Cả nhóm chỉ có Long biết chữ, nói được, nhưng cũng thuộc dạng chữ được chữ mất, không tròn trịa. Em sống ở phường Kim Long, thành phố Huế. Sáng Long đạp xe về trung tâm làm gốm, chiều em lại đạp xe về nhà. “Em thấy vui khi được về trung tâm này và được học làm gốm” - Long giãi bày.

Từ khi có nghề làm gốm, những em nhỏ ở đây đã đỡ buồn tủi hơn. Đất được các em nhào nặn, đem nung, trang trí và đưa ra cửa hàng ngay trước trung tâm để bán. Trong không gian nhỏ trước trung tâm nơi để tấm bảng “Gốm Hy vọng”, hằng ngày, 35 đứa trẻ tụ tập lại để làm gốm. Ở đây, việc làm gốm Raku không theo một mẫu nào cụ thể, tất cả đều là những sản phẩm trong trí tưởng tượng của các em. Đôi khi đó là một con cá, các ly, chén, các con thú...

Bà Hồng cho hay, từ khi có xưởng gốm, trung tâm cũng đỡ hơn, tạo được công ăn việc làm cho các em. Sản phẩm các em làm ra cũng đã có người tìm mua, dù chưa nhiều nhưng đó là tín hiệu tốt.

Khi những tính toán, những dự định của ông đã dần được hiện thực, Oliver đang nhắm đến “giấc mơ Raku tour” ngay tại Trung tâm Hy vọng Huế. “Khách du lịch khi đến trung tâm sẽ được cùng trải nghiệm, cùng làm gốm Raku với những người khuyết tật. Du lịch hướng về cộng đồng đang là xu hướng được nhiều người lựa chọn. “Raku tour” cũng là một loại hình du lịch như vậy và đó cũng là định hướng mà chúng tôi đang muốn xây dựng nó” - Oliver vạch ra ý tưởng.

Nguyễn Nguyên

Nguồn Biên Phòng: http://bienphong.com.vn/cuoc-gap-go-ky-dieu-giua-ong-thay-nguoi-phap-gom-raku-va-tre-em-khuyet-tat/