Động tác múa cơ bản khiến hàng nghìn trẻ em ở Trung Quốc bị liệt

Động tác uốn cong lưng khiến nhiều trẻ em ở Trung Quốc bị chấn thương cột sống nghiêm trọng, dẫn đến liệt. Ảnh: Sixth Tone

Bị liệt bởi động tác múa cơ bản

Đã 6 năm nay, Li Huan, người mẹ 37 tuổi ở Vũ Hán (Trung Quốc) phải làm việc ở căng tin của trường để đủ tiền cho cô con gái 12 tuổi đi học. Dù nợ nần chồng chất nhưng Li có một nỗi lo lớn hơn đó là cô con gái Qingqing bị liệt sau khi thực hiện 1 động tác múa cơ bản tưởng chừng vô hại trong lớp khiêu vũ. Sau tai nạn đó, Qingqing phải hoàn toàn dựa vào mẹ để đi lại.

Chia sẻ với Sixth Tone, Li Huan cho biết: "Lương từ công việc này là là 1.000 nhân dân tệ (140 USD), thấp hơn nhiều so với chi phí y tế mà tôi phải chi trả. Nhưng tôi rất mừng vì trường đã đồng ý tuyển tôi".

Rời khỏi căn tin, Li Huan đẩy chiếc xe lăn của con gái qua những hành lang hẹp, lên cầu thang dốc, đi qua đám đông học sinh từ lớp học này đến lớp học khác. Về nhà, Li Huan tiếp tục vật lộn với tiền chữa trị của con và cuộc chiến pháp lý với học viện khiêu vũ.

Cuộc chiến của Li Huan bắt đầu từ năm 2017, khi Qingqing lên 5. Thời điểm đó, giống hàng triệu trẻ em gái ở Trung Quốc, cô bé đã được đăng ký tham gia các lớp học múa dân gian để tăng cường thể chất và sự linh hoạt.

Nhưng khi Qingqing thực hiện động tác uốn cong lưng - trong đó vũ công cúi người về phía sau để chạm sàn bằng cả hai tay, thường được coi là an toàn và cơ bản - đã xảy ra sai lầm nghiêm trọng.

Cô bé bị ngã khi đang tập luyện, khiến tủy sống bị tổn thương nặng và khiến cô bị liệt từ ngực trở xuống. Các bác sĩ nói rằng, cô bé có thể không bao giờ đi lại được nữa.

"Lúc đó, tôi chưa bao giờ tưởng tượng một động tác nhảy đơn giản hay uốn người xuống lại có kết quả như thế này. Sự việc xảy ra quá đột ngột", Li Huan nói.

Động tác múa tưởng vô hại khiến hàng nghìn trẻ Trung Quốc bị liệt. Ảnh: Yang Qiuguo/Chinese Journal of Traumatology

Hàng nghìn trẻ Trung Quốc bị liệt vì động tác múa tưởng vô hại

Qingqing không phải trường hợp duy nhất bị chấn thương như vậy. Trên khắp Trung Quốc, nghiên cứu trong những năm gần đây từ nhiều bệnh viện cho thấy sự gia tăng đáng lo ngại đối với các trường hợp tương tự. Trong đó các bé gái bị chấn thương cột sống nghiêm trọng do các động tác nhảy thông thường, đặc biệt là động tác uốn cong lưng.

Từ năm 2015-2019, dữ liệu được phân tích bởi Hiệp hội Chỉnh hình Trung Quốc cùng với nhiều bệnh viện, cho thấy chấn thương tủy sống do tư thế uốn ngửa gây ra chiếm 33,9% tổng số chấn thương cột sống ở trẻ em - tăng từ mức 4% từ năm 1992-2002.

Tương tự, Khoa Phục hồi chức năng Chấn thương Tủy sống tại Bệnh viện Boai Bắc Kinh, sau khi phân tích hồi cứu những trẻ em dưới 14 tuổi được điều trị chấn thương tủy sống, đã nhận thấy sự gia tăng đáng kể các chấn thương liên quan đến động tác gập lưng trong khiêu vũ. Báo chí trong nước cho biết kể từ năm 2005, hơn 1.000 trẻ đã bị liệt.

