Đau đầu dữ dội người phụ nữ 50 tuổi 'thoát hiểm' sau vỡ phình mạch máu não

Chị Võ Thị Hằng, nữ, 50 tuổi, huyện Năm Căn, Cà Mau được tuyến trước chuyển đến nhập viện ngày 17/6/2020 vì triệu chứng đau đầu dữ dội, buồn nôn với tri giác lơ mơ.

Chị Hằng có bệnh tăng huyết áp, sau khi nhập viện, bệnh nhân nhanh chóng được chụp cắt lớp vi tính mạch máu não (CTA) để chẩn đoán xác định thương tổn.

Hình ảnh CTA túi phình trước và sau can thiệp

Kết quả cho thấy là xuất huyết khoang dưới nhện do vỡ túi phình đỉnh động mạch nền có hình dạng phức tạp kèm theo một túi phình khác chưa vỡ ở động mạch não giữa bên phải.

Sau khi hội chẩn, các bác sĩ quyết định chọn lựa phương pháp phẫu thuật vi phẫu kẹp cổ túi phình. Mục đích giải quyết triệt để túi phình phức tạp, và loại bỏ cả túi phình não giữa bên phải chưa vỡ trong một cuộc mổ.

Ê kip phẫu thuật thần kinh gồm BS.CKI Nguyễn Quang Hưng, BS Hà Thoại Kỳ cùng BS gây mê hồi sức Nguyễn Công Danh phối hợp điều trị cho bệnh nhân.

Cuộc phẫu thuật được thực hiện tỉ mỉ dưới kính vi phẫu, các cấu trúc mạch máu và thần kinh được bóc tách rõ ràng, dẫn đường đến vị trí của túi phình.

Sau 5h mổ căng thẳng, cả hai túi phình đã được kẹp hết cổ, loại bỏ hoàn toàn ra khỏi vòng tuần hoàn não mà vẫn bảo vệ được các cấu trúc mạch máu và thần kinh quan trọng. Bệnh nhân được hồi sức sau mổ tích cực và kiểm tra CT mạch máu não để chắc chắn rằng kẹp clip nằm đúng vị trí, không sót cổ túi phình hoặc phạm phải các mạch máu lân cận.

Hiện nay bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, sinh tồn ổn, bớt đau đầu nhiều.

Phình đỉnh động mạch nền là vị trí phổ biến nhất của phình động mạch phát sinh từ tuần hoàn não sau. Phẫu thuật túi phình đỉnh động mạch nền là một trong những thách thức đối với phẫu thuật viên thần kinh, do túi phình ở vị trí này thường nằm sâu bao quanh các cấu trúc mạch máu và thần kinh quan trọng trong đó đặc biệt là thân não và các nhánh xiên cấp máu cho các vùng não sâu.

Việc tiếp cận thương tổn ở vị trí này cũng là một vấn đề, vì phẫu trường hẹp và sâu, ít quen thuộc so với túi phình tuần hoàn trước.

Bản thân túi phình tuần hoàn sau vỡ thường gây ra tỉ lệ tử vong cao hơn tuần hoàn trước, đặc biệt là túi phình đỉnh thân nền. Việc phẫu thuật thường khó khăn, tuy nhiên lựa chọn phẫu thuật trong một số trường hợp nhất định thì cũng có thể phẫu thuật được và mang lại hiệu quả cao.

Theo TS.BS Hà Tấn Đức - Trưởng đơn vị Can thiệp đột quỵ BVĐK Trung ương Cần Thơ: Phình mạch máu não là tình trạng phồng lên của mạch máu trong não từ một điểm yếu của lớp nội mạc của thành mạch máu.

Vỡ phình mạch mạch máu não là biến chứng nặng nề nhất của bệnh, gây đột quỵ não, chảy máu não, thường chảy máu trong ở màng não, có thể chảy máu não thất hoặc kết hợp. Triệu chứng là đau đầu dữ dội, nôn, buồn nôn, tăng huyết áp, ý thức có thể bình thường, hoặc lơ mơ, thậm chí hôn mê, bại liệt nửa người, khó nói hoặc không nói được.

Bệnh phình động mạch não có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, riêng nguy cơ vỡ phình mạch thường gặp nhất ở người già từ 55 đến 65 tuổi trở lên, khoảng 20% ca phình mạch não xảy ra ở độ tuổi từ 15 đến 45.

Mục tiêu tức thời của việc xử trí bệnh nhân bị vỡ phình mạch não là ngăn chặn xuất huyết lần 2, chảy máu lại có tỷ lệ tử vong hoặc tàn tật nặng lên đến 60-80%.

Lựa chọn điều trị tốt nhất tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, tùy thuộc vào vị trí, kích thước và hình dáng của túi phình. Độ tuổi và tình trạng lâm sàng của bệnh nhân cũng là yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn điều trị.

Ngoài yếu tố tuổi tác, những người thường xuyên hút thuốc lá; cao huyết áp; uống nhiều rượu, bia; lạm dụng thuốc; phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh có mức estrogen thấp; tiền sử gia đình bị phình mạch não; người bị chấn thương, tổn thương mạch máu… là nhóm có nguy cơ bị phình mạch máu não, được khuyến cáo cần khám tầm soát bệnh lý nguy hiểm này.

Trong thời gian vừa qua, bệnh viện đã tiếp nhận điều trị thành công nhiều trường hợp đa túi phình bị vỡ. Nhưng đây là lần đầu tiên tại BVĐK Trung ương Cần Thơ cũng như khu vực ĐBSCL, túi phình ở vị trí đỉnh động mạch nền được phẫu thuật thành công bằng sử dụng clip kẹp.

Phạm Phong