Di dời nhà máy thép cần phải đánh giá tác động môi trường

Hiện nay, dư luận tại tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nẵng rất quan tâm việc UBND tỉnh Quảng Nam có chủ trương dời Nhà máy sản xuất thép Việt - Pháp (gọi tắt Nhà máy thép Việt-Pháp) tại Cụm công nghiệp Thương Tín, phường Điện Nam Đông, thị xã Điện Bàn, lên thôn Hoa, thị trấn Thạnh Mỹ, huyện miền núi Nam Giang.

Theo thông báo, công tác di dời nhà máy này sẽ thực hiện vào tháng 2-2019, tuy nhiên có nhiều ý kiến khác nhau từ các cơ quan chức năng và các địa phương liên quan đến lĩnh vực bảo vệ môi trường…

Qua trao đổi, ông Nguyễn Công Bình, Trưởng phòng Tài nguyên – Môi trường (TN-MT) huyện Nam Giang cho biết, từ đầu năm 2018 đến nay, UBND huyện cùng ngành chức năng đã nhiều lần tổ chức họp dân tại thôn Hoa và thôn Đồng Râm để lấy ý kiến về việc Nhà máy thép Việt –Pháp dời lên đây.

Qua đó, đa số người dân ủng hộ chủ trương của nhà nước, song yêu cầu nhà máy phải cam kết đảm bảo không tác động xấu đến môi trường tại khu vực như không gây khói bụi ảnh hưởng đến khu dân cư, không xả thải gây ô nhiễm nguồn nước…

Đây cũng là vấn đề cần cân nhắc. Vì thực tế hai thôn Hoa và Đồng Zâm hiện có hơn 300 hộ dân. Khu vực này mặc dù không có khe suối lớn, nhưng có nhiều khe suối nhỏ, cạn về mùa khô, mùa mưa nước chảy về Khe Hoa, đổ ra sông Vu Gia. Xung quanh khu vực dự định đặt nhà máy thép là rừng trồng keo nguyên liệu của người dân…

Địa điểm sẽ di dời Nhà máy Thép Việt-Pháp đến khu vực thôn Hoa, Nam Giang.

Không phải bây giờ mà từ tháng 9-2016, tỉnh Quảng Nam đã có chủ trương dời Nhà máy thép Việt-Pháp ra khỏi khu dân cư ở phường Điện Nam Đông, thị xã Điện Bàn, do áp lực về vấn đề môi trường nhà máy này gây ra đối với người dân sống quanh khu vực.

Thời điểm đó, UBND tỉnh Quảng Nam cho phép Công ty TNHH Thép Việt - Pháp lập dự án xây dựng nhà máy luyện cán thép trên diện tích rộng hơn 17ha, với vốn đầu từ gần 1.000 tỷ đồng tại thôn Hoa, thị trấn Thạnh Mỹ, huyện Nam Giang.

Đây là khu vực được quy hoạch làm Cụm công nghiệp Nam Giang. Tuy nhiên, do vướng mắc khâu giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng đến việc di dời nhà ở, bố trí tái định cư cho người dân…

Trong khi đó, huyện Nam Giang không tìm được nguồn kinh phí. Đến năm 2017, UBND tỉnh Quảng Nam có chủ trương xem xét lại vị trí đặt Nhà máy thép Việt-Pháp, dự kiến sẽ chuyển đến khu vực gần Nhà máy Xi măng Quang Thành, cách quốc lộ 14B khoảng 1km, trên diện tích 9 ha, cũng thuộc địa bàn thôn Hoa.

Lúc này đã có nhiều ý kiến lo ngại nhà máy thép này sẽ có những tác động xấu đến môi trường khu vực. Lo ngại nhất là vấn đề xả thải từ nhà máy ở thượng lưu sẽ làm ô nhiễm hạ lưu sông Vu Gia - Thu Bồn, ảnh hưởng tới các địa phương đồng bằng tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nẵng. Ngoài ra, khói bụi từ hoạt động sản xuất của nhà máy sẽ ảnh hưởng đến đời sống người dân khu vực gần nhà máy…

Theo ông Bình, từ giữa năm 2017, UBND huyện Nam Giang tổ chức đoàn công tác xuống thực địa thăm quan quy trình sản xuất của Nhà máy thép Việt-Pháp, cho thấy nhà máy này gây ra tiếng ồn, tạo ra khói bụi từ hoạt động sản xuất, sẽ làm ảnh hưởng tới khu dân cư gần khu vực.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo nhà máy, việc sản xuất thép không dùng quặng mà chỉ dùng thép phế liệu để tái chế nên chỉ dùng nước để làm nguội thép từ lò luyện lấy thép, số lượng nước xả thải là không đáng kể(!?)…

Từ kết quả xem xét đánh giá qua quá trình thăm quan, huyện Nam Giang xem xét, nghiên cứu lại vị trí dời nhà máy đến cách khu dân cư thôn Hoa khoảng 1km, theo đường chim bay về hướng Tây. Vị trí này cũng cách khu dân cư thôn Đồng Zâm khoảng 1km, theo đường chim bay về hướng Tây Nam.

Như vậy, các kết quả xem xét từ việc thăm quan thực địa Nhà máy thép Việt-Pháp và địa điểm sẽ di dời nhà máy đến của huyện Nam Giang mới chỉ là việc quan sát, dự đoán chứ chưa có bất kỳ một văn bản nào. Điều đó cho thấy, sự đánh giá tác động môi trường mang tính pháp lý chưa được thực hiện…

Chính vì điều đó mà chủ trương di dời nhà máy thép Việt-Pháp đến thôn Hoa đang được dư luận và người dân tỉnh Quảng Nam và cả TP Đà Nẵng rất quan tâm.

Trong một cuộc họp gần đây, ông Huỳnh Khánh Toàn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Nam khẳng định: “Thời gian qua, nhân dân của Đà Nẵng và Quảng Nam đều lo ngại về dự án đặt ở khu vực đầu nguồn sông Vu Gia. Quan điểm của tỉnh là nếu dự án này triển khai tại thôn Hoa, chính quyền cam kết sẽ kiểm soát nguồn nước thải ra. Nếu người dân, chính quyền huyện Nam Giang có ý kiến không đồng ý với dự án này, chúng tôi sẽ có giải pháp mới. Vị trí xây dựng nhà máy mới đang lấy ý kiến rộng rãi. Nếu người dân không đồng thuận sẽ đóng cửa nhà máy. Tỉnh nhất quán quan điểm sẽ không đánh đổi tất cả khi thu hút đầu tư”.

Thanh Hồng