Dòng phim độc lập kiên định lối đi riêng

Cảnh trong phim 'Người vợ ba' - Ảnh: ĐPCC

Cửa hẹp nhưng tiềm năng

Sau những cái tên quen thuộc tại các liên hoan phim (LHP) quốc tế như đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn với Trăng nơi đáy giếng, Bùi Thạc Chuyên với Chơi vơi, Phan Đăng Di - Bi đừng sợ, Nguyễn Hoàng Điệp - Đập cánh giữa không trung..., cộng đồng phim độc lập Việt ngày càng xuất hiện nhiều gương mặt mới, có tư duy điện ảnh nhiều sáng tạo và quyết liệt với nghề. Nói như nhà sản xuất tên tuổi của dòng phim này tại VN là Trần Thị Bích Ngọc - từng làm trợ lý cho Người Mỹ trầm lặng của Phillip Noyce và mới đây là Người vợ ba của Nguyễn Phương Anh… thì: “Hiện tại, một thế hệ đạo diễn trẻ của dòng phim độc lập đang tạo nên dấu ấn mạnh mẽ trên các diễn đàn điện ảnh quốc tế, được nhiều thị trường điện ảnh lớn để mắt tới, quan tâm hỗ trợ tài chính và tôn vinh qua các giải thưởng điện ảnh lớn mà phim Việt gần đây đạt được”.

Một trong những dự án độc lập gây được tiếng vang gần đây là Người vợ ba của nữ đạo diễn Nguyễn Phương Anh. Phim từng giành các giải thưởng lớn như giải Phim châu Á hay nhất của NETPAC ở LHP Toronto - Canada, giải Phim hay về giới nữ tại LHP San Sebastían - Tây Ban Nha, Phim xuất sắc tại LHP Kolkata International - Ấn Độ… Nguyễn Phương Anh tốt nghiệp thạc sĩ ngành đạo diễn kịch nghệ ở Viện Hàn lâm Hoàng gia về kịch nghệ London (Anh), thạc sĩ ngành sản xuất phim ở Đại học New York (Mỹ). Với Người vợ ba, cô và nhà sản xuất Bích Ngọc đã kỳ công mất tới 5 năm để hoàn thành. Đại diện nhà sản xuất cho biết: “Bộ phim Người vợ ba đã được nhà phát hành ngoại mua bản quyền để trình chiếu bán vé tại 15 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới, bắt đầu từ tháng 2.2019 tại Đài Loan, đã minh chứng chúng tôi không làm một bộ phim chỉ để đi dự các LHP mà phim thực sự thu hút khán giả”.

Phim độc lập Việt còn nhận được sự chú ý với các gương mặt đạo diễn mới. Lương Đình Dũng với Cha cõng con, Thành phố ngủ gật, sắp tới là phim có đề tài ấu dâm 578. Phạm Thu Hằng vừa giành giải Đạo diễn xuất sắc nhất ở hạng mục Phim dài châu Á tại LHP Singapore 2018 vào giữa tháng 12 vừa qua cho phim tài liệu đầu tay Mùa cát vọng. Lê Bảo hiện đang hoàn thành dự án phim dài đầu tay Vị (Taste) - từng lọt vào danh sách Cinefondation’s Atelier tại LHP Cannes 2017. Trần Dũng Thanh Huy với phim ngắn 16:30 được chọn trình chiếu tại Góc phim ngắn của LHP Cannes 2013 hiện đang quay 16:30 thành phim dài đầu tay nhan đề Thằng Ròm. Hai gương mặt quen thuộc với cộng đồng phim độc lập là Phạm Thiên Ân và Phạm Ngọc Lân với Culi không bao giờ khóc cũng nhận được đánh giá cao. Một vài nhân tố làm phim độc lập vừa được phát hiện từ cuộc thi Dự án phim ngắn CJ như Dương Diệu Linh với Ngọt, mặn; Chu Ánh Nguyệt - phim Ba lô hồng…

Để nuôi tình yêu điện ảnh

Với nhà làm phim độc lập, ngoài đam mê, quan trọng là việc tự thân vận động, từ tìm tài chính cho đến sản xuất, phát hành... Kinh phí là nỗi ám ảnh lớn nhất của họ, kế đó là việc các chủ rạp phim ngần ngại vì thấy kén khán giả.

Sau 7 năm từ bộ phim Chạm (Touch), đạo diễn Việt kiều Nguyễn Đức Minh mới có thể ra mắt bộ phim độc lập thứ 2 Vai diễn đổi đời (Actress Wanted). Cả hai phim của anh ra rạp đều nhận được nhiều lời khen ngợi về chất lượng, nhưng như anh nói: “Khó khăn trăm bề. Tôi chỉ biết cắm mặt vào làm phim với số vốn ít nhất có thể và tiết kiệm mọi thứ”. Đạo diễn Cao Thúy Nhi khi thực hiện Nhắm mắt thấy mùa hè (nhận được nhiều giải thưởng nước ngoài và được đại diện VN tranh tài tại LHP quốc tế Hà Nội lần thứ 5 năm nay) những tưởng phải hủy bỏ dự án phim bởi kinh phí không đủ, nhà đầu tư không tài trợ nữa…

Hiện tại, hầu hết các nhà làm phim độc lập đều cho biết mong muốn có nhiều quỹ hỗ trợ từ trong nước, chứ không chỉ từ nước ngoài như cách đạo diễn Phan Đăng Di, Bùi Thạc Chuyên đã từng xin được cho các phim của họ, bởi cơ hội để các nhà làm phim độc lập tìm được nguồn đầu tư từ các quỹ điện ảnh nước ngoài hiện khó hơn rất nhiều.

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp cho biết: “Để gửi dự án phim đến các quỹ phát triển điện ảnh quốc tế, điều kiện là dự án phim đó phải có 50% vốn nội địa, hoặc phải có trước 20 - 30% vốn, rồi họ mới xem xét tài trợ thêm. Vì thế, nếu Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh VN của Bộ VH-TT-DL, Cục Điện ảnh VN sớm ra mắt, đầu tư một phần kinh phí cho các nhà làm phim độc lập, thì sẽ giúp các phim tiếp tục kêu gọi được quỹ đầu tư quốc tế”.

Phan Cao Tùng