Dẹp loạn hay thu phí vỉa hè - bài 2: Dẹp 'loạn' chưa xong đã muốn thu phí

Đóng phí khi “chiếm” vỉa hè

Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM vừa có văn bản gửi UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện cùng các đơn vị có liên quan về việc rà soát, cung cấp danh mục các tuyến đường có lòng đường, vỉa hè đủ điều kiện tổ chức các hoạt động ngoài mục đích giao thông. Đây là nội dung phục vụ xây dựng đề án Thu phí sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố tại TPHCM.

Đường Phan Bội Châu (quận 1) - một trong những tuyến đường thu phí đỗ xe dưới lòng đường. Ảnh: H.H

Trước đó, ngày 15/11/2022, Sở GTVT có tờ trình gửi UBND TPHCM xem xét ban hành quyết định thay thế Quyết định số 74/2008/QĐ-UBND ngày 23/10/2008 của UBND TPHCM về quản lý và sử dụng lòng đường, vỉa hè TPHCM.

Khu vực đỗ xe có thu phí trên đường Phan Chu Trinh (quận 1) bị chiếm dụng. Ảnh: H.H

Trong dự thảo có quy định nội dung về 7 trường hợp sử dụng tạm thời một phần hè phố phải đóng phí. Cụ thể, gồm: Điểm tổ chức kinh doanh dịch vụ, mua, bán hàng hóa; Điểm bố trí các công trình, tiện ích phục vụ giao thông công cộng có thu tiền sử dụng; Điểm lắp đặt công trình tạm, trụ quảng cáo tạm; Tổ chức các hoạt động văn hóa (thể thao, diễu hành, lễ hội); Điểm trông, giữ xe phục vụ hoạt động văn hóa; Điểm trung chuyển vật liệu, phế thải xây dựng để phục vụ thi công công trình của hộ gia đình; Điểm trông giữ xe có thu phí.

Ngoài ra, còn có 3 trường hợp sử dụng tạm thời một phần lòng đường phải đóng phí gồm: Tổ chức các hoạt động văn hóa, điểm trông, giữ ô tô phục vụ hoạt động văn hóa có thu tiền sử dụng; Điểm trung chuyển rác thải sinh hoạt của doanh nghiệp vệ sinh môi trường đô thị; Bố trí điểm trông, giữ xe có thu phí.

Để cơ sở xây dựng đề án thu phí sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố trên địa bàn thành phố phù hợp tình hình thực tiễn của địa phương, Sở GTVT TPHCM đề nghị các Ban Quản lý khu đô thị, UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện rà soát trên địa bàn quản lý, cung cấp danh mục tuyến đường dự kiến đáp ứng điều kiện để tổ chức các hoạt động sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố.

Thu phí đỗ xe vẫn đang gặp khó

Việc Sở GTVT TPHCM xây dựng đề án Thu phí sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố khiến nhiều người tỏ ra băn khoăn. Bởi lẽ, tấm gương nhãn tiền cho đề án này chính là việc TPHCM tổ chức thu phí sử dụng tạm thời lòng đường để đỗ xe ô tô còn chưa phát huy hiệu quả.

Người đi bộ bị đẩy xuống đường vì vỉa hè bị chiếm dụng (hình ảnh ghi nhận tại đường An Dương Vương, phường An Lạc, quận Bình Tân). Ảnh: H.H.

Theo ghi nhận của PV, hiện nay một số tuyến đường áp dụng thu phí sử dụng tạm thời lòng đường để đỗ ô tô khá lộn xộn. Chiều 18/2, PV có mặt tại đường Phan Chu Trinh (cửa Tây chợ Bến Thành). Mặc dù tuyến đường này đã có bảng thông tin với nội dung tuyến đường đỗ ô tô có thu phí theo thời gian (theo Nghị quyết của HĐND TP). Tuy nhiên, khu vực kẻ vạch dùng để dừng, đỗ phương tiện này đã bị một số tiểu thương chiếm dụng làm điểm kinh doanh, một số cá nhân còn đặt bảng “giữ xe đi chợ” và tiến hành thu tiền vé giữ xe ngay tại nơi này.

Ngoài khu vực này, tuyến đường An Dương Vương (quận 5) là khu vực tập trung rất đông cửa hàng phụ tùng, phụ kiện ô tô. Những cửa hàng này tận dụng đoạn đường phía trước cửa làm nơi đỗ xe cho khách, và thực hiện sửa chữa, thay lắp các phụ tùng, phụ kiện cho khách hàng.

Theo tìm hiểu của phóng viên, thời gian đầu khi triển khai thu phí đỗ xe dưới lòng đường (thời điểm trước khi được giao về cho lực lượng Thanh niên Xung phong quản lý) đã xảy ra tình trạng thất thoát.