Chụp cộng hưởng từ (MRI) cho thấy tổn thương tủy sống ở một đứa trẻ 6 tuổi từ ngày đầu tiên đến ngày thứ 70. Hình A cho thấy tủy sống bị phù từ T4 đến L1 (từ ngực đến lưng dưới) vào ngày đầu tiên. Tình trạng này ngày càng trầm trọng dẫn đến teo, mỏng, tủy sống biến mất dưới T10 (ảnh D). Ảnh: Guo Xiaodong

Sự gia tăng này trùng hợp với làn sóng mở rộng nhanh chóng của ngành đào tạo khiêu vũ trước đại dịch COVID-19, trong bối cảnh các lớp học khiêu vũ không được quản lý, giáo viên không đủ tiêu chuẩn và hướng dẫn không nhất quán.

Nghiên cứu cũng gây ra sự chú ý rộng rãi trên mạng xã hội, khiến một số trường dạy múa phải ngừng dạy động tác này theo yêu cầu của phụ huynh.

Tháng 11 năm ngoái, Bộ Giáo dục Trung Quốc thậm chí còn đưa ra lời nhắc nhở kêu gọi trẻ em không nên tham gia các hoạt động rèn luyện quá mức khi còn quá nhỏ. Bộ đặc biệt cảnh báo rằng, trẻ em dưới 10 tuổi nên thận trọng khi thực hành các động tác như uốn ngửa lưng.

Đồng thời, các bác sĩ và huấn luyện viên khiêu vũ đã kêu gọi nên có sự đánh giá chuyên môn và giáo dục rủi ro cho người dạy trước khi cho phép trẻ tập luyện tư thế nằm ngửa.

Tiến sĩ Guo Xiaodong, giám đốc Khoa Chỉnh hình tại Bệnh viện Liên minh Vũ Hán, cho biết: "Mặc dù chúng ta cũng cần hợp tác nhiều hơn trong việc điều trị và ngăn ngừa những chấn thương này, nhưng điều quan trọng là phải đảm bảo nhận thức rộng rãi hơn và quy định chặt chẽ hơn về việc đào tạo khiêu vũ".

Động tác uốn ngửa tưởng chừng vô hại nhưng nếu tập luyện sai cách có thể dẫn đến chấn thương tủy sống nghiêm trọng. Ảnh: View Stock/VCG

Bệnh viện trở thành ngôi nhà thứ 2

Trước nguy cơ chấn thương cột sống ngày càng gia tăng ở trẻ em và giáo viên dạy múa không đủ tiêu chuẩn làm dấy lên cuộc tranh luận rộng khắp cả nước. Nhiều bậc cha mẹ Trung Quốc, như Li Huan, đã chọn lớp học nhảy cho con mình dựa trên sự thuận tiện và khuyến nghị không chính thức.

Li Huan xem đây đơn giản là một hoạt động có lợi sau giờ học mỗi tuần 1 lần và chọn ngẫu nhiên 1 cơ sở khiêu vũ trong số hàng chục cơ sở nằm trong một khu phức hợp ở Vũ Hán.

"Giáo viên còn trẻ, có vẻ dễ tính và tập trung nhiều hơn vào việc đào tạo nghiệp dư chứ không hướng đến chuyên nghiệp", Li Huan nói.

Li Huan nhận thức các lớp học khiêu vũ như một hoạt động vô hại nên khi nhận được thông báo Qingqing gặp tai nạn trong lúc tập luyện, ban đầu người mẹ không quá lo lắng.

"Họ nói với tôi rằng con bé bị ngã và bắt đầu khóc. Qingqing được phép nghỉ ngơi nhưng sau đó vẫn tiếp tục khiêu vũ. Khi tôi đón con, con bé nói rằng cảm thấy không thoải mái, nhưng chúng tôi đều tin rằng không có gì nghiêm trọng cả", Li Huan nhớ lại.

