Đổi thay tìm 'cửa sống'
Từ đầu năm đến nay, XK các mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam chủ yếu đón những thông tin kém khả quan khi giá trị XK hầu như sụt giảm so với cùng kỳ năm trước.
Điển hình trong "bức tranh" sụt giảm kim ngạch XK phải kể tới mặt hàng hồ tiêu và hạt điều. Đi qua 3/4 chặng đường của năm, tính tới hết tháng 9, XK hạt tiêu ước đạt 232 nghìn tấn và 590 triệu USD, tăng 21,8% về khối lượng nhưng lại giảm 7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018. Đặc biệt, giá tiêu XK bình quân 8 tháng đầu năm chỉ đạt 2.547 USD/tấn, giảm đến 23,5% so với cùng kỳ năm 2018. Tương tự, hạt điều XK trong 3 quý đầu năm ước đạt 328 nghìn tấn và 2,4 tỷ USD, tăng 20,9% về khối lượng nhưng giảm 5,5% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018. Giá hạt điều XK bình quân 8 tháng đầu năm giảm tới 21,9% so với cùng kỳ năm trước, đạt 7.358 USD/tấn.
Tại sao giá nhiều mặt hàng nông sản tỷ USD của Việt Nam lại liên tục giảm mạnh? Những lý do chung được cơ quan quản lý đánh giá chủ yếu là bởi kinh tế thế giới biến động, xung đột thương mại giữa các cường quốc lớn gây tác động tới nông sản Việt. Hoặc cụ thể như câu chuyện của hồ tiêu là cung vượt cầu quá lớn làm cho giá liên tục lao dốc.
Tuy nhiên, một nguyên nhân mang tính chủ quan không thể không kể đến là dù bao năm qua nhiều nông sản Việt XK đứng "top" đầu thế giới nhưng sản phẩm XK chủ yếu dạng thô, giá trị đem lại khá thấp. Bên cạnh đó, chất lượng sản phẩm vẫn chưa thực sự đáp ứng những yêu cầu khắt khe từ thị trường khó tính. Không ít tình trạng hàng hóa bị cảnh báo, thậm chí trả về vì không đảm bảo yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm.
Kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu vào kinh tế toàn cầu. Cơ hội cho nông sản Việt đẩy mạnh XK sang thị trường quốc tế cũng ngày một tăng lên. Muốn tìm "cửa sống", tránh lặp lại điệp khúc "bán nhiều thu ít", không còn cách nào khác, các ngành hàng nông sản phải thực sự đổi thay. Đó là rốt ráo tái cơ cấu, nâng cao chất lượng và chuyển dịch cơ cấu sản phẩm cho phù hợp. Thực tế, câu chuyện này đã được nói đi nói lại không ít lần, song ở thời điểm hiện tại, nông sản Việt thực sự đã không còn đường lùi.