Dọa đánh người Kurd ở Syria, ông Erdogan muốn đẩy Mỹ vào thế 'qua cầu rút ván'?

Thổ Nhĩ Kỳ đang có các yếu tố thuận lợi để bắt đầu tập trung vào vấn đề người Kurd ở Syria.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã đưa ra những tuyên bố mới nhất về việc xóa bỏ người Kurd ở Syria, lần này là một chiến dịch tiềm năng vào vùng đông bắc đất nước, nơi các lực lượng Mỹ đang hiện diện, theo AFP.

Pháo kích của Thổ Nhĩ Kỳ đã đánh vào vị trí của Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG), trong lúc Ankara cảnh báo về một cuộc tấn công mới nhằm xóa bỏ lực lượng người Kurd đang hoạt động sát biên giới nước này.

Trước diễn biến hiện tại, Mỹ đang rơi vào một tình huống khó khăn khi phải đứng giữa hai lựa chọn: Bảo vệ YPG như một đối tác quan trọng trong cuộc chiến chống khủng bố, hoặc tiếp tục khiến quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ đang khởi sắc tiếp tục lún sâu vào căng thẳng.

Bài thử nghiệm của Thổ Nhĩ Kỳ

Kể từ năm 2016, Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện hai hoạt động chống lại các lực lượng người Kurd ở Syria, trong đó có chiến dịch mới nhất được thực hiện hồi tháng 3 bởi lực lượng đối lập Syria do Ankara hậu thuẫn, tiến hành chiếm lại vùng đất phía tây bắc Afrin.

Kể từ đó, Tổng thống Erdogan đã nhiều lần đe dọa sẽ tiến quân về phía Đông vào lãnh thổ của người Kurd.

Sau khi có được thỏa thuận với Nga để ngăn chặn một cuộc tấn công của quân Chính phủ nhằm vào thành trì Idlib của phe nổi loạn, sự bình ổn hiện tại đã khiến cho Ankara bắt đầu để mắt trở lại đối với mối đe dọa tiềm tàng đến từ người Kurd.

Xét trên bình diện quốc tế, Ankara đang có những lợi thế lớn về mặt ngoại giao, đặc biệt khi Saudi Arabia - một đối thủ nặng ký trong khu vực - đang bối rối trước sự phẫn nộ toàn cầu xoay quanh vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi tại lãnh sự quán Saudi ở Istanbul.

Cùng với đó, Thổ Nhĩ Kỳ nhìn thấy mối quan hệ của mình với đồng minh Washington được cải thiện đáng kể sau khi nước này trả tự do cho mục sư người Mỹ Andrew Brunson hồi tháng trước.

Với việc có ý định tấn công bờ Đông sông Euphrates, các nhà phân tích nhận định, Tổng thống Erdogan đang thử khuấy động tình hình để xem người Mỹ sẽ phản ứng như thế nào.

“Ông ấy đang thử xem mình có thể đi xa đến đâu với hành động quân sự ở các khu vực phía Đông của Euphrates trước khi Mỹ bắt đầu phản ứng tiêu cực", Nicholas Heras, nhà phân tích tại trung tâm New American Security, cho biết.

Diễn biến

Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu vẫn cáo buộc YPG là "những kẻ khủng bố", nhưng đối với Mỹ, lực lượng này vốn là đồng minh quan trọng trong cuộc chiến chống lại IS kể từ khi Washington bước chân vào cuộc chiến ở Syria.

Mỹ có thể mất đi sự hậu thuẫn của người Kurd một khi không bảo vệ họ trước Thổ Nhĩ Kỳ.

Hiện tại, mục tiêu của Mỹ vẫn chưa kết thúc và Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) -với YPG là nòng cốt - vẫn đang chiến đấu chống lại chiến binh thánh chiến ở vùng viễn đông, gần biên giới Iraq.

Để đối phó với các vụ tấn công gây hấn của Thổ Nhĩ Kỳ, SDF hôm 5/11 cho biết đã tạm thời ngừng lại các chiến dịch chống IS ở Deir Ezzor để tập trung cho mối đe dọa sát nách mình.

"Mỹ đang bị mắc kẹt ở giữa những vấn đề này. Họ chỉ muốn thúc đẩy cuộc chiến chống IS đi đúng tiến độ”, Nhà quan sát Aaron Lund từ The Century Foundation đánh giá.

Một ngày sau khi SDF thông báo đình chỉ các hoạt động nói trên, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ bắt đầu tuần tra chung ở ngoại ô thành phố Manbij.

Đây là một phần trong lộ trình tránh xung đột mà NATO đã thống nhất vào tháng 6 vừa qua, trong đó có điều kiện các lực lượng YPG phải rút khỏi thành phố.

Tuy nhiên vào tuần trước, các lực lượng Mỹ cũng bắt đầu tiến hành tuần tra tại các khu vực do người Kurd nắm giữ dọc theo biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, gây ra những lời chỉ trích từ Ankara.

Thế khó của Mỹ

Chuyên gia về Syria Fabrice Balanche nhấn mạnh, Washington đang bị ràng buộc nhiều thứ trong tình hình hiện tại. "Nếu Mỹ nhượng bộ Thổ Nhĩ Kỳ, họ sẽ không bao giờ có thể trông cậy vào người Kurd trong việc chiến đấu với IS”, ông nói.

SDF hiện vẫn chưa công bố việc nối lại các hoạt động quân sự để trục xuất IS ra khỏi biên giới Iraq. Chuyên gia về vấn đề người Kurd Mutlu Civiroglu cho biết, sự tạm dừng của người Kurd trong cuộc chiến đã gửi một thông điệp rõ ràng tới liên minh do Mỹ dẫn đầu.

Theo đó, SDF dường như muốn nói với Washington rằng: "Chúng tôi là đối tác của bạn, và khi tôi đang đối mặt với các mối đe dọa như thế này, bạn có nghĩa vụ phải ngăn chặn nó".

Trên thực tế, rất nhiều chiến binh đang chiến đấu ở Deir Ezzor đến từ các thị trấn của người Kurd ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ và nơi ở của họ hiện đang đối mặt với nguy hiểm.

"Nhà của họ, gia đình của họ đang bị tấn công", Civiroglu nói. Đối với các chiến binh này, "thật khó để họ có thể tập trung chiến đấu trong khi cuộc chiến này vốn dĩ đã rất khó khăn".

Các nhà phân tích nói rằng lời đe dọa đánh người Kurd của Thổ Nhĩ Kỳ chỉ là một trong nhiều trở ngại trong cuộc chiến chống IS của người Mỹ. Tháng trước, IS đã có một cuộc phản công gây ra nhiều thương vong đối với liên minh của Mỹ.

Căng thẳng hiện tại còn có thể sẽ ảnh hưởng đến cuộc chiến chống IS ở các thị trấn phía Đông xa xôi, bao gồm cả Hajin.