Đầu tư sâu rộng để có nhiều vở diễn về Hà Nội

Qua 5 kỳ tổ chức, Liên hoan Sân khấu thủ đô đã và đang tạo dựng thương hiệu riêng, trở thành sân chơi nghệ thuật để các nghệ sĩ tại Hà Nội có dịp sáng tác về mảnh đất và con người Hà Nội hào hoa, thanh lịch. Với những tiêu chí mở, Liên hoan Sân khấu thủ đô ngoài hướng đến giá trị tư tưởng truyền thống của dân tộc, còn khuyến khích các nhà hát mang tới những vở diễn có giá trị về Hà Nội. Ở chiều ngược lại, các đơn vị nghệ thuật cũng cố gắng thực hiện điều này với những cách tiếp cận khác nhau.

Tại Liên hoan Sân khấu thủ đô lần thứ V vừa diễn ra, vở “Huyền tích chùa Một Cột” của sân khấu Lệ Ngọc chọn mốc thời gian là giai đoạn trị vì của vua Lý Thái Tông, người đã cho xây dựng ngôi chùa Một Cột tại Thăng Long, gắn với câu chuyện về cuộc đấu tranh giữ nước trong thế kỷ XI để kiến giải sự ra đời của biểu tượng văn hóa này. Khán giả cũng cảm động và thán phục An Tư công chúa những ngày Thăng Long bị vó ngựa Nguyên Mông giày xéo trong “Trung trinh liệt nữ” của Nhà hát Chèo Hà Nội. “Trời Nam” của Nhà hát Cải lương Hà Nội ngợi ca hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung trong cuộc chiến chống quân Thanh, bảo vệ Thăng Long thế kỷ XVIII...

Cảnh trong vở 'Trung trinh liệt nữ" của Nhà hát Chèo Hà Nội - HCV Liên hoan Sân khấu Thủ đô lần thứ V

“Bất tử với Thăng Long” của Nhà hát Cải lương Việt Nam là câu chuyện về cuộc đời của Tổng đốc Nguyễn Tri Phương, người đã quyết tử bảo vệ thành Hà Nội khi bị Pháp đánh chiếm. “Mưa đỏ” của Nhà hát Kịch nói Quân đội, dù không trực tiếp lấy bối cảnh Hà Nội nhưng vẫn ca ngợi những người con Hà Nội anh dũng, trung kiên trong cuộc chiến đấu bảo vệ thành cổ Quảng Trị năm 1972. Trong khi đó, Nhà hát nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Hà Nội dàn dựng vở kịch xiếc “Hà Nội - thành phố của những giấc mơ”.

Theo Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội, NSND Quốc Trượng, các tác phẩm đã thể hiện rõ tình yêu dành cho Hà Nội, mảnh đất nghìn năm văn hiến. "Đề tài về Hà Nội rất rộng, nhiều hướng khai thác, từ lịch sử, địa danh, đến người Hà Nội trong kháng chiến hoặc đi muôn nơi tranh đấu, cống hiến, sự chuyển mình của đất và người thủ đô hôm nay...".

Tuy nhiên, như NSƯT Lê Nguyên Đạt - đạo diễn đến từ phương Nam dàn dựng 3 tác phẩm tham gia Liên hoan Sân khấu thủ đô năm 2022 - thừa nhận, sáng tạo đề tài về Hà Nội không dễ, "nhưng không nên cố bắt chước, mà phải dựng vở bằng góc nhìn của chính con người miền Nam mới có nét riêng và sức thuyết phục".

Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội, NSND Trung Hiếu cho biết: “mỗi năm, Nhà hát đầu tư dựng từ 3 - 5 vở, trong đó đề tài Hà Nội luôn được ưu tiên bằng việc trực tiếp đặt hàng, hoặc nhận các tác phẩm gửi đến. Tuy nhiên, vẫn hiếm kịch bản đạt yêu cầu, nội dung chưa đủ sâu, thông điệp chưa rõ ràng, xây dựng tình huống, tính cách nhân vật thiếu nhất quán...".

Đạo diễn, NSND Giang Mạnh Hà nhìn nhận, có lẽ phải qua cuộc "rà soát nội lực" này, cơ quan quản lý nhà nước mới có cơ hội nắm bắt được thực lực của sân khấu thủ đô, hiểu thêm tâm tư cảm xúc khán giả, để đưa ra những giải pháp đầu tư trọng điểm nhằm khắc phục tình trạng thiếu kịch bản, thiếu tác phẩm nghệ thuật khai thác về đề tài Hà Nội, khơi thông cho những khó khăn của các đơn vị nghệ thuật trên địa bàn Hà Nội. Các đơn vị nghệ thuật và nghệ sĩ cũng cần không ngừng trau dồi nghề nghiệp, thực hiện nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và chất lượng nghệ thuật cao, xứng tầm với vị thế thủ đô để phục vụ khán giả.

Chủ tịch Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, NSND Trịnh Thúy Mùi cho biết thêm, để thu hút các đơn vị sân khấu trên cả nước dàn dựng tác phẩm về Hà Nội thì cần có sự đầu tư sâu rộng. Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam có thể tham gia hỗ trợ Hà Nội về mặt chuyên môn, thu lượm các các kịch bản về đề tài Hà Nội. Sau đó, Hà Nội hỗ trợ các đơn vị dàn dựng, có kế hoạch đầu tư cho các vở diễn về đề tài Hà Nội…

Hương Sen