Nhưng đến khoảng 11 giờ đêm trước khi đi ngủ, cảm giác khó chịu của Qingqing ngày càng tăng đến mức cô bé không thể ngủ được. Khi đưa đến bệnh viện nhi gần nhất, các bác sĩ đã xác nhận điều tồi tệ nhất: Qingqing có nguy cơ bị liệt cao và cần phải phẫu thuật khẩn cấp.

Do ca phẫu thuật phức tạp và thiếu bác sĩ chuyên khoa tại bệnh viện địa phương, họ đã chuyển đến Bệnh viện Liên minh Vũ Hán. Tiên lượng ở đó rất xấu.

"Họ không chắc liệu cuộc phẫu thuật có giúp ích gì không. Nhưng miễn là còn hy vọng, tôi phải nắm lấy cơ hội đó", Li Huan nói và cho biết thêm rằng, ca phẫu thuật đã diễn ra mà không xảy ra sự cố nào. Nhưng tổn thương cột sống của Qingqing là không thể khắc phục được.

Suốt những năm sau đó, bệnh viện trở thành ngôi nhà thứ hai, nơi Qingqing tiếp nhận các phương pháp điều trị phục hồi liên tục bao gồm vật lý trị liệu và tập thể dục. Do bị liệt và dẫn đến tiểu tiện không tự chủ, Qingqing thường xuyên bị nhiễm trùng và sốt.

Qingqing phải ngồi xe lăn suốt nhiều năm sau tai nạn do thực hiện động tác múa cơ bản. Ảnh: Sixth Tone

Khoảng thời gian vàng để cứu chữa

Tình trạng của Qingqing được phân loại là chấn thương tủy sống do giãn quá mức cấp tính ở trẻ em (PAHSCI). Theo bác sĩ Guo tại Bệnh viện Liên minh Vũ Hán, đây là một chấn thương trật khớp cấp tính, không do gãy xương ở ngực và vùng lưng dưới, thường là kết quả của việc cột sống bị duỗi quá mức lặp đi lặp lại hoặc kéo dài.

Khoảng 70% bệnh nhân mắc PAHSCI bị liệt hoàn toàn và hiện tại không có phương pháp điều trị hiệu quả nào. PAHSCI thường liên quan đến động tác uốn ngửa lưng trong khiêu vũ, đến mức ở Trung Quốc nó thường được gọi là "tê liệt gập lưng".

Trẻ em bị thương tích như vậy thường chỉ có khoảng thời gian vàng sau 4 giờ để điều trị hiệu quả. Các triệu chứng ban đầu có thể bao gồm đau nhẹ ở lưng và chân hoặc cảm giác bất thường, kèm theo tình trạng tê liệt thường phát triển khoảng 4 giờ sau khi bị thương.

Tiến sĩ Guo cho biết: "Trong thời gian vàng này, 90,9% bệnh nhân vẫn tham gia hoạt động thể chất, làm tăng nguy cơ chấn thương thứ cấp và bỏ lỡ thời điểm điều trị tối ưu".

Chấn thương tủy sống do giãn quá mức cấp tính ở trẻ em thường là kết quả của việc cột sống bị duỗi quá mức lặp đi lặp lại hoặc kéo dài. Ảnh: Sixth Tone

Tủy sống, một bó dây thần kinh nối não với cơ thể, được bảo vệ và hỗ trợ bởi các đốt sống hình vòng của cột sống. Trong khi cột sống có thể chịu được sự kéo giãn đáng kể thì tủy sống lại kém linh hoạt hơn và dễ bị chấn thương hơn.

Theo bác sĩ Guo, nguy cơ chấn thương cột sống ở trẻ em cao hơn đáng kể. Ông giải thích: "Ví dụ, cột sống của trẻ sơ sinh có thể được kéo dài và kéo dài tới 2 inch mà không bị gãy. Tuy nhiên, tủy sống chỉ có thể chịu được khoảng 1/4 inch (0,6 cm)".

Các chuyển động uốn cong liên tục hoặc lặp đi lặp lại, cũng như các chuyển động liên tục làm cột sống bị kéo căng quá mức, đặc biệt nguy hiểm và có thể dễ dàng dẫn đến chấn thương tủy sống.

