Đẩy mạnh hoạt động trợ giúp pháp lý

Trợ giúp viên pháp lý lắng nghe, hướng dẫn cho người dân tại Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh (tháng 4/2019).

Bà Vũ Thị Uyên, Phó Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh (Sở Tư pháp) cho biết: “Trung tâm triển khai các nhiệm vụ cụ thể như: Nâng cao chất lượng vụ việc trợ giúp viên pháp lý, chú trọng việc tham gia tố tụng của trợ giúp viên pháp lý; phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng đạt hiệu quả; nâng cao hiệu quả hoạt động truyền thông về TGPL và TGPL tại cơ sở, góp phần vào việc thực hiện xóa nghèo pháp luật và xây dựng nông thôn mới.

Theo đó, công tác TGPL tại cơ sở được đẩy mạnh, tạo điều kiện cho những người được TGPL sinh sống tại những xã thuộc vùng sâu, vùng xa không có điều kiện tiếp cận dịch vụ TGPL. Hàng năm, Trung tâm đã tổ chức trung bình 60 hội nghị TGPL tại các thôn, xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh. Thông qua các hội nghị, người dân được tư vấn trực tiếp, giải đáp các nội dung, kiến nghị còn vướng mắc hoặc chưa rõ về các lĩnh vực pháp luật, các nội dung liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người dân, bảo đảm tốt nhất cho quyền và lợi ích hợp pháp của người dân trước pháp luật.

Hoạt động tiếp dân tại trụ sở cơ quan đảm bảo phù hợp, thuận lợi. Trong một số trường hợp đặc biệt, người yêu cầu TGPL là phụ nữ, nạn nhân của bạo lực gia đình, nạn nhân bị mua bán người, nạn nhân bị xâm hại tình dục... có yêu cầu giữ bí mật sẽ được bố trí địa điểm phù hợp cho việc tiếp nhận và thụ lý hồ sơ, tạo tâm lý yên tâm, tin tưởng.

Cùng với đó, tăng cường truyền thông về các hoạt động TGPL trên địa bàn tỉnh, Trung tâm tiếp tục phối hợp với Trung tâm Truyền thông tỉnh và truyền hình cấp huyện giới thiệu về chính sách TGPL đến với người dân; duy trì đường dây nóng về TGPL, công bố số điện thoại đường dây nóng trên các phương tiện thông tin đại chúng, trong tờ gấp pháp luật đảm bảo cho người dân dễ dàng tiếp cận, liên hệ khi có nhu cầu. Qua đó, người dân đã từng bước có nhận thức đúng đắn về hoạt động, nhiều đối tượng đã tìm đến Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh khi có nhu cầu TGPL. Người được TGPL hài lòng về tinh thần, thái độ phục vụ, cách thức thực hiện, nội dung TGPL.

Ông Ôn Vạn Thắng, trú tại phường Hồng Hà, TP Hạ Long, cho biết: “Do gia đình có việc liên quan đến lĩnh vực luật pháp, sau khi tìm hiểu biết mình thuộc diện được TGPL, tôi đã đến Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh nhờ tư vấn hướng dẫn. Các trợ giúp viên pháp lý tiếp tôi rất nhiệt tình, giải thích chu đáo về các quy định pháp luật có liên quan. Vụ việc của gia đình hiện vẫn chưa kết thúc nhưng dù kết quả thế nào, tôi vẫn rất cảm kích những điều mà các trợ giúp viên pháp lý đã hướng dẫn, trợ giúp cho gia đình tôi.

Trong 9 tháng năm 2019, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh đã TGPL 148 vụ việc, trong đó tư vấn 82 vụ việc; tham gia tố tụng để bào chữa 33 vụ việc; tham gia tố tụng bảo vệ 31 vụ việc; đại diện ngoài tố tụng 2 vụ việc. Thông qua các hoạt động tư vấn pháp luật, Trung tâm đã TGPL miễn phí, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các đối tượng được TGPL.

Cán bộ Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh thực hiện TGPL cho đồng bào dân tộc thiểu số tại xã Nam Sơn, huyện Ba Chẽ (tháng 6/2019). Ảnh: Hồng Ngọc

Cùng với những thuận lợi thì hoạt động TGPL vẫn gặp không ít khó khăn, Quảng Ninh là một tỉnh biên giới, miền núi, hải đảo có địa hình phức tạp, đối tượng được TGPL chiếm tỉ lệ cao, thường cư trú tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, miền núi, hải đảo. Trong khi đó, thực hiện Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015-2025, đó là tập trung thực hiện vụ việc TGPL trong đó chú trọng vụ việc tham gia tố tụng, đặc biệt là trong lĩnh vực tố tụng hình sự, hôn nhân và gia đình, các vụ việc đại diện ngoài tố tụng, tư vấn pháp luật tại trụ sở, tư vấn pháp luật tiền tố tụng nên việc phát hiện nhu cầu TGPL tại cơ sở còn ít và chưa kịp thời, số lượng vụ việc phụ thuộc phần lớn vào việc người được TGPL có điều kiện để đến với trụ sở Trung tâm hay không.

Mặt khác, số lượng trợ giúp viên pháp lý dù đã được quan tâm, kiện toàn song chưa đủ để đáp ứng nhu cầu chuyên sâu theo các lĩnh vực pháp luật. Việc phát triển nguồn trợ giúp viên pháp lý còn gặp nhiều khó khăn. Kinh nghiệm tranh tụng của các trợ giúp viên pháp lý chưa nhiều, cần được tích lũy qua việc thực hiện vụ việc tham gia tố tụng trong khi số lượng vụ việc TGPL nói chung và số lượng vụ việc tham gia tố tụng đều giảm. Nhiều hoạt động trợ giúp cho các đối tượng đặc thù chưa có kinh phí triển khai nên chỉ được lồng ghép trong các hoạt động nghiệp vụ chung...

Theo bà Vũ Thị Uyên, trong thời gian tới, đơn vị tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động TGPL tại cơ sở, kết hợp thực hiện các Kế hoạch TGPL cho trẻ em, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, người nhiễm HIV và chính sách TGPL trong các chương trình giảm nghèo; đẩy mạnh truyền thông về TGPL qua nhiều hình thức đa dạng, phong phú để người dân dễ tiếp cận. Cùng với đó, nâng cao nghiệp vụ, trách nhiệm của đội ngũ người thực hiện TGPL, chú trọng vào các vụ việc TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng.

Người được trợ giúp pháp lý

- Người có công với cách mạng.

- Người thuộc hộ nghèo.

- Trẻ em.

- Người dân tộc thiểu số cư trú ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

- Người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi.

- Người bị buộc tội thuộc hộ cận nghèo.

- Người thuộc một trong các trường hợp sau đây có khó khăn về tài chính:

+ Cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ;

+ Người nhiễm chất độc da cam;

+ Người cao tuổi;

+ Người khuyết tật;

+ Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi là bị hại trong vụ án hình sự;

+ Nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình;

+ Nạn nhân của hành vi mua bán người theo quy định của Luật Phòng, chống mua bán người;

+ Người nhiễm HIV.

(Điều 7, Luật Trợ giúp pháp lý 2017)

Thanh Hoa