Cướp hay cướp giật tài sản khi lợi dụng va chạm tai nạn giao thông để lấy điện thoại di động

(Ảnh minh họa)

Nội dung vụ việc

Thấy vụ tai nạn giao thông chết người xảy ra thì các anh Ngô Văn D (SN 1987), Trịnh Thế C (SN 1984) và Trần Văn H (SN 1986) cùng Mai Văn T (SN 1989) từ trong quán nước bên đường đi ra chỗ hiện trường xem. Do thấy anh Trần Văn L (là bạn bè) đã chết nên các anh Ngô Văn D, Trịnh Thế C và Trần Văn H tìm lái xe ô tô để đánh nhưng do không thấy nên D, C và H hỏi phụ xe: “Lái xe ở đâu? Điện thoại cho lái xe đến hiện trường giải quyết vụ việc”. Anh Đoàn Văn K trả lời: “Lái xe lên công an đầu thú rồi không mang theo điện thoại, điện thoại của lái xe tôi đang giữ” thì lúc này các anh D, C, H lao vào dùng tay chân đánh, đấm anh K nhưng chỉ gây thương tích nhẹ. Sự việc được mọi người can ngăn nên các anh D, C, H bỏ đi. Thấy anh Đoàn Văn K bị đánh vừa xong thì Mai Văn T đến hỏi anh K: “Điện thoại của lái xe để đâu?”. Do sợ bị đánh và nghĩ T là đồng bọn của nhóm người đã đánh mình trước đó nên anh K đưa tay vào túi quần lấy điện thoại của lái xe ra, vừa cầm trên tay thì bị Mai Văn T lấy sau đó bỏ đi khỏi hiện trường.

Vấn đề đặt ra trong vụ việc này là hành vi của Mai Văn T có phạm tội hình sự hay không? Nếu có thì phạm tội gì?

Ý kiến bạn đọc

Tội cướp giật tài sản

Trong vụ việc này, Mai Văn T đã phạm tội cướp giật tài sản theo Điều 171, Bộ luật Hình sự năm 2015. Mai Văn T đã lợi dụng lúc anh Đoàn Văn K vừa bị các anh D, C, H đánh xong thì giả vờ đến gặp anh K hỏi điện thoại của lái xe. Khi K chưa kịp đưa thì T đã lấy chiếc điện thoại ngay trên trên tay của anh K rồi rời khỏi hiện trường ngay sau đó. Có thể thấy, T lấy chiếc điện thoại ngay trên tay của K lúc này anh K còn quản lý được tài sản. Vì vậy, tội phạm đã hoàn thành từ lúc Mai Văn T đã lấy được tài sản. Hành vi của T đã đáp ứng đủ 2 dấu hiệu đặc trưng của tội cướp giật tài sản, đó là lấy tài sản còn trong sự quản lý của người quản lý tài sản và dấu hiệu thứ hai là nhanh chóng tẩu thoát.

Nguyễn Thị Lụa (Hà Đông - Hà Nội)

Tội cướp tài sản

Căn cứ theo hành vi của Mai Văn T trong vụ việc này, Mai Văn T đã phạm tội cướp tài sản theo Điều 168, Bộ luật Hình sự năm 2015. Bởi lẽ, mặc dù Mai Văn T không trực tiếp dùng vũ lực ngay tức khắc nhưng T đã lợi dụng lúc anh Đoàn Văn K vừa bị đánh xong rồi vào chiếm đoạt tài sản. Về ý thức chủ quan T đã lợi dụng hoàn cảnh lúc anh K vừa bị đánh xong nghĩ T là đồng bọn của những người đã đánh mình trước đó nên anh K buộc phải giao tài sản, nếu không giao thì sẽ bị T đánh tiếp và trong trường hợp cụ thể này là đúng như suy nghĩ của T. Anh K lúc này không thể chống cự được nên đã buộc phải giao tài sản cho K. Mặt khác, T đã nảy sinh ý định chiếm đoạt tài sản của anh K từ lúc T nghe K nói đang quản lý điện thoại của tài xế xe ô tô. Như vậy hành vi của Mai Văn T đã đủ yếu tố cấu thành tội cướp tài sản quy định tại Điều 168, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Đỗ Văn Tí (Mộc Châu - Sơn La)

Tội cưỡng đoạt tài sản

Có thể thấy, ý thức chiếm đoạt tài sản của Mai Văn T đã có từ lúc nghe anh K nói đang giữ chiếc điện thoại của tài xế xe ô tô. Hơn nữa về ý thức chủ quan, Mai Văn T biết rằng trong trường hợp này anh K đã lâm vào tình trạng không thể chống cự được nữa do anh K có liên quan trực tiếp đến cái chết của anh Trần Văn L và lo sợ bị đánh tiếp nữa nên buộc K phải giao tài sản. Tôi cho rằng đây là dấu hiệu đặc trưng của tội cưỡng đoạt tài sản, đó là có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần của người khác nhằm chiếm đoạt tài sản. Tội phạm hoàn thành từ khi T chiếm đoạt được chiếc điện thoại. Như vậy hành vi của Mai Văn T cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản theo quy định tại Điều 170, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Nguyễn Thế Hà (Mù Cang Chải - Yên Bái)

Bình luận của luật sư

Về quan điểm cho rằng hành vi của Mai Văn T phạm tội cướp giật tài sản, theo chúng tôi thì hành vi của Mai Văn T không phạm tội cướp giật tài sản theo Điều 171, Bộ luật Hình sự năm 2015. Bởi lẽ, theo quy định tại Điều 171, Bộ luật Hình sự thì tội cướp giật tài sản được hiểu là hành vi công khai chiếm đoạt tài sản một cách nhanh chóng để tránh sự phản kháng của chủ tài sản. Mặt khách quan của tội cướp giật tài sản thể hiện ở hành vi công khai và nhanh chóng chiếm đoạt tài sản của người khác.

