Cứu sống trường hợp bị bệnh có tỉ lệ tử vong 100%

Đó là bệnh nhân bị rò động mạch chủ tá tràng gây xuất huyết tiêu hóa “thập tử nhất sinh” được các bác sĩ (BS) Bệnh viện Đa khoa Trung ương (BVĐKTƯ) Cần Thơ kịp thời cứu sống. Đây là bệnh lí cực kỳ hiếm gặp, ngay cả y văn thế giới cũng chỉ báo cáo từng ca lâm sàng (chỉ mô tả từng ca, không báo cáo hàng loạt).

Theo đó, bệnh nhân Nguyễn Phước Hoàng (SN 1949, ngụ Kiên Giang), có tiền sử xuất huyết hang vị, phình động mạch chủ bụng. Ngày 15-9 bệnh nhân đột ngột tiêu phân đen, được đưa đến BV với chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa trên do loét dạ dày tá tràng mức độ trung bình. Kết quả nội soi dạ dày-tá tràng thân vị có nhiều máu cục đỏ.

Các BS đang phẫu thuật cho bệnh nhân Hoàng.

Hành tá tràng D3 có 1 túi thừa to không thấy chảy máu đường kính 2,7cm và 1 túi thừa đường kính 1,2cm đang chảy máu thành dòng; kẹp 1 clip cầm máu, sau đó chích cầm máu. Sau kẹp, chích cầm máu không chảy máu. Nhưng sau đó, bệnh nhân có nhiều đợt tiêu phân máu đỏ bầm được xử trí truyền dịch, truyền hồng cầu lắng tổng cộng là 10 đơn vị.

Bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa trở lại, được xử lý kẹp thêm 4 clip cầm máu và thống nhất nếu xuất huyết tiêu hóa còn diễn tiến với huyết sắc tố từ 8g/dl trở xuống thì phẫu thuật cấp cứu.

Đến 2h sáng ngày 18-9, bệnh nhân có dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa tái phát mức độ nặng với biểu hiện niêm nhợt, da xanh, mạch nhanh nhẹ, huyết áp thấp, lượng huyết sắc tố 6g/dl, chỉ định can thiệp ngoại khoa cấp cứu.

Ê kíp 1 phẫu thuật tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân, ghi nhận ổ loét ở D3 tá tràng thủng đường kính 1cm có clip bấm, máu chảy thành tia từng đợt nghĩ chảy máu từ mạch máu lớn; tiến hành cắt đoạn ruột loét thủng và túi thừa nối tận-tận; mời BS ngoại lồng ngực mạch máu xử trí cấp cứu; mở hổng tràng nuôi ăn hông trái.

Bệnh nhân Hoàng đang được chăm sóc tại BVĐKTƯ Cần Thơ.

Ê kíp 2 phẫu thuật mạch máu vào ổ bụng kiểm tra chỗ rò tá tràng D3 rò qua mặt trước trong động mạch chủ bụng; chỗ chia động mạch chậu chung phải, chậu chung trái; chỗ rò chứa nhiều máu cục và nhiều mảng xơ vữa. Cắt chỗ rò động mạch; cắt lọc động mạch chủ bụng đầu gần trên động mạch treo tràng dưới; cắt lọc động mạch chậu chung phải, tiến hành nối động mạch chủ bụng-động mạch chậu chung phải và chậu ngoài trái.

Hiện, bệnh nhân tỉnh táo, đã phục hồi vận động, tự sinh hoạt, các dấu hiệu sinh tồn và xét nghiệm đều trong giới hạn bình thường, dự kiến xuất viện trong vài ngày tới.

Theo BSCK2 Trầm Công Chất, Phó trưởng khoa ngoại tổng hợp, rò động mạch chủ tá tràng nguyên phát là sự thông nối trực tiếp giữa động mạch chủ bụng và tá tràng mà không có can thiệp mạch máu trước đó.

Đây là nguyên nhân hiếm gây xuất huyết tiêu hóa khó chẩn đoán, đôi khi không chẩn đoán được nguyên nhân cho tới khi phải mở ổ bụng. Hai phần ba bệnh nhân được chẩn đoán tại phòng mổ. Rò động mạch chủ tá tràng nguyên phát có tỉ lệ tử vong 100% nếu không can thiệp phẫu thuật kịp thời.

“Đây là bệnh lý cực kỳ hiếm với tỷ lệ từ 0,04% đến 0,07%. Chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị liên quan sẽ dẫn đến tử vong cực kỳ cao”, BS Chất cho biết.

Văn Đức