Để giá dừa Bình Định không lệ thuộc vào... Trung Quốc

Xuất khẩu thô là chủ yếu

Bình Định hiện có khoảng 10.000ha dừa, tập trung tại các huyện Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Phù Cát; sản lượng đạt khoảng 97.368 tấn/năm, tương đương 81 triệu quả.

Dừa được bóc vỏ để XK sang thị trường Trung Quốc.

Trong đó, dừa tươi dùng để uống nước là 16 triệu quả, số còn lại là dừa hái khô XK sang Trung Quốc. Điều đáng nói là mặc dù Bình Định đang sở hữu nguồn nguyên liệu dừa rất lớn, nhưng ngành chế biến dừa ở tỉnh này hiện còn rất yếu, chỉ mỗi HTXNN Ngọc An ở huyện Hoài Nhơn là có chế biến tinh dầu dừa, nhưng quy mô còn rất nhỏ.

Ông Nguyễn Ngọc Nghiệp, Giám đốc HTXNN Ngọc An, cho biết hiện năng lực chế biến tinh dầu dừa của HTX chỉ đạt khoảng từ 30.000 – 36.000 lít/năm. Do đó, nguyên liệu cần cho hoạt động này cũng rất ít. “Số lượng dừa nguyên liệu HTX dùng để chế biến tinh dầu dừa chỉ chiếm một phần bé nhỏ trong tổng sản lượng dừa của cả tỉnh. Hoạt động chủ yếu của HTX là thu mua dừa khô trong các hộ thành viên và trong dân để XK sang Trung Quốc”, ông Nghiệp nói.

Hiện nay thị trường Trung Quốc chủ yếu nhập dừa nguyên quả. Dừa khô được bóc lớp vỏ ngoài, phần sọ dừa bên trong còn cả nước được phía Trung Quốc thu mua rất mạnh. Cũng theo ông Nghiệp, trong tổng sản lượng dừa hàng năm của Bình Định, chiếm phần lớn là được cung ứng cho thị trường Trung Quốc. Đó chỉ mới là nói riêng về dừa ở Bình Định, số lượng dừa mà các địa phương trong nước bán cho Trung Quốc con số “khủng” hơn rất nhiều. Do tiêu thụ dừa với số lượng lớn như vậy, nên hiện thị trường Trung Quốc đang quyết định giá dừa tại Việt Nam.

Hàng năm người trồng dừa ở Bình Định thu hoạch 81 triệu quả dừa, trong đó 16 triệu quả dùng uống nước, còn lại là dừa khô XK đi Trung Quốc.

“Ví như vào thời điểm này năm ngoái, giá dừa tại địa phương tăng đến 15.000đ/quả, do thị trường Trung Quốc thu mua dừa ào ạt. Thế nhưng hiện nay do sức mua của Trung Quốc rất yếu, nên giá dừa tuột xuống chỉ còn 5.000đ/quả, mất đứt 2/3 giá so năm ngoái”, ông Nghiệp bộc bạch.

Làm sao tránh lệ thuộc

TS Hồ Huy Cường, Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Duyên hải Nam Trung bộ cho rằng, không có loại quả nào như quả dừa, có thể sử dụng từ thân cây, vỏ đến sọ dừa, cơm dừa và nước dừa. Vỏ quả dừa (còn gọi là xơ dừa) được ép thành bánh, cho vào những chất dinh dưỡng cho cây trồng, sau đó XK sang những nước làm nông nghiệp công nghệ cao trong nhà màng và phát triển nông nghiệp đô thị.

Sọ dừa thì được chế biến thành than hoạt tính, loại than đang được các nước châu Âu thu mua mạnh với giá trị cao. Thân cây dừa được tách sợi để làm đồ thủ công mỹ nghệ và đồ gia dụng, phù hợp với xu thế của xã hội hiện nay là không dùng đồ vật làm bằng nhựa tái chế, nên những sản phẩm thân thiện với môi trường được làm từ dừa sẽ được người tiêu dùng cả thế giới ưa chuộng.

Cơm dừa ngoài chế biến tinh dầu, còn là nguyên liệu để chế biến thành nhiều sản phẩm đặc biệt khác là sữa dừa, kem dừa dưỡng da, sấy khô chế biến thành nhân bánh sôcôla, nhân các loại bánh lương thực khác.

Sản phẩm dầu dừa tinh khiết của HTXNN Ngọc An.

“Trung Quốc còn dùng cơm dừa để ép ra một loại nước giải khát gọi là sữa dừa có hàm lượng dinh dưỡng rất cao, phù hợp cho trẻ em phát triển thể chất. Chỉ xơ dừa ở Việt Nam mới chỉ được làm nguyên liệu để dệt thảm chùi chân hoặc làm dây dừa, còn Nhật Bản nhập chỉ xơ dừa về để SX nệm ghế xe ô tô cao cấp. Mút cao su làm nệm ghế xe ô tô không có sức hút tự nhiên, sẽ gây hại cho sức khỏe, người tiêu dùng các nước tiến bộ không ưa chuộng. Trong khi đó nệm ghế ô tô làm bằng xơ dừa hút ẩm, hút mồ hôi rất tốt”, ông Nguyễn An Điềm, nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng Cty Pisico Bình Định, phân tích thêm.

Vấn đề được đặt ra là phải làm gì để dừa không quá lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc như hiện nay? Trả lời câu hỏi này, TS Hồ Huy Cường khẳng định không gì khác hơn là phải chuyển đổi mạnh từ XK thô sang chế biến sâu những sản phẩm từ dừa, tạo đầu ra cho dừa nguyên liệu.

Đây cũng là khát vọng của HTXNN Ngọc An. Ông Nguyễn Ngọc Nghiệp, Giám đốc HTX, cho rằng hoạt động chế biến tinh dầu dừa của đơn vị đã đi qua khỏi ngưỡng khởi nghiệp, sản phẩm đã thuyết phục được người tiêu dùng. Tinh dầu dừa của HTXNN Ngọc An đã có mặt tại các siêu thị và các đại lý trong tỉnh và được giới thiệu với người tiêu dùng trong cả nước. Nếu được đầu tư nâng cấp, mở rộng nhà máy chế biến tinh dầu dừa, thì hiệu quả kinh tế từ dừa mang lại sẽ đạt cao hơn.

ĐÌNH THUNG – LÊ KHÁNH