Điều gì khiến Sài Gòn từ sầm uất đến trầm uất?

ĐB Dương Trung Quốc phát biểu trước Quốc hội

Sài Gòn từng bứt phá những ngày gian khó

Nhà sử học Dương Trung Quốc, người tham gia đến nhiệm kỳ thứ 4 tại Quốc hội đã thốt lên, có ĐB đã dùng khái niệm là "đã chín muồi" việc thí điểm chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh nhưng tôi cho rằng nó đã "chín mõm" rồi, điều đó có nghĩa là không thể kéo dài được nữa.

“Từ một thành phố sầm uất nó đang trở nên trầm uất vì tất cả các cơ chế ràng buộc nó. Tôi muốn tiếp cận vấn đề này từ góc độ nghề nghiệp của mình, không nói đến hàng nghìn năm xa xưa, nền văn minh Óc Eo mà chúng ta tiếp cận được xưa nhất ở vùng đất gắn liền với khu vực TP Hồ Chí Minh và Nam Bộ, nó là một nơi có thể nói phát triển mạnh mẽ”, ĐB Quốc nêu vấn đề.

Theo ĐB Dương Trung Quốc, từ hơn 3 thế kỷ nay, khi vùng đất Nam Bộ được minh định vào trong bản đồ Đại Việt. Đường lối của các Chúa Nguyễn đã nhìn ra biển và nhìn về phương Nam, sớm biến Nam Bộ không những thành một vựa lúa mà thành một trung tâm để thu hút thương mại biển ở khu vực này. Lúc đó Nam Bộ của chúng ta đã là một trong những thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất ở trong khu vực.

Triều Nguyễn thời kỳ đầu đã phát huy được vai trò đó, nhưng những sai lầm sau này đã làm cho đất nước mất đi nguồn lực và chúng ta mất nước. Chủ nghĩa thực dân Pháp xâm lược đã phát hiện ra Nam Kỳ là một trong những mảnh đất rất màu mỡ và trù phú. Người Pháp chiếm Sài Gòn năm 1859, việc đầu tiên của họ là phá thành Sài Gòn nhưng họ lại phát triển rất mạnh mẽ một Sài Gòn năng động về mặt kinh tế với thủy xưởng của nó.

Không nhìn giấy đọc, ĐB Dương Trung Quốc tiếp tục bình thản nói, chúng ta biết rằng, năm 1861 đã có một bản quy hoạch thành phố đầu tiên với tầm nhìn 500.000 dân và trên thực tế sau này có điều chỉnh nhưng nó đã được duy trì đến tận năm 1939, trước khi chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Chúng ta cũng biết rằng ngay năm 1860 thì Cảng Sài Gòn đã được mở thành một cảng tự do và nó nhanh chóng trở thành một trung tâm của khu vực.

Đến năm 30 của thế kỷ trước nó xếp thứ 8 trong hệ thống các cảng của nước Pháp và hệ thống thuộc địa trên toàn thế giới. Như thế rõ ràng tầm nhìn là họ nhận ra điều đó và chính danh xưng mà ngày hôm nay chúng ta nhắc đến như niềm tự hào "hòn ngọc Viễn Đông" là chính trong nảy nở, soi sáng ngay trong thời kỳ đen tối của thời kỳ thuộc địa là do tầm nhìn của họ.

Mang lại sự giải thoát, bứt phá mới cho cả nước

Chúng ta giành độc lập, Sài Gòn trở thành TP Hồ Chí Minh, nhưng chúng ta trải qua 30 năm chiến tranh liên tục nhưng Sài Gòn vẫn là trung tâm kinh tế phát triển. Từ năm 1864, người Pháp đã phát biểu rằng "Sài Gòn không những có vị trí chiến lược về mặt chính trị, quân sự mà nó là kho hàng lớn nhất ở Viễn Đông", thời điểm đó Singapore chỉ là một xóm chài. Cho nên chúng tôi muốn nói tầm nhìn rất quan trọng.

Chúng ta biết rằng sau khi đất nước thống nhất, chúng ta đứng trước rất nhiều khó khăn, đứng trước không ít những nhận thức không đầy đủ đã kìm hãm Sài Gòn. Nhắc đến thời kỳ này là Sài Gòn phá rào, cố gắng bứt phá trong một cơ chế hết sức hạn chế, công cuộc đổi mới mở ra Sài Gòn phát triển. Nhưng chúng ta thấy đến thời điểm này vẫn nằm chung trong mặt bằng chung, ràng buộc bởi những cơ chế không khác những địa phương khác. Rõ ràng chúng tôi muốn nhắc nhiều đến tầm nhìn.

Chúng ta thường hay nhắc đến một nguyên lý cổ điển là "không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng", nguyên lý có giá trị về mặt đạo lý, về ứng xử xã hội, về phân chia. Lúc này chúng ta rất sợ thiếu và chỉ sợ cào bằng. Vì vậy, theo ĐB Dương Trung Quốc với nghị quyết này không chỉ mở ra cho TP Hồ Chí Minh không chỉ mang lại cho đất nước lợi ích về vật chất mà điều quan trọng hơn cả vật chất, vật chất chỉ là sự thuyết phục, chính là cơ chế.

“Tôi tin rằng thành công của TP Hồ Chí Minh sẽ mang lại sự giải thoát, sự bứt phá mới cho cả nước”, ĐB Dương Trung Quốc khẳng định.

Phát biểu với tâm thế của một người trong cuộc, ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP Hồ Chí Minh nói, chúng tôi luôn ý thức mọi thành quả của TP Hồ Chí Minh đạt được luôn kết tinh sự hy sinh tính mạng, xương máu của đồng bào, đồng chí, của chiến sĩ cả nước để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

“Cả nước đã vì thành phố thì thành phố cũng phải thể hiện được sự tự trọng của mình, trách nhiệm của mình để hoàn thành và thực hiện thí điểm phải thành công, mang lại thể nghiệm, thí nghiệm và thực tiễn để đánh giá tác động về chính sách, về cơ chế, từ đó có cơ hội để chúng ta nhân rộng ra”, ĐB Tâm bày tỏ.

VĂN HÙNG