Đỏ 'lửa' giữ nghề gốm Chăm Bàu Trúc
Được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và xây dựng hồ sơ trình UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm làng Bàu Trúc (huyện Ninh Phước, Ninh Thuận) còn đó những người phụ nữ giữ lửa nghề gốm Chăm.
Cũng như các gia đình người Chăm làng Bàu Trúc, dù ở tuổi 78 tuổi, nghệ nhân Trương Thị Gạch vẫn thoăn thoắt bước chân quanh cột đá tròn làm trụ, khác hẳn những nơi khác làm gốm với bàn xoay.
“Làm bằng tay, xoay bằng mông” là cách nói dân dã về kỹ thuật làm gốm Bàu Trúc. Trong vòng xoay có bán kính nửa mét ấy, bước chân quanh cột đá đã gắn với cuộc đời những người phụ nữ Chăm, từ khi họ được truyền dạy nghề gốm đến tận lúc không còn đi được nữa. Hàng triệu triệu bước chân đó đã biến những khối đất sét mềm, mịn thành bình, thành lọ.
Đất sét sông Quao là nguyên liệu chính làm gốm Bàu Trúc. Mỗi năm chỉ được lấy một lần, đất sét được thêm cát pha kèm nước và các nữ nghệ nhân làng gốm nhào mịn, dính lại với nhau để nặn gốm.
Cùng với bà Gạch, tên tuổi của nhiều nữ nghệ nhân lão luyện trong nghề như các bà Đàng Thị Phan, Đàng Thị Vệ, Đàng Thị Gia... cứ thế nối tiếp nhau giữ lửa nghề, thổi hồn vàonghệ thuật tạo hình gốm đất, nức tiếng trong và ngoài nước.