Đóng cửa KCN Biên Hòa 1: Vướng ở đâu?

Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) vừa nhận được công văn của UBND tỉnh Đồng Nai giải trình, bổ sung đề án điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển các khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn tỉnh đến năm 2020, trong đó đáng chú ý là nội dung kiến nghị đưa KCN Biên Hòa 1 có quy mô 335ha ra khỏi quy hoạch.

Tuy nhiên, theo đề án chuyển đổi KCN này thành khu đô thị - thương mại - dịch vụ và cải thiện môi trường do UBND tỉnh Đồng Nai lập thì phần diện tích đất KCN dự kiến chuyển đổi là gần 325 ha, giảm gần 11 ha so với quy mô KCN Biên Hòa 1.

Do đó, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, tránh khiếu nại, khiếu kiện của doanh nghiệp, Bộ KH-ĐT đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai bổ sung, làm rõ thêm một số nội dung.

Việc chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1 thành khu đô thị- thương mại-dịch vụ gặp vướng mắc nhiều năm nay

Trước hết, UBND tỉnh Đồng Nai cần bổ sung, làm rõ phương án di dời các doanh nghiệp, trong đó có văn bản, tài liệu thể hiện sự đồng thuận của doanh nghiệp phát triển hạ tầng và các doanh nghiệp đang đầu tư trong KCN Biên Hòa 1 trong trường hợp KCN này được chấp thuận đưa ra khỏi quy hoạch.

Thứ hai, tỉnh Đồng Nai cần làm rõ sự chênh lệch về quy mô KCN đưa ra khỏi quy hoạch và quy mô KCN được chuyển đổi và phương án xử lý.

KCN Biên Hòa 1 ra đời năm 1963, là KCN lâu đời nhất ở Việt Nam. Mỗi ngày, các doanh nghiệp đang hoạt động tại đây xả hơn 9.000m3 nước thải, trong đó, có khoảng 1.000m3 được đấu nối qua KCN Biên Hòa 2 để xử lý; phần còn lại các doanh nghiệp tự xử lý rồi thải trực tiếp ra sông Đồng Nai. Tình trạng này khiến nguồn nước sông Đồng Nai bị ô nhiễm, ảnh hưởng đến đời sống của hàng triệu người dân vùng Đông Nam bộ.

Do vậy, năm 2007, Tỉnh ủy Đồng Nai cho chủ trương thực hiện đề án chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1 và đến tháng 10/2009, Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ đồng ý về chủ trương chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1 thành khu đô thị - thương mại - dịch vụ.

Tiếp đến tháng 2/2014, Thủ tướng Chính phủ có văn bản đồng ý cho UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt đề án theo quy định hiện hành.

Được UBND tỉnh Đồng Nai giao, Tổng Công ty CP Phát triển khu công nghiệp (Sonadezi) đã xây dựng đề án với tổng kinh phí hơn 15.700 tỷ đồng. Vậy nhưng, hơn 10 năm qua, đã có nhiều cuộc họp từ Trung ương đến địa phương liên quan đến đề án này, kết quả đến nay vẫn giậm chân tại chỗ.

Vướng mắc lớn nhất ở đây chính là sau khi nghiên cứu các quy định, văn bản pháp luật liên quan, UBND tỉnh Đồng Nai nhận thấy không có cơ sở pháp lý nào cho việc đóng cửa KCN Biên Hòa 1. Để đóng cửa KCN này, Đồng Nai phải thực hiện theo Nghị định 82/2018 của Chính phủ quy định về quản lý KCN và khu kinh tế.

Vì vậy, để đẩy nhanh tiến độ thực hiện đề án, vào tháng 8/2019, UBND tỉnh đã có tờ trình gửi Bộ KH-ĐT thẩm định, tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định đưa KCN Biên Hòa 1 ra khỏi quy hoạch KCN Việt Nam đến năm 2020. Đây là cơ sở pháp lý cần phải có để di dời các doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất, kinh doanh tại KCN này và thực hiện chuyển đổi công năng theo đề án.

Theo báo SGGP, vướng mắc lớn nhất khi tiến hành thực hiện đề án trên được xác định là việc đưa KCN Biên Hòa 1 ra khỏi quy hoạch hệ thống các KCN Việt Nam.

Năm 2018, cơ quan chức năng Đồng Nai nhiều lần họp bàn, dự định sẽ đóng cửa KCN Biên Hòa 1 vào cuối năm 2022. Tuy nhiên, căn cứ vào các quy định, văn bản pháp luật liên quan thì việc đóng cửa không khả thi, thiếu cơ sở pháp lý. Bởi Nghị định 82 của Chính phủ quy định về quản lý KCN và khu kinh tế (có hiệu lực từ ngày 10/7/2018) không có quy định về việc đóng cửa, chấm dứt hoạt động KCN, khu kinh tế.

Do vậy, để chấm dứt hoạt động KCN Biên Hòa 1, UBND tỉnh Đồng Nai đã giao các đơn vị liên quan lập hồ sơ trình Chính phủ chỉnh sửa quy hoạch, đưa KCN này ra khỏi quy hoạch hiện tại, từ đó có cơ sở pháp lý thực hiện đề án di dời. Và việc lập quy hoạch mới để trình duyệt lại cần nhiều thời gian, nên đến nay, các ngành chức năng vẫn đang bàn bạc, chưa xác định được thời gian cụ thể để đưa KCN Biên Hòa 1 ra khỏi quy hoạch.

Cũng vì chưa từng có tiền lệ trong lịch sử nên chưa có cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ cụ thể. UBND tỉnh Đồng Nai đã giao nhiệm vụ cho Sở Tài chính xây dựng cơ chế, chính sách, chế độ bồi thường, hỗ trợ cho các doanh nghiệp, người lao động và người dân khi thực hiện di dời KCN Biên Hòa 1. Nhưng đến thời điểm này, Sở Tài chính Đồng Nai vẫn chưa đưa ra được khung chính sách bồi thường, hỗ trợ cụ thể.

Minh Thái(Tổng hợp)