Công khai chiếm đoạt tài sản là việc kẻ phạm tội thực hiện hành vi một cách công khai trước mặt mọi người mà không có tính chất lén lút, nhanh chóng chiếm đoạt tài sản là việc kẻ phạm tội nhanh chóng tiếp cận chiếm đoạt tài sản và nhanh chóng tẩu thoát. Do vậy, có thể nói cướp giật tài sản là hành vi nhanh chóng giật lấy tài sản của người khác một cách công khai, người quản lý tài sản hoàn toàn bị bất ngờ trước sự nhanh chóng chiếm đoạt và tẩu thoát của kẻ phạm tội.

Đối chiếu với hành vi của Mai Văn T khi thấy anh Đoàn Văn K bị đánh vừa xong thì Mai Văn T đến hỏi anh K “Điện thoại của lái xe để đâu?” do sợ bị đánh và nghĩ T là đồng bọn của nhóm người đã đánh mình trước đó, nên anh K đưa tay vào túi quần lấy điện thoại của tài xế ra, vừa cầm trên tay thì bị Mai Văn T lấy, sau đó Mai Văn T bỏ đi khỏi hiện trường. Như vậy, nghĩa là Mai Văn T không có hành vi nhanh chóng chiếm đoạt điện thoại di động và Mai Văn T cũng không bỏ chạy mà đi từ từ nên không có dấu hiệu nhanh chóng để tẩu thoát. Như vậy hành vi của Mai Văn T chưa đáp ứng đủ dấu hiệu đặc trưng của tội cướp giật tài sản đó là hành vi nhanh chóng để tẩu thoát, vì vậy theo chúng tôi hành vi của Mai Văn T không cấu thành tội cướp giật tài sản theo quy định tại Điều 171, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Đối với quan điểm cho rằng hành vi của Mai Văn T phạm tội cưỡng đoạt tài sản theo Điều 170, Bộ luật Hình sự năm 2015. Theo quan điểm của chúng tôi thì hành vi của Mai Văn T không phạm tội cưỡng đoạt tài sản. Bỡi lẽ, hành vi thuộc mặt khách quan của tội cưỡng đoạt tài sản quy định tại Điều 170, Bộ luật Hình sự là đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần người khác nhằm chiếm đoạt tài sản. Nhưng theo nội dung vụ án thì hành vi của Mai Văn T đã lợi dụng khi anh K vừa mới bị đánh xong, Mai Văn T nghĩ rằng mình đến lấy điện thoại của anh K, vì anh K sẽ cho rằng mình là đồng bọn của D, C và H nếu không đưa điện thoại thì sẽ bị đánh tiếp nên theo chúng tôi hành vi của Mai Văn T không phạm tội cưỡng đoạt tài sản.

Căn cứ vào nội dung vụ việc, theo quan điểm của chúng tôi thì hành vi của Mai Văn T đã phạm vào tội cướp tài sản quy định tại Điều 168, Bộ luật Hình sự năm 2015. Bởi lẽ, theo cấu thành tội cướp tài sản quy định tại Điều 168, Bộ luật Hình sự năm 2015, hành vi khách quan của tội cướp tài sản là: dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể tấn công được. Về mặt chủ quan tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, mục đích là nhằm chiếm đoạt tài sản, mục đích này hình thành trước khi hoặc trong khi thực hiện hành vi dùng vũ lực, đe dọa ngay tức khắc vũ lực…

Do đó, nếu mục đích chiếm đoạt tài sản hình thành sau khi thực hiện các hành vi trên thì không cấu thành tội cưỡng đoạt tài sản. Theo các tình tiết của vụ án cho thấy khi Mai Văn T do nghe được anh Đoàn Văn K nói đang giữ điện thoại của tài xế xe lúc các anh D, C, H hỏi thì Mai Văn T đã nảy sinh ý định chiếm đoạt chiếc điện thoại của anh K. Xét về mặt chủ quan thì mục đích của Mai Văn T sau khi thấy anh K bị đánh, Mai Văn T đã lợi dụng anh K vừa mới bị đánh xong nghĩ T là đồng bọn của những người đã đánh mình trước đó buộc anh K phải giao tài sản, nếu không giao tài sản thì sẽ bị đánh tiếp và anh K cũng không thể chống cự được.

Mặt khác, cho dù Mai Văn T không dùng vũ lực nhưng khi thấy anh K bị đánh xong thì Mai Văn T đã đến hỏi: “Điện thoại của lái xe để đâu?”, vì T nghĩ rằng do mới bị đánh nên anh K sẽ không thể chống cự được. Do hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc là để buộc người bị tấn công sợ và tin rằng nếu không để cho lấy tài sản thì tính mạng và sức khỏe sẽ bị nguy hại; thường được kết hợp giữa hành vi dùng vũ lực với những thái độ, cử chỉ, lời nói hung bạo, để tạo cảm giác cho người bị tấn công sợ và tin rằng người phạm tội sẽ dùng bạo lực nếu không làm theo yêu cầu của chúng hoặc chống cự.

Như vậy khi Mai Văn T thấy anh K bị đánh xong thì Mai Văn T đã có cử chỉ lời nói đó là “Điện thoại của lái xe để đâu?” để tạo cảm giác cho anh K sợ và tin rằng không giao tài sản thì sẽ bị Mai Văn T đánh tiếp, do đó buộc phải đưa điện thoại cho Mai Văn T. Do vậy, theo chúng tôi cần phải truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Mai Văn T về tội cướp tài sản theo quy định tại Điều 168, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Luật sư Đoàn Mạnh Hùng (Văn phòng Luật sư Hùng Mạnh)

ANTĐ