Sự gia tăng liên tục các chấn thương tủy sống ở trẻ em bắt nguồn từ sự phổ biến của khiêu vũ ở các bậc cha mẹ nhằm tăng cường thể lực và lợi thế cạnh tranh của con họ trong các kỳ thi tuyển sinh vào trường, bất chấp những rủi ro.

Theo cơ sở dữ liệu kinh doanh Qichacha, hơn 80% doanh nghiệp liên quan đến khiêu vũ được thành lập trước năm 2020. Sự hấp dẫn của nó ngày càng tăng sau khi có chính sách cộng thêm điểm cho học sinh trong kỳ thi tuyển sinh vào trường bằng cách thể hiện các chuyên môn, đặc biệt là khiêu vũ hoặc âm nhạc.

Nhưng đến năm 2020, Bộ Giáo dục Trung Quốc đã loại bỏ chính sách này, thay vào đó lựa chọn thúc đẩy đánh giá rộng hơn về khả năng tổng thể của học sinh. Nhưng đến lúc đó, hàng nghìn cơ sở khiêu vũ đã được thành lập vững chắc trên khắp đất nước.

Bác sĩ Guo nói: "Đó là một vấn đề chỉ có ở Trung Quốc đương đại".

Các vũ công trẻ tập động tác uốn cong lưng tại một trường tiểu học ở Đông Hoản, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc năm 2015. Ảnh: Liang Qing/Southern Metropolis Daily/VCG

Trở lại Vũ Hán, khi Qingqing chuẩn bị vào cấp 2, gia đình cô phải đối mặt với một tương lai bất định do gánh nặng tài chính ngày càng lớn. Họ đã chi hơn 300.000 nhân dân tệ (hơn 1 tỷ đồng) cho việc chăm sóc y tế cho Qingqing và rơi vào cảnh nợ nần chồng chất.

"Nếu cậu con trai nhỏ bị cảm hay sốt, chúng tôi sẽ không đưa nó tới bệnh viện. Như vậy, chúng tôi mới có thể tiết kiệm tiền điều trị cho Qingqing", Li Huan nói.

Một cuộc phẫu thuật sắp tới sẽ được thực hiện để chèn những chiếc ghim thép vào lưng Qingqing nhằm điều chỉnh cột sống của cô, dự kiến tiêu tốn hơn 100.000 nhân dân tệ - một số tiền vượt xa khả năng của gia đình.

Li Huan cho biết: "Khoản trợ cấp sinh hoạt mà chúng tôi mới nộp đơn xin có thể chi trả khoảng 60% chi phí phẫu thuật, nhưng chúng tôi sẽ phải vay phần còn lại".

Năm 2019, gia đình Li Huan cảm thấy phấn chấn hơn sau khi giành được chiến thắng pháp lý. Một tòa án ở Vũ Hán đã ra lệnh cho phòng tập khiêu vũ nơi Qingqing bị thương phải bồi thường cho gia đình 2 triệu nhân dân tệ.

Nhưng gia đình vẫn chưa thấy số tiền đó. Li Huan nói: "Chúng tôi được thông báo rằng, công ty về cơ bản chỉ là một cái vỏ rỗng và không có tiền để trả khoản bồi thường".

Khi Qingqing chuyển đến một trường cấp 2 ở một khu vực khác của Vũ Hán vào mùa hè này, Li Huan không cần phải làm việc tại căng tin của trường tiểu học nữa. Cô cũng đang tìm kiếm một luật sư khác để giúp theo đuổi khoản bồi thường chưa thanh toán.

Li Huan nói: "Tôi chỉ có thể cố gắng hết sức để con cảm thấy giống như những đứa trẻ khác và lớn lên vui vẻ, khỏe mạnh. Tôi hy vọng các cơ sở khiêu vũ cần được quản lý chặt chẽ hơn, giáo viên cần nâng cao nhận thức hơn nữa về chấn thương cột sống phần dưới để mọi người có thể hiểu rõ hơn về những rủi ro".

