Dâu tằm đổi thay đất núi
Trên cùng một diện tích đất nhưng người dân huyện miền núi Trấn Yên, tỉnh Yên Bái đã có thu nhập cao hơn từ 3 - 4 lần nhờ chuyển đổi trồng lúa và hoa màu sang trồng dâu, nuôi tằm; nhiều gia đình có thu nhập vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Cuộc sống người dân ở các xã nông thôn mới nơi đây đang đổi thay từng ngày từ cây dâu, con tằm.
Ngay sau khi tằm lên né lứa đầu tiên của vụ dâu tằm năm nay, bà Trần Thị Hoàn ở thôn Ngòi Hóp, xã Báo Đáp, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái đã bắt tay vào dọn dẹp để chuẩn bị cho lứa tiếp theo. Dù ở cái tuổi gần 70, nhưng hai vợ chồng bà Hoàn vẫn hào hứng và miệt mài canh tác 8 sào dâu.
Bà Hoàn cho biết, vốn đầu tư ban đầu không nhiều lại thu hồi vốn nhanh, kỹ thuật chăm sóc không khó, công việc lại không quá nặng nhọc nên khá phù hợp với những người như ông bà. Trung bình mỗi năm, gia đình bà Hoàn có nguồn thu khoảng 70 triệu đồng từ dâu tằm.
“Từ lúc nuôi tằm thì kinh tế gia đình cũng khá lên, cũng đỡ phải dựa vào con; thứ hai nữa là trong thôn có những công trình gì thì có khoản thu nhập để đóng góp cùng thôn, như là xây nhà thôn hoặc làm đường...” - bà Hoàn chia sẻ.
Người dân xã Báo Đáp phấn khởi vì trồng dâu nuôi tằm cho hiệu quả kinh tế cao.
Có gần 10 năm gắn bó với nghề dâu tằm, gia đình chị Nguyễn Thị Dung ở thôn Đồng Bưởi, xã Báo Đáp, huyện Trấn Yên đã chuyển toàn bộ diện tích đất ruộng kém hiệu quả, đất soi bãi sang trồng dâu. Hiện với 1,4 mẫu dâu, mỗi tháng gia đình chị Dung thu về khoảng 80 kg kén. Theo giá bán hiện tại là 150.000 đồng/kg, mỗi tháng, gia đình thu nhập khoảng 12 triệu đồng.
“Em thấy thu nhập từ cây dâu nó phải gấp ba lần so với cây lúa, cây ngô. Mà nuôi nó cũng không vất vả như ngày xưa” - chị Dung nói.
Gia đình chị Nguyễn Thị Thảo, thôn Đồng Bưởi, xã Báo Đáp mới bắt đầu nghề nuôi tằm những lứa đầu tiên. Trước đây gia đình chị Thảo cho thuê ruộng do không có nhân lực, năm nay, qua tham quan các mô hình trồng dâu tại địa phương, chị Thảo quyết định bắt tay vào nghề mới này. Để hạn chế rủi ro và có đầu ra ổn định, chị Thảo đã tham gia vào HTX của địa phương và đã thành công ngay ở lứa tằm nuôi đầu tiên.
“Bước đầu tôi cũng nuôi được 2 nong và cũng có sự hỗ trợ của các thành viên trong HTX, ví dụ như lúc có vấn đề gì về dâu, về tằm như là bệnh tật chẳng hạn, thì cũng có các chị xuống xem cho vì mình mới làm chưa có kinh nghiệm. Giá kén có lúc được 180.000 - 190.000 đồng thì tôi thấy là thu nhập có hiệu quả” - chị Thảo nói.
Xã Báo Đáp hiện có gần 150 ha dâu, trong đó diện tích cho thu hoạch là hơn 132 ha, sản lượng kén năm 2022 đạt gần 210 tấn, đem về nguồn thu trên 20 tỷ đồng cho địa phương.
Mục tiêu của xã Báo Đáp là ngày càng mở rộng diện tích trồng dâu để nuôi tằm. Để làm được điều này, địa phương xác định tập trung tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm.
Bà Ngô Thị Thúy Vân, Chủ tịch Hội Nông dân xã Báo Đáp, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái cho biết: “Trước đây chưa có sự liên kết thì bà con tự nuôi và tự bán ra thị trường cho các thương lái tư nhân. Năm 2022 vừa qua, nhà máy đã được xây dựng trên địa bàn xã Báo Đáp; như vậy, sự tin tưởng vào cây dâu, con tằm của bà con nhân dân trong xã chắc chắn sẽ tăng lên rất nhiều”.
Dự án nhà máy ươm tơ tự động đặt ngay tại xã Báo Đáp, huyện Trấn Yên do Công ty cổ phần Dâu tằm tơ Yên Bái quản lý, bắt đầu đi vào hoạt động từ tháng 3/2023 với công suất 150 tấn tơ/năm, tương đương với 1.100 tấn kén. Sau khi chế biến, các sản phẩm tơ tằm sẽ được xuất khẩu sang thị trường Ấn Độ, Nhật Bản và các nước khối EU.
Ông Đinh Xuân Trường, Giám đốc Công ty cổ phần Dâu tằm tơ Yên Bái cho biết: Để đảm bảo nguồn nguyên liệu phục vụ cho quá trình sản xuất cũng như đảm bảo chất lượng tơ, công ty cam kết bao tiêu sản phẩm kén tằm cho các xã trên địa bàn huyện Trấn Yên và các địa phương lân cận. Đơn vị đặt mục tiêu thu mua khoảng 1.000 tấn kén trong năm nay. Đây là cơ sở để người dân Trấn Yên yên tâm gắn bó với nghề trồng dâu nuôi tằm.
“Công ty cam kết với bà con thu là mua toàn bộ sản phẩm và phân loại các sản phẩm. Bà con nào mà nuôi chưa đạt thì công ty cho bộ phận kỹ thuật xuống hướng dẫn để bà con làm có chất lượng kén tốt hơn, nguồn thu nhập ổn định hơn. Việc liên kết sản xuất sẽ giúp cho bà con nông dân có kỹ thuật tốt hơn, nuôi trồng được hiệu quả hơn, thứ hai là giúp cho doanh nghiệp có được nguồn nguyên liệu tốt hơn, chất lượng cao hơn, để làm ra được những sản phẩm tơ chất lượng cao nhất phục vụ cho thị trường xuất khẩu” - ông Trường nói.
Theo tính toán cứ 1 ha dâu tằm cho thu nhập khoảng 200 triệu đồng, cao hơn từ 2 đến 3 lần so với các loại hoa màu khác. Hiện nay, cũng như ở Báo Đáp, các xã trồng dâu nuôi tằm khác ở Trấn Yên đều đã thành lập được các tổ hợp tác và HTX, tạo ra chuỗi liên kết chặt chẽ giữa các hộ chăn nuôi với đơn vị thu mua. Những năm qua, tỉnh Yên Bái cùng với doanh nghiệp cũng triển khai nhiều chương trình hỗ trợ cho các hộ nuôi tằm như: hỗ trợ kinh phí xây nhà nuôi tằm, hỗ trợ kiến thức, kỹ thuật và quan trọng hơn cả là bao tiêu sản phẩm với giá cả ổn định... Đây là cơ sở để nghề trồng dâu nuôi tằm mở rộng, phát triển hơn, đem lại cuộc sống ấm no cho nhiều miền quê ở Yên Bái./.
