Dragon Capital, Masan và 'siêu dự án' Núi Pháo

Cuối năm 2006, trong cơn cao trào của thị trường chứng khoán Việt Nam sau khi gia nhập WTO, công ty quản lý quỹ Dragon Capital đã thực hiện thương vụ đầu tư lớn nhất trong lịch sử của mình: Chi 251 triệu USD để sở hữu toàn bộ Tiberon Minerals.

Sau khi tiếp quản, Dragon Capital kỳ vọng dự án có thể vận hành từ năm 2009. Tuy nhiên, do khủng hoảng tài chính toàn cầu nên Dragon Capital không thể giải được bài toán huy động vốn để triển khai dự án. Để triển khai tiếp dự án này, chủ đầu tư cần phải có nguồn tài chính lớn, ước tính tại thời điểm đó lên tới gần 500 triệu USD.

Đến đầu năm 2010, sau 6 năm nhận được giấy phép, dự án Núi Pháo cơ bản vẫn chỉ nằm trên giấy ngoài việc giải phóng được vỏn vẹn 2% diện tích mặt bằng cần thiết. Nuiphaovica đứng trước nguy cơ bị thu hồi giấy phép.

Và rồi Masan Group xuất hiện một cách bất ngờ, giới đầu tư đánh giá là một cái tên thay thế Dragon Capital, đây lại là một doanh nghiệp nổi danh trong ngành thực phẩm Việt Nam và chưa có bất cứ kinh nghiệm nào trong ngành khai khoáng. Masan đã mua lại toàn bộ 70% lợi ích tại dự án Núi Pháo do Dragon Capital nắm giữ cũng như 30% lợi ích nắm giữ bởi nhà đầu tư trong nước.

Có thể nói, thương vụ mua lại dự án Núi Pháo là một trong những thương vụ M&A phức tạp nhất từ trước đến nay với một loạt các giao dịch phát hành hối phiếu nhận nợ, quyền chọn mua, quyền chọn bán.

Dự án Núi Pháo (Ảnh Dân trí).

Cụ thể, 2 bên Masan – Dragon Capital ban đầu sử dụng một hợp đồng quyền chọn mua – bán phức tạp để hoán đổi cổ phần của Masan cho Dragon Capital để lấy cổ phần tại Núi Pháo và thậm chí tỷ lệ sở hữu của Dragon Capital tại Masan còn được điều chỉnh theo giá Vonfram.

Tuy nhiên các hợp đồng này đã được thay thế bằng một hình thức khác đơn giản hơn là hối phiếu nhận nợ có giá trị là 2.855,8 tỷ đồng, bao gồm thanh toán bằng tiền mặt với giá trị là 893,4 tỷ đồng. Phần còn lại trị giá 1.962 tỷ đồng được được cấn trừ bằng cách phát hành 29,77 triệu cổ phiếu phổ thông của Masan Group với giá phát hành được ấn định từ năm 2010 là 65.915 đồng.

Nhóm cổ đông liên quan đến Dragon Capital khi đó bao gồm Vietnam Resource Investments (Cayman) Ltd –quỹ đầu tư nắm giữ cổ phần tại mỏ Núi Pháo được quản lý bởi Dragon Capital, quỹ VEIL, Amersham Industries Lts (quỹ VGF) và Dragon Capital Markets Ltd.

Cùng với 2,78 triệu cổ phiếu nắm giữ từ trước, sau đợt phát hành này, nhóm cổ đông liên quan đến Dragon Capital nắm giữ tổng cộng 32,56 triệu cổ phiếu, tương đương 4,38% cổ phần của Masan Group.

Đến cuối năm 2013, khi hai bên hoàn tất các điều khoản của thương vụ này, phía Dragon Capital đã nhận về gần 30 triệu cổ phiếu Masan Group cùng một lượng lớn tiền mặt. Đổi lại, phía Masan đã trực tiếp sở hữu hơn 3/4 lợi ích của dự án Núi Pháo.

Khi đó, Tiberon Minerals vẫn nắm khoảng 11,8% cổ phần của Masan Resources – công ty lúc này đã sở hữu 100% lợi ích của mỏ Núi Pháo. Sau đó, Masan Group đã ký một thỏa thuận để mua lại số cổ phần Masan Resources mà Tiberons nắm giữ với số tiền 928,56 tỷ đồng, giao dịch thực hiện trong năm 2014.

Tháng 9/2015, VEIL và VGF sáp nhập với nhau. Báo cáo cuối năm 2015 của Dragon Capital cho biết, khoản đầu tư vào Masan chỉ còn trị giá 10 triệu USD (tương đương 2,7 triệu cổ phiếu). Như vậy, Dragon Capital đã bán gần hết MSN trong năm 2015. Trước đó, tại thời điểm cuối năm 2014, 2 quỹ này nắm khoảng 100 triệu USD (tương đương 27 triệu cổ phiếu).

Thế nhưng, Dragon Capital chính thức chia tay Masan vào năm 2016. Quãng thời gian 2015 – 2016 là giai đoạn buồn chán nhất của cổ phiếu MSN và cũng là vùng giá đáy của cổ phiếu này.

Sự trở lại của Dragon Capital tại Masan lần này diễn ra khi cổ phiếu MSN đã có một quá trình tăng giá ấn tượng kéo dài từ giữa năm 2017 cho đến nay. Cổ phiếu đã vượt đỉnh lịch sử, gia nhập câu lạc bộ thị giá trên 100.000 đồng và quá trình tăng giá vẫn chưa gặp trở ngại nào đáng kể.

Từ ngày Dragon Capital nhận chuyển nhượng cổ phiếu MSN đến nay, MSN cũng tăng thêm 10% và đạt giá trị vốn hóa hơn 5 tỷ USD.

Một quỹ khác là PENM cũng phải mua lại MSN sau khi đã thoái vốn vào những năm trước đó.

Mới đây, ngày 22/3/2018, 18 triệu cổ phiếu MSN của CTCP Tập đoàn Masan đã được chuyển nhượng từ quỹ ngoại MRC Ltd sang cho 8 nhà đầu tư khác thông qua Trung tâm lưu ký Chứng khoán. Trong đó 4 quỹ ngoại thuộc quản lý của Dragon Capital nhận về 7,5 triệu cổ phiếu.

Động thái này gây chú ý bởi Dragon Capital từng là một trong những cổ đông nước ngoài lớn nhất của Masan nhưng đã bán hết cổ phiếu này vào năm 2016 – đúng quãng thời gian MSN rơi xuống đáy – và sau 2 năm, mua lại khi cổ phiếu đang trên đường chinh phục đỉnh lịch sử.

Thu Hà (T/h)