Đang tăng trưởng thần tốc, món hàng tỷ USD đột ngột giảm

Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Viêt Nam (VASEP), từ tháng 1 đến tháng 5 năm nay, xuất khẩu tôm liên tục ghi nhận tăng trưởng mạnh ở mức 2 con số. Như tháng 5/2022, kim ngạch xuất khẩu tôm của nước ta đạt 457 triệu USD, tăng 31% so với tháng so với cùng kỳ.

Song bước sang tháng 6 năm nay, giá trị XK tôm đạt gần 416 triệu USD, giảm nhẹ 1%. Đây cũng là tháng đầu tiên trong năm thế mạnh xuất khẩu này của Việt Nam ghi nhận tăng trưởng âm.

Lũy kế 6 tháng, XK tôm đạt 2,3 tỷ USD, tăng 31% so với cùng kỳ năm ngoái.

Chuyên gia thị trường tôm của VASEP nhận định, nguồn cung tôm nguyên liệu trong nước hạn chế, nhu cầu tiêu thụ từ các thị trường Mỹ, EU chững lại được coi là những nguyên nhân khiến kết quả XK tôm trong tháng 6 không được như mong đợi.

Xuất khẩu tôm sang thị trường Mỹ giảm mạnh trong tháng 6/2022 (ảnh: Hoàng Hà)

Kim ngạch XK tôm tăng mạnh bất thường trong những tháng đầu năm nay còn được cho là do chi phí cước tàu tăng, góp phần làm tăng giá bán. Cùng với đó, hậu quả Covid-19 cuối năm 2021 khiến không ít doanh nghiệp tôm giảm chế biến và phải đẩy mạnh trả nợ đơn hàng vào đầu năm nay.

VASEP cho biết, trong top 4 thị trường chính của tôm Việt Nam, XK tôm sang Mỹ ghi nhận tăng trưởng tốt từ đầu năm tới tháng 4. Đến tháng 5 bắt đầu chững lại và giảm tương đối mạnh trong tháng 6.

Cụ thể, tháng 6 năm nay XK tôm sang Mỹ chỉ đạt trên 93 triệu USD, giảm 36% so với cùng kỳ năm ngoái. Song lũy kế 6 tháng đầu năm, XK tôm sang thị trường này đạt gần 483 triệu USD, tăng 10%.

Nguyên được khiến Mỹ giảm nhập là bởi lạm phát tăng cao ảnh hưởng tới hành vi chi tiêu của người dân, họ chi tiêu tiết kiệm hơn. Trong khi tôm được coi là loại protein cao cấp nên nhu cầu tiêu thụ của người dân có phần chững. Ngoài ra, nhập khẩu tôm của Mỹ tăng mạnh trong những tháng đầu năm nên tồn kho còn nhiều.

Tháng 5/2022, NK tôm của Mỹ đạt 75.484 tấn, trị giá gần 719 triệu USD, giảm 6% về lượng nhưng tăng 6% về giá trị so với cùng kỳ năm 2021. Lần đầu tiên trong 38 tháng, NK tôm của Mỹ giảm so với cùng kỳ năm trước đó.

Dự kiến xuất khẩu tôm năm 2022 sẽ thu về 4,2 tỷ USD (ảnh: Hoàng Hà)

Tại thị trường Nhật Bản và EU, kim ngạch xuất khẩu tôm trong nửa đầu năm nay có sự tăng trưởng ổn định, lần lượt ghi nhận mức tăng 15% và 48% so với cùng kỳ năm ngoái.

Riêng thị trường Trung Quốc, sau khi tăng đột phá ở mức 3 con số 125%-140% từ tháng 3 đến tháng 5, XK tôm sang quốc gia này trong tháng 6 tăng 32% đạt gần 58 triệu USD. Nửa đầu năm nay, XK tôm sang thị trường này đạt gần 333 triệu USD, tăng 84%.

Gần đây, Trung Quốc đã mở cửa trở lại, nhiều quy định phòng dịch Covid-19 được nới lỏng. Trung Quốc mới đây đã xóa bỏ chính sách đình chỉ nhập khẩu thực phẩm đông lạnh có nhiễm virus Sars-COV-2 sau gần 2 năm thực thi. Đây cũng là tin tích cực đối với các nguồn cung cấp tôm cho Trung Quốc trong đó có Việt Nam.

VASEP nhận định, nhu cầu tiêu thụ tôm từ các thị trường chính như Mỹ, Nhật Bản, EU và Trung Quốc sẽ tăng vào dịp cuối năm vì bước vào mùa lễ hội. Song tình hình XK tôm nửa cuối năm sẽ không khởi sắc như đầu năm. Doanh nghiệp sản xuất và chế biến phải đối mặt với thiếu hụt nguồn nguyên liệu và những khó khăn khác.

Tuy nhiên, thành quả của 6 tháng đầu năm 2022 được coi như là nền tảng để ngành tăng tốc. Cùng với sự linh hoạt của người nuôi tôm và doanh nghiệp, kim ngạch XK tôm của Việt Nam trong năm nay dự kiến vẫn tăng trưởng ít nhất 10%, đạt khoảng 4,2 tỷ USD.