Doanh nghiệp nhôm Việt Nam còn 'đuối' về xuất xứ hàng hóa

Sáng 23/7, Lễ ra mắt Hội nhôm thanh định hình Việt Nam Khu vực phía Bắc và Hội thảo Hiệp định thương mại tự do EU- Việt Nam (EVFTA) đã được tổ chức tại Hà Nội.

DN Việt Nam còn "đuối" về xuất xứ hàng hóa

Ông Nguyễn Minh Kế, Chủ tịch Hội nhôm thanh định hình Việt Nam cho biết, hiện nay, do ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, nhôm Trung Quốc với giá rẻ đã phá giá thị trường khiến các DN Việt gặp nhiều khó khăn nhất là lực lượng lao động trong ngành.

Ngoài ra, từ tháng 9/2015 nhập khẩu phôi nguyên liệu đầu vào áp thuế 3%, thuế xuất khẩu từ 0% lên 7% và điều chỉnh còn 5% khiến xuất khẩu nhôm gặp khó.

Ông Nguyễn Minh Kế, Chủ tịch Hội nhôm thanh định hình Việt Nam.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Minh Kế, hiệp hội ra đời rất đúng lúc, đảm bảo tính hợp pháp, lợi ích của ngành nhôm Việt Nam. Trước mắt, hiệp hội sẽ xây dựng lại hệ thống bộ tiêu chí, tiêu chuẩn rõ ràng cho nhôm thanh định hình Việt Nam để cạnh tranh với hàng xuất xứ từ Trung Quốc.

Đồng thời các DN phải tự mình hoàn thiện cách thức tổ chức sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật, xây dựng chất lượng giá thành sản phẩm, giá thành hợp lý để cạnh tranh sòng phẳng với nhôm Trung Quốc.

Còn ông Vũ Văn Phụ, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội nhôm thanh định hình Việt Nam khu vực phía Bắc cho biết, cơ hội cho nhôm nước ta vào được thị trường EU còn rất nhiều. Hiện chúng ta mới xuất khẩu vào thị trường này là 5%.

"Hội nghị hôm nay chính là bước đầu hiệp hội giúp cho DN tiếp cận sâu rộng với các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết. Khi tiếp cận rồi, các DN phải điều chỉnh lại những tồn đọng, khắc phục các vấn đề của DN mình để xuất khẩu sang châu Âu"- ông Vũ Văn Phụ nói.

Ông Vũ Văn Phụ nói thêm, các DN Việt Nam còn "đuối" về xuất xứ hàng hóa, do vậy cần khắc phục yếu tố này, bổ sung nguồn nguyên liệu cho sản xuất sao cho phù hợp với các hiệp định thương mại.

Toàn cảnh hội thảo

"Không có gì là cho không biếu không"

Tại hội thảo, chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng CIEM cho hay, ngành xuất khẩu nhôm của Việt Nam chủ yếu đang xuất đi ASEAN, Hoa Kỳ, EU. bên cạnh đó, khối lượng nhập khẩu nhôm của chúng ta cũng rất lớn, buộc phải áp dụng biện pháp bảo hộ như chống bán phá giá,... Vì vậy, chuyên gia này gợi ý, bên cạnh việc cạnh tranh tại thị trường trong nước tại sao các doanh nghiệp Việt không nghĩ đến việc xuất khẩu như là một cách để thoát khỏi cạnh tranh và mang lại hiệu quả cao.

Các chuyên gia tại phần hỏi đáp với doanh nghiệp ngành nhôm.

Hiện dư địa của thị trường châu Âu đối với ngành nhôm còn rất lớn. Tại thị trường trong nước, thuế chống bán phá giá là một công cụ để bảo hộ nhưng sẽ chỉ kéo dài được một vài năm.

Do vậy, cần nâng cao năng lực cạnh tranh mới là cách để các doanh nghiệp Việt Nam phát triển và tận dụng lợi thế từ các FTA để xuất khẩu.

Cũng tại buổi hội thảo, bà Bùi Kim Thùy, chuyên gia kinh tế, hiện Việt Nam đã có 13 Hiệp định thương mại được ký kết trong đó có 11 hiệp định đang thực hiện, 2 hiệp định đang (trong đó có EVFTA) đang chờ các văn bản hướng dẫn và một số hiệp định thương mại khác đang được Việt Nam đàm phán…

Trong Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam – EU (EVFTA) có các nội dung như mua sắm Chính phủ, rào cản thương mại, thuế, thương mại hàng hóa… Trong đó, quy tắc xuất xứ và cắt giảm thuế quan được nhiều doanh nghiệp quan tâm.

"Chúng ta thường quan tâm khi hiệp định nào có hiệu lực thì những dòng thuế nào sẽ về 0% ngay, nhưng quý vị thấy, không có gì là cho không biếu không cả. Hàng hóa của Việt Nam bắt buộc phải đáp ứng quy tắc xuất xứ muốn vào các thị trường. Mà quy tắc xuất xứ là thiết kế riêng cho từng mã hàng khác nhau và thiết kế quy tắc xuất xứ là một trong những mục khó nhất, phức tạp nhất của bất kể một hiệp định thương mại tự do nào"- Bà Bùi Kim Thùy nói.

Chuyên gia kinh tế Bùi Kim Thùy chia sẻ những cơ hội và lưu tâm từ các hiệp định thương mại tự do.

Hàng hóa được thiết kế riêng cho từng mã HS và đáp ứng quy tắc xuất xứ mới được ưu đãi thuế 0%. Và khi DN không đáp ứng được quy tắc xuất xứ thì áp dụng mức thuế thường, cao hơn rất nhiều với thuế của FTA.

Ngoài ra, bà Bùi Kim Thùy chia sẻ với các DN ngành nhôm tại hội thảo rằng, tùy từng trường hợp cụ thể, thời điểm cụ thể, có thể có các thị trường sẽ áp dụng thuế chống lẩn tránh.

Theo đó, thuế chống lẩn tránh là loại thuế áp lên những nhóm hàng mà hiện nay một quốc gia đã áp sẵn như thế với một quốc gia khác. Nếu chúng ta sản xuất hàng tương tự với mong mỏi đi sang các quốc gia kia thì chúng ta rất dễ bị áp thuế chống lẩn tránh nếu như chúng ta không chứng minh được các yếu tố đầu vào không sử dụng từ các quốc gia bị đánh thuế đó rồi.

"Thuế này ngày càng phổ biến. Không loại trừ ngành thép (đã bị rồi) và nhôm và nhiều ngành khác từ các quốc gia như Việt Nam cũng sẽ chịu chung thuế này khi xuất khẩu tới các quốc gia như Mỹ, Nhật Úc, New Zealand... Giả sử không có các yếu tố đầu vào của ngành nhôm, thép, chúng ta phải nhập khẩu từ Trung Quốc thì các DN chỉ cần chứng minh đã có chuyển đổi cơ bản, chuyển đổi mã HS ở mức độ nhất định thì mặc định có thuế quan ưu đãi theo FTA"- bà Bùi Kim Thùy chia sẻ.

Vị chuyên gia này cũng nhấn mạnh, nếu các DN Việt Nam nắm vững quy tắc xuất xứ, làm chủ công nghệ, chuỗi sản xuất thì sẽ thuận lợi cho mặt hàng nhôm xuất khẩu vào EU và ngược lại./.

Song Đào