Đảm bảo an toàn thực phẩm: Còn nhiều khó khăn

Quản lý thị trường TP Hạ Long kiểm tra công tác đảm bảo ATTP tại chợ Hạ Long 2.

Khó khăn lớn nhất trong công tác quản lý nhà nước về ATTP của tỉnh hiện nay là nhân lực thiếu và yếu. Lực lượng cán bộ quản lý về ATTP của 3 ngành: Y tế, Công Thương, NN&PTNT ở cả 3 cấp đều hạn chế về số lượng, chuyên môn. Trong đó, cấp huyện, lĩnh vực Công Thương và NN&PTNT không có biên chế chuyên trách, chỉ có 1-2 người làm kiêm nhiệm, không được đào tạo chuyên ngành về ATTP, không ổn định lâu dài.

Ở cấp xã, từ năm 2018, lĩnh vực quản lý ATTP mới được giao cho cán bộ, công chức phụ trách văn hóa - xã hội kiêm nhiệm. Những cán bộ này đều không chuyên sâu về chuyên môn, thường xuyên thay đổi vị trí công tác. Tuyến huyện, xã chưa có hệ thống thanh tra chuyên ngành về ATTP. Ban chỉ đạo liên ngành về ATTP cấp xã được thành lập, song hoạt động phần lớn mang tính hình thức, hiệu quả thấp, phụ thuộc vào kinh phí của tỉnh và huyện.

Bà Nguyễn Thị Hiền, Giám đốc Sở Công Thương, cho biết: Toàn tỉnh hiện có gần 5.600 cơ sở thực phẩm thuộc quản lý của ngành Công Thương. Sở không có đơn vị chuyên trách về ATTP, chỉ phân công nhiệm vụ cho 1 công chức Phòng Quản lý thương mại phụ trách tham mưu.

Sở cũng phối hợp với cán bộ của các phòng kinh tế, Kinh tế và hạ tầng cấp huyện, văn hóa - xã hội cấp xã kiêm nhiệm thực hiện triển khai công tác bảo đảm ATTP trên địa bàn. Từ tháng 10/2018, Chi cục QLTT chuyển thành Cục QLTT trực thuộc Tổng cục QLTT, khiến cho nhân lực tham mưu, theo dõi, thực hiện công tác đảm bảo ATTP của ngành đang rất thiếu.

Nhân viên Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh lấy mẫu kiểm nghiệm thực phẩm.

Để đảm bảo ATTP cần nguồn kinh phí không nhỏ, do đó hàng năm tỉnh đều bố trí kinh phí từ các nguồn phân bổ cho ngành, địa phương thực hiện hoạt động đảm bảo ATTP. Tuy nhiên, kinh phí hằng năm từ trung ương cấp cho công tác ATTP cho tỉnh thường muộn, đã gây ra những khó khăn trong quá trình triển khai.

Cụ thể, tổng kinh phí trung ương cấp cho công tác đảm bảo ATTP năm 2017 và 2018 là 7,5 tỷ đồng, chi được 2,2 tỷ đồng, trả lại Trung ương 5,2 tỷ đồng (do nội dung chi không phù hợp so với dự toán đã được duyệt). Thêm vào đó, phần lớn cấp xã chưa chủ động tạo nguồn kinh phí thông qua công tác kiểm tra, phát hiện và xử phạt để triển khai các hoạt động đảm bảo ATTP mà trông chờ vào tỉnh và huyện.

Bên cạnh đó, các văn bản, quy phạm, quy định về quản lý ATTP có nhiều thay đổi khiến các đơn vị lúng túng. Nghị định 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều của Luật ATTP cho phép cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh tự công bố sản phẩm và chịu trách nhiệm trước pháp luật về công bố đó.

Điều này nâng cao trách nhiệm trong việc đảm bảo ATTP của cơ sở sản xuất đối với sản phẩm. Tuy nhiên, việc chuyển phương thức kiểm soát ATTP của các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm" cũng khiến lực lượng chức năng khó kiểm soát được ATTP; nhiều loại hình sản xuất kinh doanh thực phẩm không phải thực hiện cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP; cơ sở tự công bố sản phẩm, quảng cáo, tổ chức hội nghị về thực phẩm không phải xin phép cơ quan quản lý ở địa phương… Trong khi đó, lực lượng làm công tác ATTP còn mỏng, phương tiện hạn chế, thiếu tiêu chuẩn, quy chuẩn đối với sản phẩm thực phẩm.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Y tế, cho biết: Địa bàn tỉnh rộng, địa hình phức tạp. Phần lớn thực phẩm tiêu thụ trên địa bàn tỉnh tới từ các địa phương khác. Sự gia tăng nhanh chóng của khu công nghiệp, khu du lịch, khu đô thị... cũng gây ra những khó khăn cho lực lượng chức năng trong việc kiểm soát ATTP.

Để tăng cường công tác đảm bảo ATTP, Ban Chỉ đạo liên ngành về ATTP tỉnh kiến nghị với trung ương bố trí đủ kinh phí; quy định cụ thể cơ cấu tổ chức cán bộ chuyên trách quản lý ATTP ở các cấp; có hướng dẫn mức tiền thưởng cho tổ chức, cá nhân phát hiện tố giác cơ sở vi phạm; đồng thời hướng dẫn tập huấn xác nhận kiến thức ATTP cho cơ sở thực phẩm...

Cao Quỳnh