ĐB Nguyễn Anh Trí: Các đồng chí không thương người dân Tây Bắc à?

ĐBQH Nguyễn Anh Trí

Tiếp tục phần thảo luận về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước, chiều 28.5, theo ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) hiện tượng "đầu chuột đuôi voi" của kinh phí đầu tư cho các dự án vừa qua làm cử tri giật mình. Với một dự án nạo vét sông Sào Khê phê duyệt ban đầu là 72 tỉ, thế nhưng sau đó cứ nở dần, nở dần lên đến gần 2.600 tỉ, quả là quá sức tưởng tượng.

“Có thể nói cả thế giới khó tìm ra được loại bột nở nào để làm nở kinh phí đầu tư lúc đầu chỉ là con chuột nhắt, sau là con voi, lại là voi ma mút như vậy. Nhưng ở Việt Nam chúng ta, rất lạ là, có không ít những dự án nở dần như vậy”, ông Trí nói.

Đại biểu này băn khoăn, điều này xảy ra trong tất cả các lĩnh vực đường sá, cầu cống, nhà máy, trường học, tượng đài, bệnh viện, cả vật thể và phi vật thể, toàn là trăm ngàn tỉ. Chính phủ lấy tiền ở đâu để bù vào. Ngân sách hằng năm đã được Quốc hội thông qua, đã phân bổ hết, tại sao lại làm khó cho Chính phủ như vậy?

“Phần lớn các dự án của nhà nước đều chậm tiến độ vì những lý do thiếu sâu sát, thiếu quyết tâm, thiếu phương pháp làm việc, thậm chí là thờ ơ, thiếu trách nhiệm. Những cán bộ làm dự án thường sử dụng một thì đặc biệt để báo cáo công việc, tôi tạm gọi là "thì hiện tại tiếp diễn kéo dài". Đó là một thì không có trong ngữ pháp tiếng việt”, ông Trí nhấn mạnh.

Tranh luận lại với ý kiến ĐB Nguyễn Anh Trí, ĐB Bùi Văn Phương (Ninh Bình) lý giải, trước khi có Luật Đầu tư công, vấn đề dự án đầu tư có điều chỉnh là hiện thực nhưng không phải dự án nào điều chỉnh đầu tư đều là sai, là không đúng, là mờ ám.

Về ví dụ của ĐB Trí, ĐB Phương cho biết dự án này bắt đầu từ năm 2001, cách đây 17 năm. Ban đầu mục tiêu là nạo vét sông phục vụ thủy lợi tưới tiêu sản xuất nông nghiệp, nhưng vì sông Sào Khê chảy qua khu vực cố đô Hoa Lư nơi bến sông ngày xưa vua Lý Công Uẩn dời kinh đô ra Hà Nội, nên nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội nhà nước cho đầu tư để tôn tạo cố đô Hoa Lư. Sông Sào Khê chảy qua di sản thế giới Tràng An và Ninh Bình lại là vùng đất du lịch, cho nên dự án được điều chỉnh lại thêm.

Đầu tiên mục tiêu chỉ dành cho sản xuất nông nghiệp, sau đó dự án điều chỉnh với 4 mục tiêu là sản xuất nông nghiệp, tôn tạo cố đô Hoa Lư, tạo nền tảng một bước để Tràng An được công nhận là di sản thế giới, phục vụ cho giao thông thủy, phục vụ cho các công trình để phát triển du lịch. Chính vì yêu cầu đó, dự án được điều chỉnh lại.

“Nguồn vốn ngân sách nhà nước trong dự án này chỉ có khoảng 1.400 tỉ, số vốn còn lại là số vốn của doanh nghiệp và các nguồn vốn khác để kết hợp phát triển du lịch của địa phương”, đại biểu này nói.

Còn theo ĐB Trương Trọng Nghĩa, dự án này đội vốn 36 lần từ 72 tỉ lên 2.500 tỉ, đồng thời Ninh Bình cũng là nơi có số nợ đọng lớn, nợ đọng là 5.900 tỉ trong khi số vốn bố trí thì chỉ có 2.000 tỉ, chiếm 34% tổng nợ, có nghĩa là phần còn lại trên 65% chưa có phương án bố trí nguồn.

“Tôi nghĩ trên thế giới này một dự án đầu tư phát triển tăng vốn hơn 30 lần như thế thì không thể giải thích gì thêm được, vì đầu tư phát triển quan trọng nhất là chất lượng và hiệu quả. Dự án kéo dài chưa nói tham nhũng, tiêu cực là nó đã không có hiệu quả và không hiệu quả thì nó lại tác động ngược trở lại nền kinh tế, thua lỗ và nó là gánh nặng của nền kinh tế”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

Ông Nghĩa đề nghị thanh tra dự án này và từ thanh tra này, nếu do khách quan và đáng khen thưởng thì khen thưởng, còn chỗ nào đáng khắc phục, đáng sửa chữa và phải rút kinh nghiệm thì phải rút kinh nghiệm, giải trình ở đây không thể nào hết được.

Cũng theo ĐB Trí, nói trong dự án đó chỉ có 1.400 tỉ tiền của nhà nước, còn lại là kêu gọi vốn. 1.400 tỉ không nhiều à? Có nở ra nhưng nở gấp 2-3 lần là quá đáng, còn nở nhiều như thế này thì nên xin làm một dự án khác. “Tôi đã từng làm quản lý 5 dự án khi làm viện trưởng tôi biết, có nhưng chỉ chừng mực”.

“Còn lấy lý do đây là nơi ngày xưa vua ở nên rất quan trọng, các đồng chí không thương người dân ở Tây Bắc không có cơm ăn, rất khổ, người ta phải di dân. Không ai thích di dân, người ta phải di chuyển chỗ nọ chỗ kia. Không thương những đoạn đường ở Tây Bắc, Tây Nam rất khó khăn. Một lần tôi đi chỉ còn thiếu đường là ứa nước mắt, tại sao không thương họ?”, ông Trí nói.

Đại biểu này nói tiếp, có những vùng như Hà Giang, mùa hoa tam giác mạch đưa ra cả thế mạnh mới, họ rất cần đường, tại sao không giúp họ?

“Xin thưa Quốc hội, có hàng triệu người đang mang gen bệnh, tôi chỉ cần xin 1.000 tỉ, tôi cam đoan với Quốc hội có thể giảm được tỷ lệ người mang gen bệnh cho cộng đồng người Việt Nam để cải thiện giống nòi rất nhiều trong bệnh thalassemia, nhưng chúng tôi không dám xin và xin cũng không được”, ông Trí chia sẻ.

Lam Thanh