Cựu tổng thống Afghanistan kể lại khoảnh khắc tháo chạy trước Taliban

Trong chương trình phát thanh của đài BBC hôm 30/12, cựu Tổng thống Ghani cho biết ông có "không quá hai phút" để chuẩn bị cho việc rời khỏi Kabul, trước sự tiến công như vũ bão của lực lượng Taliban hôm 15/8.

Khi đó, cố vấn an ninh quốc gia đột ngột đến thông báo ông phải rời đi ngay và chỉ khi máy bay cất cánh, Ghani mới thật sự nhận ra rằng mình đang rời khỏi Afghanistan.

Ghani chia sẻ với Tổng tham mưu trưởng quân đội Anh Nick Carter rằng khi thức dậy vào sáng 15/8, ông không hề nghĩ đó sẽ là ngày cuối cùng của mình ở Afghanistan.

Các chiến binh Taliban chiếm giữ dinh tổng thống Afghanistan ở Kabul ngày 15/8 sau khi Tổng thống Ashraf Ghani đã rời khỏi đất nước. Ảnh: AP.

Theo lời Ghani, giới chức Afghanistan ban đầu được thông báo các tay súng Taliban sẽ không tiến vào thủ đô Kabul. Tuy nhiên, "hai giờ sau, mọi chuyện đã không diễn ra theo chiều hướng đó".

Ông Ghani hồi tưởng lại khoảnh khắc hỗn loạn vào ngày chủ nhật (15/8) khi các tay súng Taliban tiến vào Kabul với tốc độ chớp nhoáng.

Các nhà phân tích từng dự đoán thủ đô sẽ trụ vững được thêm hàng tuần hay hàng tháng nữa, dù cho Taliban đang tiến công ở các vùng khác của Afghanistan. Nhưng sau cùng, họ kiểm soát được Kabul "chỉ trong vài giờ", ông Ghani nói.

Một cựu quan chức cấp cao trong chính phủ Afghanistan kể với CNN về những tuần cuối cùng của chính quyền Ghani, bao gồm việc cựu tổng thống và các cố vấn của ông sửng sốt thế nào trước tốc độ tiến công như vũ bão của Taliban.

Ông Ghani gần như không hề có sự chuẩn bị cho tình huống Taliban tiến đến cửa ngõ của thủ đô Kabul, để rồi phải rời đi chỉ với duy nhất bộ quần áo đang mặc.

Cựu tổng thống nói khi đang chờ xe đưa đến đến Bộ Quốc phòng, ông thúc giục các quan chức kế cận và vợ nên rời khỏi thành phố.

Chiếc xe không xuất hiện, thay vào đó, cố vấn an ninh quốc gia và người đứng đầu Cơ quan Bảo vệ Tổng thống Afghanistan (PPS) đến tìm ông.

"Họ cho biết PPS không còn hoạt động nữa. Nếu tôi vẫn giữ lập trường cũ (không chịu rời đi), tất cả chúng tôi sẽ bị giết và họ sẽ không thể bảo vệ tôi", ông Ghani kể trên đài BBC.

Thể hiện rõ sự hoảng loạn trên khuôn mặt, vị cố vấn an ninh không cho ông Ghani "quá hai phút" để chuẩn bị rời đi.

Kế hoạch ban đầu là đến Khost, nhưng sau khi biết tin thành phố đã thất thủ, kế hoạch thay đổi. Ông Ghani nói mình không thật sự biết điểm đến ở đâu, mãi cho đến khi máy bay đã cất cánh.

Trong một đoạn video được chia sẻ trên Facebook ngày 18/8, cựu Tổng thống Ashraf Ghani nói rằng ông rời đi để tránh có đổ máu ở Afghanistan. Ảnh: CNN.

Cựu tổng thống Ghani, hiện ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), bác bỏ cáo buộc ông mang theo tiền ra nước ngoài, "khẳng định dứt khoát" rằng bản thân "không hề mang bất kỳ khoản tiền nào ra khỏi đất nước".

Cựu tổng thống quy trách nhiệm về sự sụp đổ của Afghanistan cho niềm tin vào "các đối tác quốc tế".

Mặc dù người Afghanistan có lý do khi đổ lỗi cho ông Ghani về sự sụp đổ của đất nước, vị cựu tổng thống khẳng định ông đã bị đưa ra "làm vật tế thần", và sự nghiệp cả đời "bị hủy hoại".

Ông Ghani cũng kêu gọi các bên, với tinh thần trách nhiệm, cùng ngồi xuống tìm ra con đường hòa giải đúng nghĩa cho quốc gia Afghanistan.

Nguyễn Thanh Hải