Doanh nghiệp đua nhau xin 'nhận chìm vật chất' xuống biển

Các nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân, Bình Thuận nhìn từ đảo Hòn Cau. Ảnh: Lekima Hùng

Công văn của Quảng Ngãi dựa vào báo cáo của Công ty cổ phần Thép Hòa Phát Dung Quất thì khối lượng vật chất cần nạo vét để xử lý tại khu bến cảng, vũng quay tàu và luồng tàu của dự án Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất (bao gồm cảng chuyên dùng) là 15,5 triệu m3.

“Nhà đầu tư đang gặp nhiều khó khăn trong việc đưa vào bờ để tích trữ tạm thời cũng như chưa tìm được đối tác trong nước có nhu cầu sử dụng cát nạo vét để san lấp mặt bằng; trong khi đó, việc xuất khẩu vật chất nạo vét (cát) cũng gặp nhiều khó khăn do Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo dừng xuất khẩu mọi loại cát”, văn bản của tỉnh Quảng Ngãi nêu lý do.

Dường như chưa đủ sức thuyết phục, văn bản này còn viện dẫn tiếp thông tin từ Công ty cổ phần Thép Hòa Phát Dung Quất theo hướng là đã có đánh giá tác động môi trường, rằng “Nhà đầu tư đã hoàn thiện báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án đầu tư Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất (có bổ sung nội dung nhận chìm vật chất nạo vét) và đã được Hội đồng thẩm định của Bộ Tài nguyên và Môi trường thông qua”.

Tất nhiên, để “nhận chìm vật chất” tới 15,5 triệu m3, tỉnh Quảng Ngãi không quên đề xuất Thủ tướng giao khu vực biển cho dự án.

Không biết trong thời gian tới Thủ tướng có đồng ý cho Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất “nhận chìm 15,5 triệu m3 vật chất” xuống biển Quảng Ngãi hay không nhưng vài năm gần đây, hàng loạt nhà máy nhiệt điện, nhà máy thép, dự án nạo vét luồng lạch xây dựng cảng đã xin “nhận chìm vật chất” xuống biển. Trên báo chí và cộng đồng mạng cũng nổ ra tranh luận dữ dội, thậm chí có ý kiến còn thẳng thẳng cho rằng đó là đổ chất thải xuống biển.

Sơ đồ tổng thể dự án thép Hòa Phát Dung Quất.

Hồi tháng 4 năm nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã có công văn gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), UBND tỉnh Bình Thuận và Ban quản lý Khu bảo tồn Hòn Cau về việc nhận chìm vật chất nạo vét. Cụ thể, theo Bộ TN&MT, để đảm bảo cho tàu có trọng tải 100.000 DWT vào cảng, chủ đầu tư Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 3 sẽ nạo vét khoảng 1 triệu mét khối trước bến cảng trên diện tích 5,4 ha.

Để xử lý số “vật chất” này, chủ dự án dự kiến nhận chìm ở khu vực vùng biển Vĩnh Tân sâu 42-48 m, trên diện tích 300 ha, cách ranh giới Khu bảo tồn Hòn Cau 6 km, cách vùng đệm bãi cạn Breda 6 km và cách vùng đệm đảo Hòn Cau 9 km về hướng Tây. Đây là vị trí đã được UBND tỉnh chấp thuận vào tháng 3-2014…

Trong văn bản trả lời, Bộ NN&PTNT cũng nêu quan điểm: Vị trí để đổ vật liệu nạo vét mà tỉnh Bình Thuận đồng ý vào năm 2014 là không đảm bảo yêu cầu theo quy định của Luật Tài nguyên, Môi trường biển và hải đảo hiện hành bởi vị trí này quá gần Khu bảo tồn biển Hòn Cau, có thể gây tác động xấu đến môi trường, hệ sinh thái biển tại khu vực này, đặc biệt là đối với Khu bảo tồn biển Hòn Cau và các cơ sở sản xuất giống thủy sản.

Mới đây, Bộ TN&MT cũng chưa chấp thuận cho phép nhận chìm 2,5 triệu m3 vật, chất nạo vét xuống biển trong quá trình thi công cảng than của Dự án Trung tâm điện lực Quảng Trạch, Quảng Bình.

Việc lập đề án nhận chìm ở biển hiện nay tuân thủ theo Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo năm 2015 và Nghị định số 40/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo năm 2015.

Trước thực tế có không ít doanh nghiệp khi đi vào hoạt động, than khó khăn về mặt bằng, về công nghệ, đối tác… nên đã xin nhận chìm vật chất xuống biển, có lẽ vì vậy mà Nghị định số 40/2016/NĐ-CP toàn bộ việc nhận chìm vật chất xuống biển khá chi tiết, trong 2 chương 8 và 9, từ điều 49 tới điều 60, dài hơn 4.000 từ, kèm theo là hàng loạt hướng dẫn về biểu mẫu, sơ đồ…

Mời bạn đọc trao đổi, thảo luận ở ô bên dưới về việc lợi, hại của việc nhấn chìm vật chất xuống biển và lý do tại sao lại có quá nhiều doanh nghiệp muốn nhận chìm hơn là xử lý.

Hòa Tân