Đặc nhiệm Kosovo xâm nhập Serbia: Ám ảnh chiến tranh Nam Tư-1999

Tổng thống Serbia Alexander Vucic đã đặt các lực lượng vũ trang vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao vì hành động xâm nhập của đặc nhiệm Kosovo, hãng tin Tanjug đưa tin dẫn nguồn từ chính quyền Serbia.

Theo bản tin, mệnh lệnh đặt quân đội vào tình trạng sẵn sàng chiến đấu cao đã được Tổng thống Vucic giao cho tổng tham mưu trưởng quân đội Serbia. Ngoài ra, tất cả các đơn vị đặc biệt của Bộ Nội vụ cũng được đặt trong tình trạng chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu.

Theo thông báo của phía Serbia, khoảng 60 quân nhân thuộc đơn vị đặc biệt của Bộ Nội vụ Cộng hòa Kosovo tự ly khai (ROSU - Kosovo's Regional Operational Support Unit) đã chiếm lĩnh vị trí gần hồ chứa nước của nhà máy thủy điện Gazivode và tiến vào trung tâm sinh thái và thể thao gần đập nước phía bắc khu vực.

Nhà máy thủy điện Gazivode nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền Belgrade. Như Tổng thống Vucic cho biết, trong những năm gần đây, Serbia đã đầu tư khoảng hai triệu euro phát triển cơ sở hạ tầng, đập hồ chứa nước của nhà máy và các công trình phụ trợ.

Vụ việc mới nhất này này là sự kiện tiếp nối những căng thẳng kéo dài gần 3 thập kỷ qua giữa Serbia và Kosovo.

Kosovo (tiếng Albania: Kosova) là tên gọi một lãnh thổ tranh chấp được một bộ phận quốc tế công nhận tại Đông Nam Âu, tuyên bố độc lập khỏi Serbia vào năm 2008 với tên gọi nước Cộng hòa Kosovo. Belgrade công nhận quyền cai trị lãnh thổ của chính phủ dân cử Kosovo, song họ vẫn tiếp tục khẳng định vùng lãnh thổ này là một phần của Serbia với tên gọi Tỉnh tự trị Kosovo và Metohija.

Ngược dòng lịch sử, vào năm 1999, một cuộc xung đột vũ trang giữa lực lượng ly khai Albania của Quân đội Giải phóng Kosovo với quân đội và cảnh sát Serbia đã dẫn đến vụ các lực lượng NATO không kích Cộng hòa Liên bang Nam Tư (FRY, lúc bấy giờ gồm Serbia và Montenegro).

Trong khoảng thời gian từ 24/3 và 10/6/1999, Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây Dương do Mỹ lãnh đạo đã tiến hành chiến dịch không kích vào Nam Tư, với lí do “bảo vệ nhân quyền, chống thanh trừng sắc tộc”, tức là bảo vệ người Albania chống lại sự “diệt chủng” của người Serbia và Nam Tư.

Mười năm sau khi Kosovo tuyên bố độc lập, căng thẳng giữa Serbia và Kosovo vẫn tiếp diễn

Chiến tranh kết thúc sau cuộc can thiệp quân sự của NATO, buộc Cộng hòa Liên bang Nam Tư triệt thoái binh sĩ khỏi Kosovo, vùng lãnh thổ này được Liên Hiệp Quốc bảo hộ theo Nghị quyết số 1244, đặt Kosovo dưới sự quản lý của chính quyền quá độ do Phái bộ Quản lý Lâm thời của Liên Hiệp Quốc tại Kosovo (UNMIK) thành lập và bảo đảm an ninh của KFOR, một lực lượng gìn giữ hòa bình do NATO lãnh đạo.

Nghị quyết 1244 còn quy định rằng, Kosovo sẽ có quyền tự trị trong Cộng hòa Liên bang Nam Tư, và khẳng định toàn vẹn lãnh thổ của Nam Tư, mà kế thừa hợp pháp là Cộng hòa Serbia.

Thế nhưng sau cuộc chiến, Tổng thống Slobodan Milosevic bị bắt vào năm 2001 và bị đưa ra Tòa án Hình sự Quốc tế về Nam Tư ở La Haye để xét xử về tội diệt chủng. Tuy nhiên, tòa chưa kịp tuyên án thì ông đã qua đời trong tù vào năm 2006.

10 năm sau, Tòa án La Haye đã “âm thầm” xác nhận sự vô tội của của ông Milosevic trong cáo buộc tội ác chống lại loài người, thừa nhận sự thật là nhà lãnh đạo Serbia đã chết oan uổng trong một nhà tù của Liên Hiệp Quốc, đất nước Serbia oằn mình gánh chịu những hậu quả thảm khốc, lại còn mất đi một vùng lãnh thổ, khi nó đang nằm dưới sự quản lý của Liên Hiệp Quốc.

Vào tháng 3 năm 2004, những người Albania ở Kosovo đã tổ chức các cuộc đập phá, phá hủy nhiều di tích lịch sử và văn hóa dẫn đến việc người Serbia rời khỏi khu vực. Tiếp theo, vào tháng 2 năm 2008, người Kosovo Albanian ở Pristina đơn phương tuyên bố tách khỏi Serbia và xây dựng nền độc lập.

Tính đến ngày 27 tháng 2 năm 2017, Nước cộng hòa tự xưng này đã được 111 trên 193 thành viên Liên Hợp Quốc, 23 trên tổng số 28 thành viên Liên minh châu Âu, 24 trên tổng số 28 thành viên NATO, 35 trên tổng số 61 thành viên Tổ chức Hợp tác Hồi giáo đã công nhận Kosovo.

Hiện nay, Cộng hòa Kosovo không được Serbia, Nga, Trung Quốc, Israel, Iran, Tây Ban Nha, Hy Lạp và một số quốc gia khác công nhận.

Huy Bình