Chương trình dạy múa cần được chuẩn hóa

Uốn cong lưng từ lâu đã là một phần cơ bản của giáo dục khiêu vũ truyền thống ở Trung Quốc. Zhu Dandan, một huấn luyện viên khiêu vũ dày dạn kinh nghiệm đến từ Nam Kinh, giải thích: "Đối với bất kỳ ai muốn trở nên chuyên nghiệp, việc thành thạo động tác gập lưng là rất quan trọng, động tác này cũng rất quan trọng trong múa dân gian Trung Quốc để phát triển sự linh hoạt của thắt lưng".

Zhu, người bắt đầu tập động uốn cong lưng lúc 4 tuổi, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bắt đầu chậm rãi. Cô nói: "Chúng tôi thường bắt đầu bằng việc dạy trẻ quỳ và ngả người về phía sau, dần dần tiến tới những động tác phức tạp hơn".

Theo cô, việc dạy trẻ từ 4-5 tuổi mất khoảng 1 năm để thành thạo động tác và đảm bảo sự an toàn.

Gao Jun (44 tuổi) - quản lý một cơ sở đào tạo khiêu vũ ở Thượng Hải, cũng đồng tình quan điểm trên và nói rằng: "Ngày nay, hầu hết trẻ em chỉ học 1 tiếng rưỡi/tuần. Nếu không luyện tập bổ sung, họ sẽ thiếu sức mạnh cơ bắp cần thiết để tập luyện chuyên nghiệp, khiến động tác uốn cong lưng tiềm tàng rủi ro và kém hiệu quả".

Trước sự phản đối kịch liệt gần đây của công chúng về dữ liệu đáng báo động và các báo cáo chi tiết về chấn thương cột sống, tình trạng tê liệt ở các vũ công trẻ, Gao đã quyết định ngừng dạy động tác uốn cong lưng.

"Khi các rủi ro trở nên rõ ràng hơn và mối lo ngại của các bậc cha mẹ ngày càng tăng, việc tập luyện động tác đòi hỏi sự khắt khe và có khả năng gây hại cho trẻ em không còn hợp lý nữa", Gao cho hay.

Nói thêm một số cơ sở khác, đặc biệt là những cơ sở ở Thượng Hải, cũng đã ngừng dạy động tác này, Gao cho biết: "Đối với việc luyện tập bình thường, chúng tôi tập trung vào các chuyển động eo và ngực đơn giản hơn. Việc đứng uốn lưng là không cần thiết trừ khi hướng tới trình độ chuyên nghiệp".

Theo cả Zhu và Gao, trình độ của nhiều giáo viên dạy khiêu vũ cũng như tính chặt chẽ của chương trình giảng dạy không nhất quán và thường không được chuẩn hóa.

"Ngoài ra, sách giáo khoa chấm điểm bài thi chủ yếu tập trung vào khiêu vũ, có ít tài liệu dành riêng cho các kỹ năng cơ bản. Vì vậy, việc dạy các kỹ năng cơ bản phải phù hợp với hoàn cảnh riêng của từng trẻ", Zhu nói.

Gao cho biết sự khác biệt về điều kiện thể chất của trẻ em đặt ra thêm thách thức cho việc tiêu chuẩn hóa chương trình giảng dạy. Cô giải thích: "Trình độ chuyên môn của giáo viên và việc xem xét chương trình giảng dạy là rất quan trọng, nhưng không có sự giám sát toàn diện để thực thi các tiêu chuẩn này trên tất cả các cơ sở dạy khiêu vũ".

Đồng thời, Gao cũng nhấn mạnh sự cần thiết quan trọng của việc chuẩn hóa trình độ giảng dạy theo tiêu chuẩn thống nhất của ngành. "Ví dụ, chỉ những giáo viên đã tốt nghiệp các trường chuyên nghiệp mới được phép giảng dạy. Ngay cả khi làm việc với trẻ em nghiệp dư, chúng tôi phải đảm bảo dạy đúng kỹ thuật", Gao nói.

Nguồn: Sixth Tone

Lam Linh