Cụ thể, tại buổi làm việc với lãnh đạo UBND TPHCM vào tháng 8/2018, ông Võ Khánh Hưng, Phó Giám đốc Sở GTVT thừa nhận việc thu phí vào thời điểm đó có nhiều bất cập. Mức thu bình quân chỉ đạt 11 triệu đồng/ngày (thứ bảy, chủ nhật từ 5 đến 6 triệu đồng/ngày). Nguyên nhân khiến mức thu thực tế thấp rất nhiều so với đề án (khoảng 1 tỷ đồng/ngày) là phần mềm thu phí và thiết bị cung cấp cho nhân viên thu phí thường bị trục trặc.

Lãnh đạo Sở GTVT cho hay, tỉ lệ thất thoát phí đỗ xe thời kỳ đó lên tới 50 đến 60%. Tại nhiều điểm giữ xe, lượng phương tiện đỗ khá nhiều nhưng kinh phí thu về không bao nhiêu. Có tình trạng nhân viên giữ xe thu tiền nhưng không hướng dẫn các thủ tục gửi xe, cách thức sử dụng phần mềm, không xé vé..

Trong khi đó nhiều tài xế phản ứng với mức phí mới. Trên một số tuyến đường, việc bố trí nơi đỗ xe có thu phí đã gây phản ứng từ chủ các cửa hàng và một số hộ dân nhà mặt tiền đường bị ảnh hưởng.

Đặc biệt, công tác phối hợp trong quá trình thu còn rất nhiều bất cập. Theo Nghị quyết của HĐND TPHCM, phí đỗ xe áp dụng từ 6 đến 24 giờ hằng ngày, trong khi nhân viên thu phí chủ yếu làm việc theo giờ hành chính. Nhiều nơi, nhân viên thu phí chỉ có mặt từ 9 giờ sáng và làm việc đến 16 giờ chiều. Thứ bảy và chủ nhật họ không làm việc nên Sở GTVT TPHCM phải cử lực lượng đoàn viên thanh niên đến phối hợp.

Chính vì lý do này mà lãnh đạo sở này đã đề xuất UBND TPHCM giao việc thu phí đỗ xe trên đường theo giờ cho lực lượng thanh niên xung phong để hạn chế thất thoát.

Tháng 12/2020, UBND TPHCM chính thức giao nhiệm vụ quản lý hoạt động đỗ xe và thu phí sử dụng tạm thời lòng đường cho Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích Thanh niên xung phong (Công ty TNXP). Sau hơn 2 năm thực hiện, hoạt động thu phí này hiện vẫn chưa đạt được như kỳ vọng.

Trong năm 2021, đơn vị này chỉ thu được 2,07 tỷ đồng, trong khi chi phí bỏ ra hơn 10 tỷ đồng. Ngoài nguyên nhân chính được xác định là năm 2021, TPHCM phải giãn cách xã hội thời gian dài do dịch bệnh, người dân không ra đường, việc thu phí gặp nhiều khó khăn. Công ty TNXP còn cho biết, một số khu vực hiện đang tổ chức đậu xe có thu phí như đường An Dương Vương (quận 5), Thủ Khoa Huân, Phan Chu Trinh, Ngô Đức Kế (quận 1)… người dân kinh doanh cửa hàng, buôn bán thường không cho đậu xe. Có trường hợp họ chiếm dụng luôn ô đậu xe để bố trí xe khách vào nhà hàng, tự ý thu tiền mặt, ngăn cản nhân viên hướng dẫn khách hàng đặt chỗ đậu xe qua phần mềm…

Sau đó, phía Công ty TNXP đã có văn bản gửi Sở GTVT TPHCM xin tạm ngưng hoạt động tổ chức thu phí sử dụng tạm thời lòng đường để đỗ ô tô. Tuy nhiên, đề xuất này không được Sở GTVT TPHCM chấp thuận.

UBND TPHCM sau đó đã ra văn bản yêu cầu Công ty TNXP cùng các đơn vị, sở ngành, quận huyện tăng cường thực hiện công tác phối hợp trong công tác tổ chức thu phí sử dụng tạm thời lòng đường để đỗ ô tô.

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Lê Thành Khoa, Giám đốc Công ty TNHH MTV Dịch vụ Công ích Thanh niên xung phong cho biết: “Các vấn đề khó khăn về thu phí đã được phản ánh trước đây. Hiện nay chúng tôi đã báo cáo phương án thu phí mới đến UBND TP, khi có kết quả cụ thể sẽ thông tin đến báo chí sau”.

HỮU HUY