DN dệt may nhọc nhằn tăng lương, đóng góp BHXH

Doanh nghiệp dệt may mong giãn lộ trình tăng lương tối thiểu. Ảnh: Hương Dịu.

Đuối sức

Theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) trong vòng 10 năm qua từ năm (2007-2017), bình quân hàng năm Việt Nam đã tăng lương tối thiểu ở mức 21,8% đối với doanh nghiệp trong nước và tăng 15% đối với doanh nghiệp nước ngoài. Điều này khiến các doanh nghiệp gặp không ít khó khăn, phải loay hoay tìm giải pháp ứng phó như giảm tiền lương mềm, sử dụng máy móc thay thế người lao động. Đặc biệt, với các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động như ngành dệt may, da giày, việc tăng lương đang gây rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp. Việc tăng lương tối thiểu liên tục còn làm giảm khả năng cạnh tranh đầu tư, ảnh hưởng đến thị trường lao động, chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa, doanh nghiệp không có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất, dẫn đến người lao động không có việc làm.

Vì vậy, theo ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch Vitas, nên tạm dừng việc tăng lương tối thiểu vùng trong vòng 1-2 năm để doanh nghiệp lấy sức, thay vì tăng liên tục như hiện nay. Đồng thời xem xét điều chỉnh tỷ lệ đóng bảo hiểm về mức hợp lý để doanh nghiệp có thể tập trung nguồn lực, nâng cao khả năng cạnh tranh, mở rộng sản xuất giải quyết việc làm cho các vùng nông thôn, miền núi. Tuy hiện nay, Nhà nước đã giảm tỷ lệ đóng vào quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp về 0,5% (trước là 1%) và đang xem xét giảm 0,5% (hiện 1%) vào quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cho doanh nghiệp và người lao động, song tỷ lệ đóng Bảo hiểm xã hội còn cao so với các nước trong khu vực.

Nói rõ hơn về khó khăn của các doanh nghiệp ngành dệt may hiện nay, ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Tổng Công ty cổ phần May Hưng Yên cho biết, công ty hiện có 15.000 lao động, với mức tăng lương tối thiểu vùng 6,5% trong năm 2018, theo tính toán, chi phí đóng bảo hiểm xã hội tăng theo. Mỗi tháng, doanh nghiệp sẽ mất thêm gần 100.000 đồng/lao động. Tính ra, mỗi năm, số tiền tăng thêm khoảng 18 tỷ đồng. Trong khi, Tổng công ty có 14 doanh nghiệp thành viên, nhưng chỉ có 9 doanh nghiệp là làm ăn có lãi, còn 5 doanh nghiệp lỗ, hoặc hoạt động cầm chừng. Thực tế không chỉ doanh nghiệp gặp khó khăn mà rất nhiều doanh nghiệp ngành dệt may khác ở Hưng Yên đã phải đóng cửa.

Chỉ tính riêng ngành dệt may, từ năm 2018, chi phí đóng BHXH, BHYT của doanh nghiệp sẽ lên tới hàng nghìn tỷ đồng, riêng chi phí đóng quỹ công đoàn lên tới 500 tỷ đồng trong toàn ngành. Đây sẽ là gánh nặng đối với các doanh nghiệp ngành dệt may vốn đang trong giai đoạn khó khăn như hiện nay.

Đổi mới công nghệ để thích ứng

Thực tế hiện nay cho thấy một trong những thách thức lớn của ngành dệt may của Việt Nam so với các đối thủ cạnh tranh là không còn lợi thế nhân công rẻ như trước và áp lực gia tăng chi phí sản xuất. Vì vậy, việc triển khai áp dụng công nghệ mới nhằm tiết giảm chi phí đã được nhiều doanh nghiệp dệt may tính tới. Nhiều doanh nghiệp đã tham gia các chương trình tiết giảm chi phí, từ đó đã đạt được mức tiết kiệm nước và năng lượng bình quân trên 20%.

Cũng là một doanh nghiệp đang thực hiện một dự án đổi máy công nghệ, ông Trần Đức Thắng, Phó Giám đốc Công ty may Việt Hà Hưng cho biết, cùng với xu hướng đầu tư máy móc, các doanh nghiệp dệt may nên nâng cao năng suất nhờ công nghệ cao, cải tiến kỹ thuật cũng như năng suất lao động để tự cứu lấy mình trước các áp lực về chi phí nhân công. Thời gian tới, công ty ông sẽ đầu tư để mua mới các loại máy móc chuyên dùng hiện đại như máy cắt chỉ tự động, máy đính nút tự động... từ đó sẽ dôi dư ra 5-10% lao động và điều chuyển số lao động này sang các khâu khác, giảm áp lực tuyển lao động từ đó sẽ giảm áp lực về chi phí nhân công khi chi phí nhân công ở Việt Nam không còn rẻ nữa.

Bà Tống Thị Minh, Cục trưởng Cục Quan hệ lao động và Tiền lương (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, mức tăng bình quân 6,5% năm 2018 đã đảm bảo bù trượt giá năm 2017 để bảo đảm tiền lương thực tế của người lao động (dự kiến khoảng 4 - 4,5%), cải thiện theo mức tăng năng suất lao động khoảng 1 - 1,5%. Đồng thời có điều chỉnh tăng thêm ở mức vừa phải để thực hiện lộ trình điều chỉnh tăng dần hướng tới mục tiêu đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ (dự kiến khoảng 1,5 - 2%). Mặt khác, phương án này cũng đã tính đến điều kiện làm việc, thất nghiệp, sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp vẫn còn khó khăn, đặc biệt là các doanh nghiệp trong ngành da giày, dệt may… nhất là trong bối cảnh năm 2017-2018 bắt đầu thực hiện đóng Bảo hiểm xã hội cho người lao động dựa trên mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

Xuân Thảo